32’nci yıldönümünde Çernobil felaketi

Bundan 32 yıl önce tarihin en kötü nükleer felaketi yaşandı. Çernobil felaketi, başta Ukrayna, Belarus ve Rusya olmak üzere Avrupa’nın büyük bir bölümünü zehirledi.

Ukrayna, 32’nci yıldönümünde felaketi anıyor. Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko, Facebook hesabında yayınladığı mesajda “Çernobil ülkemizin yüreğinde her zaman açık bir yara olarak kalmaya devam edecek” dedi. Poroşenko, “bu trajedinin yeniden yaşanmaması için her şeyi yapmaya” çağırdı.

Gece saatlerinde yüzlerce kişi, nükleer santralin 50 kilometre uzağındaki Slavutiç’te düzenlenen bir anma törenine katıldı.

26 Nisan 1986 tarihinde saat 01.23’te Çernobil santralinin 4 numaralı reaktöründe bir güvenlik testi sırasında patlama yaşandı. Reaktördeki yakıt 10 gün boyunca yandı ve atmosfere radyoaktif elementler yaydı. Tahminlere göre radyoaktif maddeler Avrupa’nın neredeyse tamamına yayıldı.

Moskova yönetimi ilkin kazayı gizledi. Kamuoyuna ilk alarm İsviçre tarafından verildiğinde 28 Nisan’dı. İsviçre, yüksek derecede radyoaktivite tespit etmişti. Dönemin Sovyetler Birliği Başkanı Mihail Gorbaçov, 14 Mayıs’ta kamuoyuna açıklamada bulundu. Yıllar içerisinde nükleer santralin etrafındaki 30 kilometrelik dairede toplamda 350 bin kişi tahliye edildi.

Dört yılda yangını söndürmek, kazanın yaşandığı reaktörü izole etmek ve bölgeyi temizlemek için 600 bin kişi Sovyet vatandaşı, neredeyse korumasız bir şekilde alana gönderildi. Bunlardan 165 bini sakat kaldı.

Felaketin insani bilançosu üzerinde halen tartışmalar sürüyor. Tahminlere göre 30 bin ila 100 bin kişi hayatını kaybetti. Çernobil’in diğer üç reaktörü Aralık 2000’e kadar elektrik üretmeye devam etti. Yıllarca süren tepkiler ardından 2016 sonunda kaza geçiren reaktörün üzerine çelikten dev bir kalkan kuruldu. Bunun maliyeti ise 2.1 milyar euro oldu. Finansmanı uluslararası toplum tarafından sağlandı. Sonuç olarak bir yıl içerisinde santral çevresindeki radyoaktivite oranı düşürüldü.