Rojava Devrimi’nde öncülük üstlenen kadınlar, sadece askeri alanda değil hayatın her alanında topluma öncü oldu. Çeteler ve güdümündeki güçler tarafından işgal edilen Kuzey ve Doğu Suriye’nin özgürleştiği her bir şehre önce kadınlar ayak bastı, özgün örgütlenmelerini gerçekleştirdi. Bu doğrultuda her bir şehir ve bağlı ilçe ve beldelerde Kadın Evi kuruldu. Dosyamızın ikinci bölümünde Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetim Bölgesi’ndeki 7 kantonda Kadın Evi’nin gelişim sürecini anlatacağız.

CIZÎR KANTONU

20 Mart 2011 tarihinde Qamişlo’da 3 kadınla, 2011 tarihinde 4 kadınla Amûdê’de, 2012'de Tirbêspiyê’de 8 kadınla, 1 Ocak 2012 tarihinde Dêrîk’te 8 kadınla, Ağustos 2012’de Çilaxa’da 15 kadınla, 2013'te Rimelan’da 4 kadınla, 15 Ocak 2012 tarihinde Girkê Legê’de 3 kadınla (2018 tarihinde Rimelan ve Girkê Legê Kadın Evi birleşti), 2 Şubat 2014'te  2 kadınla Til Koçer’de, 2015'te Til Hemis’te 2 kadınla, 2017 tarihinde Til Beraq’ta 5 kadınla, 2011'de Hesekê-Salihiyê'de 10 kadınla, 1 Ocak 2014'te Hesekê-Tİl Hecer'de 4 kadınla (2018 tarihinde Salihiyê ve Til Hecer Kadın Evi birleşti), 2011'de Til Temir’de 5 kadınla, 2012'de Dirbêsiyê’de 6 kadınla, 2013'te Serêkaniyê’de 7 kadınla, 2015'te Zirgan’da 7 kadınla, 2016 tarihinde Şedadê’de 5 kadınla, 2017 tarihinde Hol’de 5, 1 Ocak 2019'da Erîşê Kampı’nda yine 5 kadınla, 1 Aralık 2019'da Waşokanî Kampı’nda 4 kadınla, 2020 tarihinde Serêkaniyê Kampı’nda 4 kadınla, 19 Ocak 2022'de Newroz Kampı’nda 5 kadınla (Türk devleti işgali ardından Kadın Evi kamplarda da kuruldu) olmak üzere Cîzre Kantonu’nda 21 Kadın Evi kuruldu. Ayrıca 51 beldede faaliyet gösteriyor.

EŞTARUT SÜRYANİ KADIN EVİ   

Rojava Devrimi’yle ilk Kadın Evi'ni açan Süryani Kadınlar, kendi özgünlüklerini korudu. Sorunlarını bir ölçüde kilise ve keşişler aracılığıyla çözüyorlar. Bu bağlamda 5 kadınla 2019 yılında Hesekê’de Kadın Evi, 5 kadınla 28 Eylül 2019’da Qamişlo’da Kadın Evi açtı.

Cîzre Kantonu’nda şu an 155 kadının çalışma yürüttüğü 22 Kadın Evi bulunuyor.

FIRAT KANTONU

KOBANÊ

19 Temmuz Devrimi'nin ardından 2012 yılında açıldı. Kobanê'de açılan ilk kadın kurumu, Kadın Evi’ydi. Kadın Evi çalışmalarına katılan kadınların sayısı toplam 34 kişi. Bu temelde; Diplomasi Komitesi, Uzlaşma Komitesi, Ekonomi Komitesi, Eğitim Komitesi, Adalet Komitesi ve Kadınlar Evi'ni Topluma Tanıtma Komitesi 3'êr kişiden oluşuyor. Kadın Evi'nin faaliyetlerine katılan 24 kadın, köy ve mahallelerde çocuk yaşta evliliğin doğurduğu sonuçları, kadına yönelik şiddet, çok eşliliğin gençler üzerindeki olumsuz etkileri konusunda aktif olarak seminerler veriyor.

GIRÊ SPÎ

Girê Spî, Haziran 2015'te DAİŞ’ten temizlendi. Diğer kantonlarda olduğu gibi inşa çalışmalarına hızla başlandı. Girê Spî'nin merkezinde coşkuyla inşa edilen Kadın Evi, tam ve eksiksiz bir şekilde faaliyet gösterdi. 4 kadınla 2015 tarihinde Siluk ilçesinde, 4 kadınla 25 Mayıs 2016'da Eyn Îsa'da, aynı yıl Cirin’de ve Hişê’de Kadın Evleri açıldı. Türk devletinin 9 Ekim 2019'daki saldırıları sonucunda Girê Spî ve Silûk Kadın Evleri çalışmalarına son verdi. Mala Jin, Til Semel kampına gitti. Girê Spî Kantonu'nda dini özellikler ve hassasiyetler nedeniyle çok eşlilik kanununun maddesi yürürlüğe giremedi. Feodal zihniyeti değiştirme ve dönüştürme mücadelesi devam ediyor. İşgalle beraber 4 kadının kurduğu Kadın Evi, Eyn Îsa’da faaliyetlerini yürütüyor.

Fırat Kantonu’nda şu an 33 kadının çalışma yürüttüğü 13 Kadın Evi bulunuyor.

EFRÎN-ŞEHBA KANTONU

Suriye rejiminin varlığına rağmen Kadın Evi, 7 kadınla 2011 yılında çalışmaya başladı. Devletin varlığı nedeniyle çalışmalar kısmen yarı gizli bir şekilde yürütülüyordu. 2013 yılında Raco, Bilbilê, Şiyê, Cindirêsê, Mabata, Şera û Şêrewa’da Kadın Evi resmi olarak açıldı. Her adım beraberinde zorlukları da getirdi. Efrîn’de feodal zihniyetin reddi de ön plana çıkıyordu. Öncelikle Kadın Evi kendisini komiteler temelinde örgütledi. Başta çok eşlilik ve çocuk yaşta evlilik olmak üzere toplumun sorunlarına yönelik bir kampanya başlatıldı. Kadın Evi mahalle ve köylerde seminerler ve tartışmalar gerçekleştirdi.

2016 yılında Til Rifêt'te Kadın Evi kuruldu. Kadınlar burada toplumsal sorunların çözümü için çalışmalara başladı. Bir yandan toplumsal sorunları çözerek, diğer yandan demokratik kültürü, demokratik aile standartlarını, kadın-erkek eşitliğini öğreterek nasıl hayata geçirileceği üzerinde duruldu. 18 Mart’ta Efrîn işgali ardından faaliyetler Efrîn-Şehba Kantonu’nda devam ediyor.

Efrîn-Şehba’da şu an 45 kadının çalışma yürüttüğü 8 Kadın Evi bulunuyor.

MINBIC KANTONU

Pek çok şehir gibi Minbic da uzun süre DAİŞ’in kontrolündeydi. 15 Ağustos 2017’de özgürleşen Minbic’da 25 Kasım 2016 tarihinde 10 kadınla Kadın Evi kuruldu. Minbic Kantonu'nda dini ve ataerkil zihniyetin hâkim olmasından dolayı çok eşlilik ve çocuk yaşta evliliği reddeden kanunlar kabul görülmüyor. Bunların dışında Kadın Kanunun tüm hükümleri yürürlüktedir. Kadın ve aile sorununun çözümünde Kadın Evi, barış ve adaletle çalışıyor. Çok renkli bir şehir olan Minbic’da Kadınlar Evi de o renkliliğini koruyor. Kadın Meclisi'nde tüm halkların temsilcileri bulunmaktadır. Kürt, Arap, Türkmen ve Çerkes kadınlar, yeni bir toplumun gelişmesi için omuz omuza çalışıyor.

Minbic Kantonu’nda şu an 19 kadının çalışma yürüttüğü 4 Kadın Evi bulunuyor.

REQA Û TEBQA KANTONU

19 Temmuz’da 2017’de Tebqa’da Kadın Evi kuruldu. 61 kadının yer aldığı Kadın Evi’nde her bir kadın kısa eğitim programlarına tabi tutuldu. Tebqa’da Kadın Kanununun birçok hükmü geçerli değil. Kadın Evi'nin denetimiyle sorun yargıya taşınıyor.

20 Ekim 2017 tarihinde DAİŞ’ten özgürleştirilen Reqa’da, 11 Ekim 2018 yılında Kadın Evi açıldı. 21 Kadın Evi olan Reqa’da kadın hakları korunuyor. Reqa’da Kadın Kanununun birçok hükmü geçerli değil. Kadın Evi'nin denetimiyle sorun yargıya taşınıyor.

Reqa ve Tebqa’da şu an 38 kadının çalışma yürüttüğü 4 Kadın Evi bulunuyor.

DÊRAZOR KANTONU

15 kadınla 2017 yılında Cezrat’ta Kadın Evi açıldı. DAİŞ’in varlığı nedeniyle büyük sıkıntılar çeken Kadın Evi, tehdit ve saldırı altında çalışmaya başladı. Ataerkil zihniyetinin hala aşılamaması nedeniyle Kadın Kanunu hükümleri Dêrazor’da uygulanamıyor.

Dêrazor Kantonu’nda şu an 13 kadının çalışma yürüttüğü 1 Kadın Evi bulunuyor.

YARIN: Kadın Evi’nde Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Adalet Meclisi’ne doğru