Hakkari’nin Şemzinan ilçesine bağlı Nehri (Bağlar) köyünde bulunan Kayme Sarayı'nın sadece birkaç duvarı ayakta kalmış durumda.

Her yönüyle zengin bir geçmişe sahip olan Hakkari, Türk devletinin kültürel soykırımı ve ilgisizlik nedeniyle birçok yapı yok oldu. Günümüze kadar gelen tarihi yapıların büyük çoğunluğu ise Türk devlet güçleri tarafından işgal edilerek bilinçli şekilde yıktırıldı ya da gasp edildi. Özellikle Hakkari merkezde bulunan tarihi Mirler Kalesi ile Bay Kalesi, yıllardır Türk devlet güçlerinin işgali altında; vatandaşlara ve turistlere yasaklandı.

Hakkari’nin Şemzînan ilçesine bağlı Nehri (Bağlar) köyünde bulunan ve bir zamanlar ihtişamından bahsedilen Kayme Sarayı da yok olmanın eşiğinde. Buraya yakın bir bölgede bulunan Kelat Sarayı da ilgisizliğin kurbanı, ardından da yıkılarak yok oldu. Kayme Sarayı, önlem alınmaması durumunda aynı akıbete uğrayacak.

Tarihte Şeyh Ubeydullah Ayaklanması (1880) olarak bilinen ve ayaklanmanın öncüsü olan Şeyh Ubeydullah’ın oğulları Şeyh M. Sıdık ile Seyit Abdullah tarafından 1890 -1910 tarihleri arasında yaptırılan ve çok ince ustalıklarıyla dikkat çeken, dış cepheleri kesme taşlardan örülmüş saray, kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen bir alana kurulmuş.

Günümüzde sarayın kuzey ve batı duvarlarının büyük çoğunluğu, doğu ve güney duvarları kısmen ayakta kalabilmiş, ancak üst örtüsü tamamen yıkılmış. Yapının zemin ve birinci katları birbirinin aynı, ortada dikdörtgen iki salon ile dörder odadan meydana geliyor. Sarayın kuzey ve güney cephelerinde ortalarına açılmış kapılardan giriliyor, odalara hem salondan hem de birbirlerinden geçiliyor.

Yapının yıkılmış doğu cephesi dışındaki kuzey, güney ve batı cephelerinin kapı ve pencerelerle hareketlendirildiği görülüyor. Kapının üzerinde üst kata açılan ahşap konstrüksiyonlu bir balkon olduğu anlaşılan açıklık bulunmakta. Yine bu cephede tek süsleyici unsur olarak kapı kuşatma kemerinin sağ ve sol üst köşesindeki kitabeler dikkati çekiyor.

Yapının batı cephesi altlı üstlü sekizer pencere ile yapılmış.

Güney cephesinde ise sadece kapı ve pencerelerin yerleri belli.

Sarayın cephelerinde düzgün kesme taş, içteki odaların bölme duvarlarında moloz taş kullanılmış. Cephelerindeki düzgün kesme taş işçilik dikkat çekiyor. Sağdaki kitabede, (1332-1910) tarihi ve şunlar yazılı: "Deki kapılarında hamd vardır. Oraya emniyet ve selametle giriniz"

Sonraki kitabede, "Bu ev (girenlere) esenlik verir. Bakanlara hicri 1330 tarihini (1909) müjdele" ibaresi yazılıdır.

Bunun dışında büyük ölçüde yıkılmış vaziyette. Yapının kuzey cephesinde giriş kapısı sağ ve sol köşelerine birer tane kitabe yerleştirilmiş.