Irak’ta 25 Mayıs’ta gösterilerin yeniden başlaması ile Başbakan Mustafa Kazimi bir taşla iki kuşu vurmak için bir hamle yaparak bir Haşdi Şabi komutanını gözaltına aldırdı. Haşdi Şabi ise Kazımi’nin başbakanlık binası ile yeşil bölgeyi kuşatmaya aldı. Kazımi'nin, gözaltına aldırdığı Haşdi Şabi Komutanı’nı bıraktırarak teslim olduğu görüşleri hakim.

Irak’ın başkenti Bağdat’ta 25 Mayıs’ta halk, 2019 yılının rövanşını almak için "hükümet istifa" sloganı ile yeniden meydanlara döküldü. Başkent Bağdat’ın Tahrir Meydanı'nı dolduran binlerce göstericinin talepleri 2019 yılı Ekim başında başlattıkları ve 2020 Mart ayına kadar devam eden gösterilerdeki talepleri ile aynıydı. Yani yolsuzlukların araştırılıp açığa çıkarılması, bölgeler arasındaki hizmet dengesizliğinin giderilmesi, hizmetlerin yeterli hale getirilmesi, işsizliğe bir çözümün bulunmasını istiyorlardı. Bu yıl taleplerde, 2019 yılında yapılan gösterilerde katledilenlerin ve suikaste uğrayanların faillerinin açığa çıkarılıp yargılanması da vardı. Halk, bunun yanı sıra 2019 yılı Kasım ayında Adıl Abdulmehdi’nin istifa etmesinden sonra 2020 yılı mayıs ayında Mustafa Kazimi’nin göstericilere verdiği bazı sözlerle hükümeti kurmasının ardından verdiği sözleri yerine getirmediği için istifasını da istedi.

KAZİMİ KILICINI ÇEKTİ AMA...

Mustafa Kazimi, halkın yeniden Tahrir Meydanı’na çıkarak hükümet karşıtı gösteriler yaparak kendisini istifaya çağırmasını bir fırsata dönüştürmek için adım attı. Göstericilerin 2019 yılındaki gösterilerde suikaste uğrayan ve öldürülen göstericilerin sorumlularının da açığa çıkarılarak yargılanmasına talepleri arasında yer vermesini Mustafa Kazimi, İran yanlısı Heşdi Şabi’ye bağlı Haşd al-Atbat'a bağlı "Ali El-Ekber" tugayının eski komutanı 2017’den bu yana Tahuf Tugayı komutanı olarak Anbar’da görev yapan Kasım Muslih’i (Qasım Musleh) gözaltına aldığını açıkladı. Gözaltı gerekçesi, 2019 yılındaki gösterilerde Kerbela’da göstericilere karşı şiddet kullanma, göstericileri liderlik yapanlara suikast yapılması emrini verme, ABD ve diğer ülkelerin güçlerine ev sahipliği yapan Ayn el-Esed Askeri Üssü’nü hedef alan son saldırılar da dahil olmak üzere çeşitli eylemlerle bağlantılı olmasıydı.

Musleh, ocak ayı başında Bağdat’ta öldürülen İranlı general Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi ikinci sorumlusu Ebu Mehdi Mühendisine yakınlığı ile biliniyor. 

Kasım Muslih Mahmud Kerim Xefaci gerçek adı olan Muslih, Kerbelalı. 2003 yılından bu yana Kerbela'daki Şiilerin kutsal mekanı olan Hüseyniye Türbesinin korunmasının sorumluluğunu yapıyor.

Kazimi’nin bu adımı, göstericiler ve onların öncülerine yönelik suikastlerin sorumlularının İran yanlısı gruplar olduğu mesajının verilmesiydi. Böylelikle göstericilerin yönü bir kez daha İran’a çevrilmek istendi.

ABD’ye ise henüz yapılıp yapılmayacağı netleşmese de Eylül ayında yapılması kararlaştırılan seçimlerden önce ABD ile birlikte hareket ettiğini, İran’a karşı olduğu mesajını vermek istediği belirtiliyor.

HAŞDİ ŞABİ'DEN 'KAZİMİ'Yİ TUTUKLARIZ' TEHDİDİ

Haşdi Şabi El Anbar Ortak Operasyonlar Komutanı ve Haşdi Şabi Sorumlusu Kasım Muslih’in gözaltına alınması birçok kesim tarafından tepkiye neden oldu.

En sert tepki ise Haşdi Şabi gruplarından geldi. Haşdi Şabi güçleri ki ağırlıklı olarak İran’a yakın gruplar, komutanlarının serbest bırakılması için ilk önce resmi girişimlerde bulundu. Resmi girişimlerden herhangi bir sonuç almayınca başbakanlık binası başta olmak üzere yabancı ülkelerin misyon kurumlarının da olduğu yeşil bölgeyi kuşattı. Başbakana komutanlarının derhal serbest bırakılması mesajını ilettiler. Komutanları Kasım Muslih’in serbest bırakılmaması durumunda Başbakanı tutuklayacakları kadar ileri gideceklerini açıkladılar.

Haşdi Şabi’nin hareketlenerek çok sayıda güçle Bağdat’ta yeşil bölgeyi kuşatması Bağdat’ta şu ana kadarki en fazla askeri hareketliliğin olduğu şeklinde değerlendirdi. Bazı siyasiler Irak’a ABD tarafından müdahale edildiği dönemde bile bu denli hareketlilik olmadığını söyledi. Bu duruma karşı Bağdat ortak operasyonlar komutanlığı Bağdat’ta askeri hareketliliği yasakladı. Ancak Haşdi Şabi’nin hareketliliğinde herhangi bir değişiklik olmadı ve komutanları serbest bırakılmadan yeşil bölge kuşatmasını bitirmeyeceklerini söyledi.

Haşdi Şabi güçleri komutanlarının serbest bırakılmasının ardından önceki gece geç saatlerde, kontrolü ele geçirdiği Yeşil Bölge kapıları ve hükümet binalarına yönelik kuşatmasını sona erdirdiği belirtiliyor.

İRAN'A YAKIN GRUPLARIN YORUMU

Kazimi'nin geri adım atıp gözaltına aldırdığı Haşdi Şabi El Anbar Eyaleti sorumlusu Kasım Muslih’i serbest bıraktırmasının, yaptığı hamleden yenilerek çıktığı şeklinde değerlendiriliyor. Siyaset uzmanları tarafından, Kazimi’nin içinde girdiği tutum, "kılıcını çekme ancak ona karşı daha sert bir kılıcın çekildiğini görünce teslim olma" şeklinde ele alınıyor.

Haşdi Şabi içinde yer alan İran yanlısı bazı gruplar ise Kazimi’nin attığı bu adımı çok tehlikeli olarak nitelendirerek, amacın Irak ordusu, Anti terör güçleri ile Irak ordusunun bir parçası olan Haşdi Şabi’yi karşı karşıya getirmek olduğunu savundu. Bunun da bir iç savaş anlamına geldiğini savunan gruplar, kendilerinin böyle oyunların önüne geçmek için uğraştığını savundu.

Muslih’in gözaltına alınmasından sonra Ebu Mehdi Mühendis’in yerine geçen Haşdi Şabi ikinci sorumlusu Ebu Ali Askeri, yaptığı açıklamada, Muslih’in gözaltına alınmasının bir ABD planı olduğunu belirterek, “Bir haftadır Kazimi, Ahmed Ebu Rehif ve ABD istihbarat kuruluşu CIA’den bir grup, Haşdi Şabi liderlerinden Kasım Muslih’i kaçırma planı yapıyor” iddiasında bulundu.

Irak hükümeti ve başbakanı ile Haşdi Şabi arasında yaşanan gerginliğe ilişkin Seydul Şuheda grubu lideri Ebwela Welayi ise “Haşdi Şabi’ye karşı ihlaller derin rahatsızlığa sebep oluyor ve acilen yeni bir hükümetin kurulmasının önünü açıyor” dedi.

KAZİMİ VE ABD ŞİMDİLİK KAYBETTİ!

Bu tepkilere ve yaşanan sürece bakıldığında, Kazimi'nin attığı son adımda kendisi ile birlikte ABD’ye de şimdilik kaybettirdiği, İran'ın kendisine bağlı Haşdi Şabi grupları üzerinden Irak’ta yeniden biraz daha fazla güçlendiğini gösteriyor. Zira Haşdi Şabi grupları yeşil bölgeyi kuşatarak gözaltına alınan komutanlarını aldılar. Ayrıca İran yanlısı grupların, Mustafa Kazimi ve onun dayandığı ABD’nin Irak’ta bir iç savaş çıkarmak için çalıştıkları şeklinde açıklamalar yapmaya başlayarak, toplum nezdinde etkili olmaya çalıştıkları ortada. Bunun yanı sıra yaşanan gerginlikten ötürü son iki gündür gösterilerini durduran eylemcilerşb, yeniden hareketlenerek hükümet karşıtı gösterilerini yükselteceklerini görmek mümkün. Göstericilerin yanı sıra Haşdi Şabi’nin çok sayıdaki grubu da bu hükümetin istifa ederek yeni hükümetin kurulmasını istemeye başladı.

Irak Başbakanı Mustafa Kazimi’nin Haşdi Şabi üzerinden başlattığı İran-ABD çekişmesinde ABD ve Kazimi’nin şimdilik kaybettiğini, İran’ın ise bu süreçten kazançlı çıktığını söylemek mümkün. Bunun ne kadar süreceği ise belli değil.