20’nci yüzyılın bir kısmında gençlerin IQ seviyeleri sürekli bir artış gösterdi. 1990’lı yılların başlarına kadar, bir çok kuşak boyunca gözlemlenen bu artışa “Flynn etkisi” adı veriliyordu.

Ancak son olarak yapılan bir çok araştırma, son 40 yılda eğilimin değiştiğine dikkat çekiyor. Bu durum özellikle erkekler de daha belirginlik gösteriyor, zira IQ testlerine ilişkin veriler daha çok askeri kayıtlara dayanıyor.

Norveçli bir araştırma kuruluşu tarafından geçen hafta yayınlanan sonuçlara göre, 1962 ile 1975 arsında doğan ve askere kaydı olan gençlerin IQ’su yılda 0.2 artış gösterirken, 1975 ile 1991 arasındaki yıllarda üçte bir oranında düşüş yaşandı.

İsviçre’de Fransızca dilli Radyo Televizyon Kuruluşu RST’nin internet sitesinde yer alan bir habere göre Oslo’daki Centre Frisch araştırmacıları da kardeşler arasındaki IQ farkını inceledi. Bu araştırma ile büyük ve küçük kardeş arasında genel bir gerileme olup olmadığı tespit edilmeye çalışıldı. Araştırmanın yazarlarından Ole Rogeberg, “Aile bünyesindeki eğilimin, bir aile ile diğeri arasındaki eğilimle aşağı yukarı aynı olduğunu tespit ettik” dedi.

Rogeber, buradan çıkan sonucu şöyle özetliyor: “Bizi götürdüğü sonuç, sözkonusu değişimlerin çevresel faktörlerden kaynaklığı olduğu yönündedir: Aynı aileden olsalar bile farklı tarihlerde doğan çocuklar üzerinde bir şeyler etkide bulunuyor.”

Sonuçlar, gerilemenin genetik bir sorun olduğu fikrinden uzaklaştırıyor, zira aynı ailenin iki çocuğu, aynı gen havuzundan çıkıyor. Araştırmacılar, ailenin eğitim düzeyi veya eğitim prensipleri gibi aynı aile çocukları açısından benzer çevre faktörlerini de dışlıyor.

Bu durumda bilim insanları, tüm dünyada bir yıldan ötekine değişen çevresel faktörlerle sorunu izah etmek gerektiğini düşünüyor. Ole Rogerberg şunları söylüyor: “Örneğin eğitim sistemindeki veya medya tüketimindeki bir değişim gibi şeyler: Eğer insanlar daha az okuyor ve daha çok TV veya Youtube’a bakıyorsa, ya da sağlığı kötü etkileyen beslenmede ve fiziki aktivitede bir değişim varsa, IQ üzerinde etki edebilir.”

Bilim insanları, hormonal bozuklukların da bu sonuçlarla uyuştuğuna dikkat çekerken, test sonuçlarının değişebileceğine de işaret ediyorlar. Araştırmacılar, IQ seviyelerindeki gerilemeye ilişkin gözlemlerini sürdürüyorlar.