Kerkük'te yapılan tandırlara ülkenin dört bir yanından talebin artmasıyla, tandır üretimi kentte birçok kişi için geçim kaynağı oldu. Kerkük'te eskiden kadınlar tarafından yapılan tandırlara rağbetin artmasıyla erkekler bir anda mesleğe el attı.

Irak ve Kürdistan genelinde Kerkük'teki tandırlara artan talebi ve tandır yapımının inceliklerini ustalarına sorduk. Kerkük'te 12 yıldır tandır yapım işiyle uğraşan Arî Felah, mesleğin asıl ustalarının kadınları olduğunu belirtiyor. Ancak son yıllarda erkeklerin bu mesleğe yoğun ilgi gösterdiğini belirten Felah, "Öncesinde kadınlar bu işi yapıyorlardı. Son yıllarda ise erkekler bu işe el atmaya başladı. Kerkük'ün toprağı iyi olduğu için bu topraktan yapılan tandırlar daha çok rağbet görüyor" dedi.

'ESKİDEN TİCARİ AMAÇLI DEĞİLDİ'

Yedi yıldır tandır yapımıyla uğraştığını söyleyen Türkmen usta Celîl Xelîl Hüseyin ise mesleğin yaklaşık 200 yıllık geçmişi olduğunu ancak son yıllarda ticarileşmeye başladığını belirterek, "Yaklaşık 200 senedir tandır yapımıyla kadınlar uğraşırdı.  o zaman ticari amaçlı değildi. Damlarda, sokaklarda ailelerinin ekmek ihtiyacını gidermek için küçük tandırlar yaparlardı"  dedi.

'DAHA SAĞLIKLI VE LEZZETLİ'

Kerkük'te üretilen tandırların Kürdistan ve Irak'ta birçok bölgeye satıldığını söyleyen Hüseyin, tandırda yapılan ekmeğin daha lezzetli ve sağlıklı olduğunu dile getirdi. Hüseyin, "Bu tandırlarda yapılan ekmeğin, pişen yemeğin lezzeti var. Şifa var bunda. Mesela ekmeği buna vurduğun zaman toprakla temas ediyor, ateş ekmeğin içine siniyor fakat sacda yaptığın ekmek öyle mi? Onların hepsi hastalık" diye konuştu. Hüseyin, Bağdat yakınlarındaki Küfe kentinde de tandır yapıldığına ancak Kerkük tandırları kadar iyi olmadığına da dikkat çekti.

'TOPRAK ÖZEL OLMALI'

Tandır yapımının inceliklerini ise yıllardır bu işi yapan ustabaşı Serwer Hisên şöyle anlattı: "Tandır yapımı için kullanacağın toprak her yerde bulunmuyor. Özel bir toprak olması lazım, Kerkük'te bu topraktan çok var. Özellikle Rehimava, Dubiz ilçesi ile Leylan kasabası civarına getiriyoruz toprağı. Getirdiğimiz toprağın temiz olması ve içinde kum, taş, çakıl olmaması lazım."

Hisên, tandırların yapımı konusunda ise "Toprağın içine tuz ve saman katıp bir leğende çamur yapıyoruz. O çamuru iki üç gün falan naylonlarla sarıp dinlenmeye bırakıyoruz. Tabii bu dinlenme süresi de yaz ve kış mevsimine göre değişiyor. Sonra da dinlenen çamurdan gördüğünüz gibi tandırları örmeye başlıyoruz" dedi.

Irak ve Kürdistan'ın genelinde Kerkük tandırlarına yoğun bir talebin olduğunu söyleyen Hisên, "Üç ebatta tandır yapıyoruz. Büyük, orta ve küçük. Büyük tandırları daha çok fırınlar, ortaları lokantalar, küçükleri de evde ekmek pişirmek isteyen aileler tercih ediyor. Büyük tandırların fiyatları 120 ile 200 dolar arasında değişiyor. Genellikle 3 ile 6 yıl arasında ömürleri oluyor" diye konuştu.