Rojava Devrimi ile birlikte oluşturulan halk belediyeciliğini, Rojava’nın genelinde ve Efrîn kantonunda halka hizmet vermek için yapılan çalışmaları Efrîn Kantonu Belediye Eş Başkanı Nuri Şexo, ANF’ye değerlendirdi.

EFRÎN’DE BELEDİYECİLİĞİN GELİŞİMİ

Efrîn kantonunda yürütülen halk belediyeciliğinin kuruluşundan ve nasıl bir sistemle halka hizmet verdiğinizden biraz bahseder misiniz?

Efrîn’de halk belediyeciliği tecrübemiz üç yıldır. İki yıl önce belediye çalışmalarını oluşturmak için seçimler yapıldı ve belediye eş başkanları seçildi. Devrimden sonra bir süre bu çalışmalar sivil toplum kuruluşu (SCS) üzerinden yürütülmüştü.

Belediyenin ilk çalışma biçimi günlük sorunların ve ihtiyaçların karşılanması üzerinden kurulmuştur. Bundan dolayı ilk olarak mahallelerde belediye çalışmaları başlatıldı. Şu an Efrîn genelinde 28 belediye var ve bunun 3’ü Efrîn merkezde hizmet vermekte. Bu belediyeler arasındaki koordinasyonu sağlamak için ise Kanton Özerk Hükümeti bünyesinde Mahalli İdareler Bakanlığı kurulmuştur. Belediyelerin örgütlenmesi ve mali ihtiyaçlarıyla Mahalli İdareler Bakanlığı ilgilenmekte.

Bu bakanlık devrim ve savaş koşullarından dolayı genel belediyeleri denetleme eşit paylaşımı dağıtma noktasında önemli olsa da yerel inisiyatiflerin daha da gelişiminde de bir dezavantaj oluşturabiliyor. Mahalli idareler kendilerini müdürlük ve daireler biçiminde örgütlüyor.

Efrîn kantonunda şu anda beş müdürlük var. Bu müdürlükler; elektrik-su, iletişim, ulaştırma, tapu kadastro ve ekoloji alanlarında çalışmakta.

Belediye ise çalışmalarının daha düzenli yürümesi için daire örgütlenmesine gitmiştir. Divan, arşiv-sicil, maliye, tarım ve proje, imar-fen işleri ve insan kaynakları dairesi olmak üzere altı daire şeklinde çalışmalarını yürütmektedir.

Daha öncede belirtmiştim Efrîn kent merkezinde üç belediyemiz bulunmakta, bu belediyelerden biri merkez belediye rolünü oynamakta diğer iki belediye ise Eşrefiye Mahalle Belediyesi ve Yeni Efrîn Belediyesi’dir.

Belediyelerimizde kendi içlerinde fen-imar işleri, divan, arşiv-sicil, basın, temizlik, zabıta, evlendirme dairesi ve denetleme takip gibi birimlerle kendisini örgütlüyor.

Halk belediyeciliği, Rojava ve kuzey Suriye kantonlarında çok uzun bir geçmişi olmadığından dolayı hala tecrübesizlikler yaşanmakta. Halk belediyeciliğin geçmişi uzun bir süreye dayanmadığından dolayı kadro sıkıntısı kendi alanlarında uzmanlaşmış personel sıkıntısı yaşanıyor. Ama her şeye rağmen amatör ruh halk belediyeciliğini geliştirmede avantajlar da sağlıyor.

En önemli avantajı ise halk belediyeciliğini gönülden bir sahiplenme var. Eski bürokratik sistem belediyeciliğinden çok uzak bir yapılanma ile halk hizmeti sunuluyor.

BELEDİYELERİN ANA ORGANI HALK MECLİSLERİ

Halk belediyelerinin hepsi eş başkanlık sistemi ile örgütleniyor biraz bahseder misiniz, nasıl bir sistemle seçiliyor eş başkanlar?

Belediye eş başkanlarını halk seçiyor. Genel seçimler bütün mahallerin, beldelerin, ilçelerin ve kent merkezinin katılımıyla yapılıyor. Bu seçimle belediye meclisi ve belediye eş başkanları seçiliyor. Bütün belediyelerimiz eş başkanlık sistemiyle yürütülüyor. Aslında eş başkanlık belediye meclisin sözcüsü konumdadır. Belediyelerin ana karar organı belediye halk meclisidir. Her köyün, beldenin veya mahallenin nüfus oranına göre kadın ve erkek eşitlini gözeten meclis bileşenleri bulunuyor. Kişi sayısı alanın ihtiyacına göre değişiyor, dokuz, on beş veya daha fazla ya da daha az olabiliyor.

Belediye daireleri proje ve sorunların giderilmesinde, belediyeyi daha işlevli kılınmasında inisiyatif sahibiler. Çalışmaların düzenli olmasında çok önemli rolleri var.

ÇALIŞMALAR DÜZENLİ TOPLANTILARLA DENETLENİYOR

Halk belediyesinin çalışma ve toplantı sistemi nasıl işliyor ve bu halka nasıl yansıyor?

İdari mahalleler koordinasyonu iki kadın üç erkek olmak üzere beş kişiden oluşuyor. Bir komite biçiminde çalışılıyor. Bu komite tüm kanton belediyeleri arasındaki koordinasyonu sağlıyor. Belediyelerin takibini, eşgüdümünü bu komite sağlıyor. Bu koordinasyonun haftalık değerlendirme toplantıları yapılıyor. On beş günde bir de Kanton Merkez Belediyesi ve beş dairenin müdürlerinin katılımıyla bir toplantı gerçekleştiriliyor. Ayda bir ise Mahalli İdareler Komitesi, kanton genelindeki belediyelerin eş başkanlarının ve tüm belediye müdürlerinin katılımı ile bir toplantı yapılıyor.

Bu toplantılarda her alan kendi çalışmalarını değerlendirerek, çalışma perspektifini oluşturuyor. Çalışmaları denetliyor. İhtiyaç tespiti yaparak imkanlar oluşturmaya ve sorunları giderecek kararlara gidiyor.

HALK BELEDİYE ÇALIŞMALARINA KATILIYOR

Belediyelerin çalışma anlayışına halk nasıl yaklaşıyor ve katılımı nasıl oluyor?

Belediyelerimizin adından belli aslında. Halk belediyeleri. Çalışma felsefesi demokratik ekolojik bir tarzı esas alıyor. Belediyelerimizin ana çizgisi halkın var olan sorunlarını çözmekten ise halkı bilinçlendirerek daha işlevli kılmaktır. Tabi ki halkın sorunlarına çözümler üretiyoruz. Bu belediyeler halkın belediyeleri. Bu belediyelerdeki görev ve sorumluluklarda aslında halkın görevi. Bu görevler ve sorumluluklar hakkında halkı bilinçlendirmekte sorunları çözmek kadar önemli.

Sonuçta alınan tüm kararlarda halk dahil ediliyor. Mahalle komünleri ve halk meclisleri, halkı hem bilgilendiriyor hem de çalışmalara dahil ediyor. Yapılması planlanan tüm işlerde halkın onayı alınıyor. Bununla temsilcilerin değil de direk halkın katılımı sağlanmış oluyor. Ayrıca tüm belediye çalışanları ayı zamanda bulunduğu yerdeki komünün üyesi olduğu için de böylelikle halkın katılımı ayrıca sağlanmış oluyor.

ZENGİNLİKLER REJİME DEĞİL HALKA AKIYOR

Baas rejimi döneminden sonra, hizmet etmeye başladınız. Neler değişti o dönemden bugüne ne gibi hizmetler sunuldu halka?

Rojava’da, bilindiği gibi Baas rejimi döneminde sömürü politikaları uygulanmıştı. Kürt bölgelerinde halkın ihtiyaçlarını karşılayacak, günlük ihtiyaçlarını giderecek bir belediye hizmeti yok denilecek kadar azdı. Evet, kısmen kurumlar oluşturuldu, ama bunlar sadece bir bina ve memurlar ordusuydu.

Bu kurumlar, Kürt bölgesinde yaşayan halka hizmet vermek için değil, bölgenin zenginliklerini rejime aktarmak için kurulmuştu. Rojava, Baas rejimi tarafından sömürüldü. Halk işsiz bırakıldı ve halkı Suriye’nin içine çekerek asimile etmek istedi. İş gücünü kendi sisteminin güçlenmesi için kullandı.

O yüzden Rojava’daki köylerden tutalım kentlere kadar halka bir hizmet sunulmadı. Kentlerin alt yapısıyla ilgilenilmedi. Devrimle birlikte Rojava’da savaş ve toplumsal hayat birlikte geliştirildi. Bugün imkan ve olanaklara göre halka hizmet veriliyor. Baas rejiminin onlarca yıl yaptığını, biz son iki üç yıl içerisinde çok daha fazlasını yaptık.

Alt yapı, kanalizasyon, su, elektrik ve yol gibi çok önemli olan ihtiyaçların sorunsuz bir hale gelmesi için önemli çalışmalar yaptık. Kanton merkez ve ilçeler arası yollar gözden geçirilerek, yeniden yapıldı.

Savaştan dolayı Halep ve Şehba’dan, Efrîn merkeze göçlerin yaşanması bir yığılma oluşturdu ve konut ihtiyacını doğurdu. Bundan dolayı kent merkezinde ekolojik sisteme göre konutların yapılması kararlaştırıldı. Yine bu dönem de parklar ve bahçeler yapıldı.

Belediye Zabıta Müdürlüğü, pazar denetimini sağlayarak, hayatın daha düzenli ve halk sağlığına uygun bir biçimde işlemesini sağlıyor. Ortadoğu ve Rojava genelinde yaşanan savaştan dolayı karaborsacılığın ve stokların çoğalmaması için önemli bir çalışma yürütüyor. Bunun yanında halka sunulan tüketim maddelerinin kalitesi ve temizliği için de denetimlerini sık sık yapıyor.

İŞLETMELERDE ELDE EDİLEN GELİRLER BELEDİYELERE KAYNAK OLUYOR

Belediyenin halka daha iyi hizmet verebilmesi için kaynaklarınızı nasıl oluşturuyorsunuz?

En büyük gelir kaynağımız Mahalli İdareler Bakanlığı üzerinden kanton hükümetinden alınan kredi. Bu belirlenmiş sabit bir bütçe değil bu kanton gelirinin düzeyine bağlı. Efrîn, Cindirese ve Ravo gibi yerlerde belediyelere ait arazi ve mülkler ve iş yerleri bulunmakta. Buraların işletiminden gelen para tekrardan halka hizmete dönen bir devir daim oluyor. Arıca temizlik ve su hizmetinden gelen bir kaynağımızda bulunmakta.

Halka daha iyi bir hizmetin sunulmasındaki sıkıntılar ve engeller nelerdir?

Efrîn kantonun imarında tutalım da halkın daha iyi koşullarda yaşamasını sağlayacak birçok şey var. Ama Efrîn kantonunun giriş ve çıkışları Türk devleti ve çeteler tarafından kapatılmış durumda.

İmkanlarımız elverdiğince halka hizmet veriyoruz. Daha kaliteli bir hizmet vermek için ihtiyaç duyduğumuz makine veya başka araç gereçlere anında temin edemiyoruz. Böyle olunca sunduğumuz hizmet, bütçemizi etkiliyor.

Efrîn halkı yaşanan bu durumu iyi bildiği için mevcut koşulları iyi tahlil edip ona göre yaşamını örgütlüyor. Çembere alınmaya çalışılan Efrîn’de halk sinerek değil daha fazla toprağına ve halkını savunarak aşacağını iyi biliyor.