Ramses’in üç bin yıllık sırrı çözüldü. Bilgisayarda X-ray ve DNA testleri sonuç verdi. Buna göre Ramses III boðazı kesilerek öldürüldü. Bu da başta mahkeme tutanaðı papirüsler olmak üzere dönemin belgelerinde geçen “harem komplosu” ya da “firavunun eşlerinden birinin darbe teşebbüsü” gibi senaryoları güçlendiriyor.

Antik Mısır’ın en karanlık dönemlerinden biri olan 3 bin yıl önceki bir cinayeti ve “harem komplosu” sırrını çözmek için X-ray ve DNA analizleri kullanıldı. Ýtalya’nın Turin kentinde muhafaza edilen papiruslere yazılı mahkeme tutanakları, harem üyelerinin komplosundan bahsediyor. Üçüncü Ramses’in eşlerinden biri olan Kraliçe Tiyi’nin devlet darbesi girişiminde bulunduðu kaydediliyor.

TARÝHÝN ÝLK GREVÝ

Tiyi, oðlu Pentaur’un tahtına oturmak ister. Ancak Üçüncü Ramses’in meşru varisi oðlu Isıs’tir. Kraliçe Tiyi, işçiler az ücret alırken ve açlık tehdidi altında iken lüks içinde yaşayan krala karşı halkın firavuna karşı artan tepkisinden fayda saðlamak ister. Bu tepki sonucu tüm insanlık tarihinin bilinen ilk grevi gerçekleşir. Haremde kapalı olmasına raðmen Tiyi, dışarı ile baðlantı kurmayı başararak, askerler ve bir rahibin karıştıðı komployu harekete geçirir.

Tam detaylar bilinmese de, amaç basittir: Üçüncü Ramses’i ortadan kaldırmak. Muhtemelen haremde bir gece yarısı eðlencesi sırasında suikast planlanır. Antik Mısır’dan günümüze ulaşan resmi belgelere göre bu darbe girişimi M.Ö. 1156’da boşa çıkarılır ve 30 kadar kişi mahkum edilir.

Ancak metinler bu girişim sırasında 65 yaşında olduðu tahmin edilen Ramses’e ne olduðuna açıklık getirmiyor. Uzun süre izine rastlanmayan Ramses’in mumyası 19. yüzyılın sonunda bir gizli bir yerde bulundu. 1960’lı yıllardaki incelemeler sonucunda herhangi bir yaralanmaya rastlanmadı.

DÝJÝTAL OTOPSÝ

Firavun, Tiyi ve Pentaur’un adamları tarafından mı öldürüldü yoksa suikast girişiminde yaralandıktan bir veya iki hafta sonra mı öldü? 1991 yılında Ýtalya-Avusturya sınırındaki Alpler’de “buz adam” Ötzi’nin sırrını çözmekle ün kazanan Alman mumya uzmanı Albert Zink, bu kez Ramses’e yönelik 3 bin yıl önceki komploya el attı. Aralarında Mısır Antikaları Yüksek Konseyi eski sorumlusu Zahi Hawass’ın da odluðu başka uzmanların yardımı ile Zink, mumyayı bilgisayarda tomografi yöntemi ile inceledi. Dijital otopsi ile kez, bugüne kadar gözden kaçan gırtlaðın hemen üstünde aðır bir yara ortaya çıktı. British Medical Journal’da Salı günü yayınlanan araştırmada “Yara 70 mm kadar geniş ve kemiðe kadar dayanıyor” diyen Zink, soluk borusunun bir bıçak ya da benzer kesici bir aletle net bir şekilde kesildiðini söyledi. Araştırmacılar, “Yaranın genişliði ve derinliði Üçüncü Ramses’in hemen ölümüne yol açtıðını gösteriyor” diye kaydetti.

Daha da ilginci, tomografi yara içerisine bastırılmış yabancı bir cisim tespit etti: Taş bir nazarlık “Horus’un Gözü”. Mısırlılar bu nazarlıðın iyileştirici gücüne inanıyordu. Albert Zink yazılı bir açıklamada, “Kesik boðaz ve nazarlık firavunun öldürüldüðünü açık bir şekilde kanıtlıyor.

DÝÐER BÝR GÝZEM

Uzmanlar Üçüncü Ramses ile yanı yerde bulunan diðer bir mumya ile de yakından ilgilendi. Mumya 18 ila 20 yaşlarında bir erkeðe ait. Bu kişi mumya bandajları ile deðil keçi derisiyle sarmalanmış. Bunun Ramses’in intihara zorlanan oðlu Pentvere’ye uygulanan ölümden sonra yaşamın yasaklandıðı bir cezalandırma olduðu belirtiliyor. Antik Mısır’daki en aðır ceza olarak biliniyor.

Uzmanlar tarafından yapılan DNA analizleri bu kişinin Ramses’in oðullarından biri olduðunu kanıtladı. Ancak bunun Pentavere olduðundan emin olmak için Tiyi’nin DNA’sına ihtiyaç duyuluyor. Kraliçe Tiyi’nin mumyası bugüne kadar bulunmadı.