İran İslam rejiminin Rojhilat'ta (Doğu Kürdistan) uyguladığı yoksullukla terbiye etme ve baskıcı politikalar Kürdistan'ın bu parçasındaki intihar oranının dünyanın iki katı olmasına neden oluyor. Son günlerde kolber katliamı ve bunun sonrasında gelişen serhildanlarla gündeme gelen Rojhilat'ta yapılan araştırmalara göre intihar ve intihar eğilimi dünya ortalamasının çok üstünde.

İLK DÖRT SIRADA ROJHILAT YER ALIYOR

İran'daki İntihar Vakalarıyla Mücadele Cemiyeti'nin ülke genelinde yaptığı araştırmaya göre, Rojhilat'ın 4 eyaletinde intihar olayları İran'daki ilk dört sırada yer alıyor. İran İntihar Vakalarıyla Mücadele Cemiyeti Başkanı Kazim Melekotî, Rojhilat'ın Îlam, Loristan, Sine ve Urmiye eyaletlerindeki intihar vakaları ve teşebbüslerinin İran'da ilk dört sırada yer aldığını söyledi.

ROJHILAT'TAKİ İNTİHAR ORANI DÜNYA ORTALAMASININ İKİ KATI

Melekotî, "İran'ın batısındaki (Rojhilat) intihar vakaları İran'ında doğusu ve orta kesimlerine göre çok daha yüksek. İntihar ve intihar girişimleri Kürdistan eyaletlerinde çok daha yüksektir. Örneğin Îlam'a bağlı Eywan kentinde her üç ölümden biri intihar sonucu gerçekleşiyor" ifadelerinde bulundu.

İNTİHAR VE İNTİHAR EĞİLİMİNİN PROFİLLERİ

Rojhilat'ın Îlam kendi ise kendini yakarak intihar etme ve girişiminde bulunmada ilk sırada yer alıyor. İntihar vakaları ve eğilimleri üzerine yapılan araştırmalar, Rojhilat'taki intihar vakaları ve eğitiminin her yaş, sınıf, statü ve cinsiyette kişilerde görüldüğü ve "genç-yaşlı, kadın-erkek, zengin-fakir" gibi bir dağılımının çok zor olduğunu gösteriyor. Ancak yine de intihar vakalarının genellikle kadın, işsizler, okuyan gençler, aile sahibi kişiler ve çocuk yaştaki kişilerde çok daha yüksek olduğu belirtiliyor.

İLK SIRADA İŞSİZLER YER ALIYOR

İran'da siyasal ve toplumsal araştırmalar yapan Merkezî Amarî Îran'ın yaptığı araştırmalara göre, intihar vakalarının ilk sırasında işsizler yer alıyor. Merkezî Amarî Îran, Rojhilat'ın bazı bölgelerinde işsizlik oranının yüzde 45'i bulduğunu ve bunun da yurttaşlarda umutsuzluğa neden olduğunu belirtiyor.

İKİNCİ SIRADA KADINLAR ALIYOR

Merkezî Amarî Îran'ın araştırmalarına göre, Rojhilat'taki intihar ve intihar eğilimlerinde ikinci sırasında kadınlar, üçüncü sırasında ise "eğitim düzeyi düşük kimseler" yer alıyor. Devlet kurumu olan Merkezî Amarî İran, intiharın nedenleri, intihara sevk eden faktörler ve sistem bunalımı üzerine herhangi bir bulgu sunmayarak, intiharın nedenini "işsizlik" ve "eğitimsizliğe" indirgemesi dikkat çekiyor.

ESAS NEDEN İRAN'IN POLİTİKALARI

Soyolog ve psikolog gibi sosyal bilimciler ise Rojhilat'taki intihar ve intihar eğiliminde işsizlik ile yoksulluğun önemli faktörler olduğunu ancak bunların intihar sorununun yalnızca bunlarla açıklanmayacağını belirtiyor. İran rejiminin baskıcı politikalarının intihar ve intihar eğiliminin birinci nedeni olduğunu belirten sosyal bilimciler, İran rejiminin özellikle Rojhilat'ta uyguladığı işsizlik, açlıkla terbiye etme, temel siyasal hakların yokluğu, kapalı toplum dayatması ve mezhebi-dinsel baskının intihar vakalarının en büyük nedeni olduğunu kaydediyor.

KADIN POLİTİKASI İNTİHARA SEVK EDİYOR

Güvenlik nedeniyle ismini açıklayamayacağımız bir sosyolog, İran ve Rojhilat'ta "en büyük baskıyı kadınların gördüğünü ve buna güç getiremeyince çözüm dışavurumunun intihar olarak ortaya çıktığını" kaydediyor. Kadınların en temel haklarından yoksun olduğunu belirten sosyolog, İran rejim mantalitesinin kadınlara "evin hizmetçisi" ve "çocuk büyütücü" rolünü yüklemesi örneğini veriyor.

MERKEZİ AMARİ'NİN İNTİHAR NEDENLERİNİ TERS YÜZ ETME ÇABASI

Merkezî Amarî Îran'ın intiharların nedeni olarak gösterdiği "işsizlik" ve "eğitimsizlik" nedenlerinin gerçeği ters yüz etme çabası olduğunu belirten sosyal bilimciler, işsizlik ile eğitimsizliğin de İran rejiminin uyguladığı politikaların bir sonucu olduğunu belirtiyor. Sosyal bilimciler, Merkezî Amarî İran'ın intiharların nedenlerini eğitimsizlikle ilintilendirirken yaptığı "Rojhilat'ta kız çocuklarının yüzde 50'lisi lise eğitimi alamıyor" değerlendirmesinin görünürde doğru bir ifade olduğunu ama esasında eğitim alamamanın da "yoksulluk" ve "İran rejiminin kadınlara dönük baskıcı politikaları"nın sonucu olduğu tespitinde bulunuyor.

'İNTİHARLARIN NEDENİ YOKSULLUK DEĞİL YOKSULLAŞTIRMADIR'

Rojhilat Kürdistanı'nın su, petrol, maden yatakları, tarım, hayvancılık ve üreticilik bakımında Rojhilat'ın en zengin bölgesi olduğunu kaydeden sosyal bilimciler, Merkezi Amarî İran'ın işsizliğe ilişkin değerlendirmesinde de bilinçli bir yanılsama yapıldığını kaydediyor. Rojhilat halkının bu zenginliklerin hiçbirinden istifade edemediğini belirten sosyal bilimciler, "Dolayısıyla intiharların nedeni işsizlik ve yoksulluk değil, işsiz bırakılma ve yoksullaştırmadır" tespitinde bulunuyor.