AKP iktidarının savaş ve bağlı yasakların yanı sıra hayvancılık politikası sonucu, komşu ülkeleri bile besleyen Van, canlı hayvan ve et ithal eder durum ageldi.

Van, küçükbaş hayvancılıkta önemli bir bölgeydi. İdeal iklimin yanında geniş cayır, mera ve yaylalara sahip. Van Et ve Süt Kurumu'nu kapatan; savaşla birlikte yayla yasaklarını katmerleştiren, ayırımcı teşvik politikası dayatan ve üretimi önemsemeyen Türk hükümeti, tüm Kuzey Kürdistan'da olduğu gibi Van'da da hayvancılığı bitiriyor.

SADECE GÜRPINAR'DA VAR

Özellikle dünyada sadece Van’ın Gürpınar ilçesindeki Norduz bölgesinde yetiştirilen Norduz koyunu da devletin yasakçı politikaları yok olma aşamasına geldi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) resmi kayıtlarına göre, 2014 yılında Kuzey Kürdistan ve Türkiye’de bulunan 31 milyon 115 bin baş koyunun 2 milyon 443 bin 392’i Van’da bulunuyordu. Norduz koyunu, Van’ın Gürpınar ilçesinde, Norduz olarak adlandırılan bölgedeki kırsal alanda yetişiyor. Bu yöre, mera alanlarının verimliliği ve geleneksel yetiştirme yöntemleri bakımından diğer koyun yetiştirme sistemlerinden farklı. Ancak yanlış hayvancılık politikaları, Norduz koyununu vurdu. 1990-1996 yıllarında devletin köy boşaltma politikaları nedeniyle Norduz bölgesinde bulunan çok sayıda köy ve mezra halkı da zorla göç ettirildi. Tarım ve hayvancılıkla geçinen bu aileler, ellerindeki hayvanları satarak kent merkezlerine yerleşti. Bu göçle birlikte yok olma tehdidiyle karşı karşıya kalan Norduz koyunu, göç etmeyen tek köy olan Gürpınar’a bağlı Mekoşk (Geçerli) köyü halkı sayesinde neslini koruyabildi.

SÜT VERİMİ VE DEĞERİ YÜKSEK

Norduz koyunuyla ilgili yapılan araştırmalardan derlenen verilere göre; çoğu yavrulaması ikiz olan Norduz koyunlarının laktasyon süresi ve laktasyon süt verimi değerleri, diğer yerli ırklara göre oldukça yüksek. Ayrıca sütleri, diğer yerli ırklar ve kültür ırklarıyla kıyaslandığında, özellikle protein açısından yüksek değerlere sahip.

Yapılan çalışmalar Norduz koyununun şiddetli soğuğa, fakir beslenmeye ve hastalıklara karşı da dayanıklı olduğunu ortaya koyuyor. Besiye alınan erkek kuzular 18 aylık olduğu zaman 60 kg canlı ağırlığa ulaşabilirler.

Norduz koyunları sürü halinde otlamayı seven bir koyun ırkı olduğundan, merada sevk ve idaresi kolaydır. Dişi koyunlarda analık içgüdüsü oldukça iyidir.

Yüksek yapılıdır. Yağlı kuyrukludur. Yapağı verimi 1,5 – 2 kg civarındadır.

VAN, ARTIK KENDİSİNE DE YETMİYOR

Norduz koyunu, 90'lardaki yok olma tehlikesini atlattıktan sonra bir dönem koruma altına bile alındı ama AKP'nin yeni savaş politikasıyla birlikte devreye koyduğu politikadan nasibini aldı. Van yöresinde hayvancılık, devletin son dönemlerde can çekişmeye başladı. Tüm Türkiye’ye ve sınır ülkelerine hayvan gönderen Van yöresi, artık ithal havyan alma noktasına geldi.

VAN O İLLER ARASINDA YOK

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın, 2017 yılında damızlık düve yetiştiriciliğinde yüzde 50 hibe desteği verilecek iller arasında Van ve bölge illerinin hiçbiri yok. Kurulacak bu işletmeler için inşaat, hayvan alımı ve makine alımında yüzde 50 hibe desteği verilecek.

Van Ticaret Borsası eski Başkanı Feridun Irak, Van ve diğer Kürt illerine tarım ve hayvancılık konusunda hiçbir desteğin verilmediğini ifade ederek, “Halbuki hayvancılık için en doğru yer ve iklim, Doğu Anadolu ve Van yöresidir. Çünkü çayır ve meraların en büyük alanı olan ve hayvancılık için en ideal iklim -20 derece ile + 30 derece aralığı olan bölgemiz ve Van ilimizdir. Ama devletin yanlış politikaları nedeniyle tüm Türkiye’de olduğu gibi Van da canlı hayvan ve et ithal etme durumuna gelmiştir” dedi.