HRW’nin verdiği bilgilere göre Husiler, Yemen hükümeti ve Güney Geçiş Konseyi (STC) hakimiyetindeki bölgelerde kadınların bir erkek vasisinin izni olmadan veya yakın bir erkek akrabalarının refakatinde olmadan vilayetler arasında seyahat etmelerini ve bazı durumlarda yurtdışına seyahat etmelerini yasaklanıyor.

HRW’nin açıklamasına göre Husiler, son dokuz yılda başkent Sana'nın ve kuzey Yemen'in çoğunun kontrolünü ele geçirmesinden bu yana bölgelerindeki kadın hareketlerine yönelik kısıtlamaları büyük ölçüde genişletti. Yemen hükümet güçleri ve STC de güneydeki kadın hareketini kısıtladı.

BM Yemen Uzmanlar Paneli, 2023 raporunda, Husilerin kontrolündeki bölgelerde kadınların seyahat etmesinin engellendiğine dair bilgiler aldığını belirtti.

Yemen yasaları, kadınların birinci dereceden bir erkek aile üyesiyle seyahat etmesini gerektirmese de, İnsan Hakları İzleme Örgütü daha önce,  2014'te mevcut çatışmanın patlak vermesinden çok önce Yemen'deki bazı yasaların ve uygulamaların kadınların hareket etmesini kısıtladığını bildirmişti.

Uygulamada, bir erkek vasi bir kadını istekleri dışında seyahat ettiği için polise ihbar ederse, kadın tutuklanabiliyor.

Ayrıca, Yemen'in 1990 Pasaport Yasası 16 yaşın üzerindeki tüm Yemenlilere umuma mahsus pasaport alma hakkı verirken, uygulamada yetkililer bir kadının kişisel kimlik kartlarını veya pasaportlarını almak veya yenilemek için erkek vasisinin hem iznine hem de varlığına sahip olmasını şart koşuyor.

Aralık 2022'de BM insan hakları uzmanları,  Husilerin Kara Taşımacılığı Düzenleme Kurumu'nun Ağustos 2022'de Husilerin kontrolündeki bölgelerde veya ülke dışında herhangi bir yere seyahat eden kadınlara bir erkek akrabalarının eşlik etmesini gerektiren sözlü bir direktif yayınladığını bildirdi.

Güneyde, Yemen hükümetinden veya STC'den benzer şekilde bir kadının bir erkek akrabasıyla seyahat etmesini gerektiren resmi bir talimat bildirilmemiş olsa da, görüşülen 21 kadından biri hariç hepsi, bir vilayetten diğerine bir erkek akrabaları olmadan taşınmaya çalışırken geri dönmeye zorlandıklarını veya bazen saatlerce kontrol noktalarında durdurulduklarını söyledi.

Kısıtlamalar, kadınların yüksek öğrenime erişim yeteneğini de etkiledi. Bazı durumlarda, sürücüler kadınları kampüse götürmeyi reddediyor. İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne konuşan bir kadın hakları aktivisti, "Psikolojik olarak çöktük. Kadınların güçlendirilmesi hakkında konuşmak, hareket bile edemezken saçma geliyor” dedi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, 8 Ocak 2024'te Husilerin İnsan Hakları Bakanlıklarına, Güney Geçiş Konseyi'ne ve Yemen hükümetine bir mektup yazdı. STC, 17 Ocak'ta yanıt vererek, yetkileri altındaki kontrol noktalarının, erkek akrabaları olmadan seyahat eden kadınları durdurduğunu reddetti. İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün bulguları bununla doğrudan çelişiyor. Husiler ve Yemen hükümeti ise HRW’nin sorularına yanıt vermedi.

Kaynak: https://www.hrw.org