Akademisyen ve professiyonellerin katılım gösterdiği çalışmaya göre, günümüzde var olan mesleklerin yüzde 85’i 2030 yılına kadar yok olacak. Özellikle dijital teknolojilerin gelişmesiyle birlikte insan emeğine dayanan işler teknolojik araçlar tarafından üstlenilecek.

Dijital teknolojilerin ve iş dünyasında giderek gelişen robotlaşmanın değerlendirildiği çalışmaya göre, birçok meslek dalında insanın robotlar ve dijital araçlar karşısında ‘dezavantajlı’ bir konuma gelmesine neden olacak. Uzmanlar, günümüzde yaşananın dijital gelişmede ‘ikinci aşamaya’ giriş manasına geldiği görüşünde.

BİLİŞSEL ZEKANIN GELİŞİMİ HIZ KAZANACAK

Söz konusu çalışmada yer alan uzmanların üzerinde durduğu en önemli nokta, önümüzdeki yıllarda ciddi bir manada bilişsel zekanın gelişimine tanıklık edileceği.

Bilişsel zeka sayesinde insanların yaptığı işlerde daha kolay çözümler bulunması, donelerin çözümlenmesi gibi faaliyetlerin mümkün olacağı hesaplanıyor. Uzmanlar, dijital teknolojilerle mümkün olacak tüm bu aktivitelerin ‘pekte başarılı’ olamayabileceğini ancak bunun ‘insanlar için de geçerli olduğu’ tespitinde bulunuyor. Yani zaten insanlar tarafından da hatalı olarak yapılan işlerin teknolojik araçlarla yapıldığında da hatalı olması pek bir sorun olarak görülmeyecek.

SANAL İNSAN 2030’DAN SONRA YAYGINLAŞACAK

Teknolojilerde yaşanan değişimin hızının iş dünyasını ciddi manada sarsabileceği gerçeğine dikkat çeken uzmanlar, bu gelişmelerin sonraki aşamasının ise ‘sanal insan’ veya ‘sosyal robot’ olarak da tabir edilen fenomenlerin ortaya çıkmasına kesin gözüyle bakıyor.

Bu gelişmenin ‘2030’dan sonra’ ortaya çıkacağı vurgulanırken, asıl ciddi değişimin bu süreçten sonra yaşanması bekleniyor.

ROBOTLAŞMA GELİŞTİKÇE UCUZ İŞGÜCÜNE GEREK KALMAYACAK

Robotlaşma ve dijital teknolojinin giderek daha fazla dünyada yer edinmesiyle birlikte sermayeyi elinde tutan güçlerin insan varlığına daha az tahammüllü olacağı gerçeği de görülüyor.

Globalleşmenin bir sonucu olarak sanayileşmiş ülkelerdeki üretimlerin önemli bir kısmı ucuz işgücünün olduğu başka ülkelere taşınıyordu. ‘Delocalisation’ olarak adlandırılan bu girişimlerin üretim maliyetlerinde ortalama yüzde 65 olarak bir düşüş sağladığı savunuluyor.

Ancak robotlaşmayla birlikte üretim maliyetlerinin yüzde 90’a kadar düşmesi söz konusu olacak. Bu da, şirketlerin daha fazla insansız üretime ağırlık vermesini beraberinde getirecek.

İNSANLAR ROBOTLARDAN DAHA İYİ NEYİ YAPACAKLARINA YOĞUNLAŞACAK

Robotlaşmanın insan emeğini giderek daha fazla zorlaması nedeniyle çalışanların en önemli sorunu olarak ‘robotlardan daha iyi yapabilecekleri işler bulmak’ olacak.

Robotlarla yarışmak zorunda kalacak olan insanlar, daha önce öğrendiklerine ek olarak düzenli bir biçimde yeni yetkinliklere sahip olmak gibi bir zorunlulukla karşı karşıya kalacaklar. Bu da, insanların daha fazla meslekte yetkin olmaları gerektiği anlamına geliyor.

DAHA MOBİL VE ‘GÖÇEBE’ BİR TARZ TUTTURMAK ZORUNDA OLACAKLAR

Robotlarla ‘yarışmanın’ getireceği bir diğer zorunluluk ise, çalışanların daha mobil ve ‘göçebe’ bir tarzda çalışmaları olacak.

Ekonomide yaşanacak mütasyonlara cevap olmak adına insanların sadece bir yere bağımlı olmak yerine, pratikte yerlerinde kalsalar bile birden çok alanda aktif olmaları gerekecek. Uzmanlar, günümüzde dahi artık dünyanın bir ucundan bir başka ucundaki işlerde çalışan insanların olduğunu ve bunun daha da yaygınlaşacağını savunuyor.

Daha önce Amerikan Çalışma Ofisi tarafından yayınlanan bir raporda da, insanların daha göçebe bir iş hayatıyla karşı karşıya kalacağına dikkat çekilmişti. Bu çalışmada, bugün üniversitelerde okuyan öğrencilerin 38 yaşına kadar ortalama 8 ila 10 arasında iş değiştirmek zorunda kalabileceğine vurgu yapılmıştı.

Dell ile Institute for the Future adlı kuruluşa göre ise, çalışanların yaşayacağı sıkıntılara ek olarak freelance veya sabit olmayan işlerde çalışacakları belirtiliyor.

ESKİ MESLEKLERİN YOK OLMASI SOSYAL BARIŞI TEHLİKEYE ATACAK

Her ne kadar çalışmada yer alan uzmanlar insanların daha mobil bir tarzla ve yeni yetkinlikleriyle robotlaşmanın getireceği iş kaybını aşacakları ‘umudunu aşılasa da’ önümüzdeki on yıllarda aniden yok olacak meslek sahipleri ciddi sorunlar yaşayacaklar.

Yaşanacak hızlı gelişmelerin sonucu olarak on yıllar hatta yüz yıllardır var olan mesleklerin tehlikeye girmesiyle birlikte toplumun önemli bir kesimi ekonomik istikrarını kaybedecek. Uzun yıllar emek ve çabayla edinilen mesleklerini kaybeden insanların mesleki dönüşümlerini sağlayamamaları nedeniyle hane içerisinde ve nihayetinde toplumda sosyal barış tehlikeye girecek.

SANAYİCİLER ÜRETİM METOT VE TEKNOLOJİLERİ İÇİN ENDİŞELİ

Dell tarafından dünya genelinde 4 bini aşkın şirketin üst düzey yöneticisiyle görüşülerek hazırlanan bir ankete göre, sanayicilerin yarısından fazlası önümüzdeki birkaç yıl içerisinde nasıl bir geleceğin kendilerini beklediğini tahmin dahi edemiyor. Yöneticilerin yüzde 45’lik bir kesimi sahip oldukları üretim metotları veya teknolojilerinin en geç 3 ila 5 yıl içerisinde ‘eskiyeceği’ endişesini taşıyor.

Sanayideki şirket yöneticilerinin yaşadığı bu endişeler dikkate alındığında birçok ülkede çalışan nüfusun üçte ikisinden fazlasının istihdam edildiği hizmet sektöründeki bireylerin konumu çok daha zayıf olacak. Özellikle sorumluluk düzeyi düşük olan ve analiz ihtiyacı duyulmayan işlerde çalışanların işsiz kalması güçlü ihtimal.

YOKSUL ÜLKELER OLUMLU ETKİLENECEK

Yapılan çalışmanın üzerinde durduğu ‘olumlu’ noktalardan biri olarak, daha mobil bir çalışma tarzının yanı sıra teknolojik imkanları kullanabilen ve dünyanın yoksul bölgelerinde yaşayanların istihdamda paylarının artacağı gösteriliyor. Yine dijital teknolojiler sayesinde insanların herhangi bir fiziki kontağa gerek kalmadan ve cinsiyeti ya da ırkı nedeniyle ayrımcılığa maruz kalmadan çalışabileceği savunuluyor.

İŞ YAŞAMINDA MOBİLLEŞME ROBOTLAŞMAYLA BAŞ ETMEYE YETECEK  Mİ?

Her ne kadar bu çalışmada yer alan uzmanlar, dijital teknolojilerdeki gelişmeler ve robotlaşmanın ‘olumlu’ addedilen yönlerini öne çıkarsa da, her geçen gün insanı daha fazla dışlamalarının yol açtığı endişeler giderilebilecek gibi değil.

Bu endişeleri gidermek için öne sürülen teori ise, birçok işyerinde ‘bazı işlerin uzun süreli’ olacağı ve kalıcı çalışanlara ihtiyaç duyulacağı.

Yine de robotlaşma ve dijital teknolojilerin yok edeceği mesleklerin yüzde 85 olacağı düşünüldüğünde, bu denli büyük bir kitleyi istihdam edecek hızlı bir dönüşümün nasıl sağlanacağı kestirilemiyor.