Çetin geçen kış mevsimi nedeniyle hazırlıklara erkenden başlayan kadınlar, yaptıkları peynir ve yoğurtları toprak altına gömerken, konserve, turşu ve kurutmalıkları da kolektif bir şekilde hazırlıyor.

Sonbahar mevsimine girilmesiyle birlikte bölgenin birçok kentinde olduğu gibi Van'da da kış hazırlıkları başladı. Diğer adıyla dokuzuncu gezegen olarak bilinen Van'ın Bahçesaray (Müküs) ilçesine bağlı Ünlüce (Mezra Şêxan) köyünde kadınlar kolektif bir şekilde kışa hazırlıklarını yapıyor. Uzun ve çetin geçen kış için bahçelerinde yetiştirdikleri sebzeleri kurutan kadınlar, uzun bir kış boyunca kuruttukları sebzeleri tüketiyor. Yaz boyunca bahçelerinde ektikleri sebze ve meyveleri evlerinin damları üstünde güneşin önünde kurutmalık yapan kadınlar, kardan kaynaklı köylerden çıkamadıklarını belirtiyor.

KADINLAR KIŞA NASIL HAZIRLANIYOR?

Kışa hazırlık yapan kadınlardan Besna Yıldız, ilk iş olarak konserve hazırlıyor. Taşların arasında ateş yakan Besna, daha sonra doğradığı domates ve biberleri kazana atıyor. Domates ve biberlerin yumuşadığı andan itibaren kavanozlara doldurmaya başladığını ifade eden Besna Yıldız, kışa hazırlık aşamalarını şu şekilde anlatıyor: "Sebzeleri şişeye koyduğum zaman şişeleri kazana koyup onu da kaynatacağım. Konserve böylelikle daha sağlıklı oluyor. Yaptığım konserveleri kış boyu tüketebiliyoruz. Bahçesaray'ın kışı çok uzun ve çetin geçer. Kış boyu hiç kimse merkeze gitmez. Yollar kapalıdır. Kış olmadan çarşıdan tüketebileceğimiz her şeyi alırız. Ama yazın bahçelerimizde ektiğimiz bütün sebze ve meyveleri de kurutuyoruz. Tüketebileceğimiz kadar konserve, peynir, yoğurt, reçel her şeyi kendimiz yapıyoruz. Peynirimizi de toprak altına gömüyoruz. Tadı daha lezzetli ve sağlıklı oluyor."

'TOPRAĞI BENİMSEYİN O SİZE HER ŞEYİ VERİR’

Besna Yıldız, köyde yapılan yiyeceklerin daha doğal olduğunu belirterek, yaptıkları hiç bir şeyde ilaç kullanmadıklarını belirtiyor. Besna Yıldız, köy yaşamının her zaman doğal olduğunun altını çizerek, insanların köyde doğallıktan kopmadığını ifade ediyor. Toprak ananın her zaman cömert olduğuna dikkat çeken Yıldız, "Bizler bahçelerimizde ektiğimiz sebzelere de ilaç kullanmayız. Yetiştirdiğimiz her şey doğal olarak büyüyor. İnsanlar şehirlerde bile doğal üretim yapabilirler. Yeter ki toprağı benimsesin" diye konuşuyor.

'PEYNİR VE YOĞURDU TOPRAK ALTINA GÖMÜYORUZ’

Kış boyunca dışarıdan herhangi bir yiyecek almadığını söyleyen Cevahir Demir ise, Bahçesaray'da kış hazırlıklarının erkenden başladığını kaydediyor. Cevahir Demir, peynir, yoğurt ve konservelerin tümünün kendilerinin yapımı olduğunu dile getiriyor. Demir, yaz boyunca hayvanları olanların yaylalara giderek orada hayvanlardan elde ettikleri sütten peynir ve yoğurt yaparak toprağın altına gömdüğünü söylüyor.

Kış hazırlıklarını anlatmaya devam eden Cevahir Yıldız, son olarak şunları dile getiriyor: "Yaylalardan döndükten sonra toprağa gömdüğümüz peynir ve yoğurtları 'kiler' dediğimiz yere getirerek, aynı şekilde toprağa gömüyoruz. Kış olduğu zaman topraktan çıkararak tüketiyoruz. Bahçelerimizde ektiğimiz sebzelerden turşu yapıyoruz. Turşu yaptığımız zaman köydeki kadınlar ile birlikte toplanıp ektiğimiz sebzeleri birlikte turşu yaparak onları kış için tutuyoruz. Bahçesaray'ın kışı uzun ve çetin geçiyor. Bazen bir hafta boyunca yollar kapalı olduğundan kaynaklı merkeze gidemiyoruz. Bizlerde kendi ürettiğimiz sebzeleri kurutarak, kışa hazırlık yapıyoruz."