2018 yılındaki bilimsel gelişmeler

2018 yılının bilimsel gelişmelerini derledik…

OCAK

3 Ocak

İtalya’nın başkenti Roma’da laboratuvar dışında kullanılabilen ve dokunma hissine sahip bir biyonik el üretildi

9 Ocak

Montreal Üniversitesinden bir ekip Güneş Sistemi dışında bir grup gezegen tespit etti. Benzer boyutlarda yıldızların çevresinde yörüngede olan bu gezegenlerin farklı boyutlara sahip olması bilim insanlarının her yıldızın oluşumunun farklı dinamiklere sahip olduğu savını güçlendirdi

10 Ocak

Scientific Reports jurnalinde yayınlanan ve Imperial College Lonon ile King’s College London’dan iki ayrı ekibin imzasını taşıyan araştırmaya göre yeni bir üç boyutlu biyo-yazıcı teknolojisiyle akciğer gibi yumuşak dokulu organların üretilmesinde büyük gelişme sağlandı

11 Ocak

Pennysylvania Üniversitesinde yapılan bir araştırmada bağışıklık sistemi hücrelerinin hastalıklara karşı savaşmaları için daha iyi programlanabileceği tespit edildi. Aynı ekip daha sonra CRISPR tekniğiyle T hücrelerinin programlanabileceğini öne sürdü

18 Ocak

NASA ve NOAA 2017’nin sıcak su akıntısı olmayan yıllar arasında en sıcak yıl olarak tarihe geçtiğini duyurdu

Bilim insanları sekiz kanser türünün basit bir kan testiyle tespit edilebileceğini açıkladı

22 Ocak

MIT Üniversitesinde yapılan bir araştırmada geliştirilen yeni bir bilgisayar çipi insan beynindeki nöronlar gibi anlık elektrik salınımını taklit ederek verileri işlemeye başladı

24 Ocak

Çin’de iki maymun DNA transfer yöntemi ile kopyalandı.

25 Ocak

Bilim insanları insanların Afrika’dan 194 bin yıl önce göç etmeye başladığını ortaya çıkardı. Bu insanların dünyaya yayılmasının düşünülenden çok daha erken olduğunu gösterdi.

29 Ocak

Bilim insanları her gün küresel ısınma nedeniyle denizlerden buharlaşan 800 milyon virüsün yeryüzünün her bir metrekaresine düştüğünü açıkladı.

ŞUBAT

2 Şubat

Science jurnalinde yayınlanan bir araştırmaya göre küresel ısınma kutup ayılarının sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden oluyor

5 Şubat

Bilim insanları Uranüs ve Neptün’de süperiyonik suyun varlığını destekleyen kanıtlar buldu. Dünya üzerinde bulunmayan bu su, yüksek basınç nedeniyle hem sıvı hem de katı özellikleri gösteriyor

6 Şubat

ABD Ulusal Kar ve Buzul Data Merkezi dünya üzerindeki buzulların rekor seviyede azaldığını açıkladı

9 Şubat

İngiltere’nin Edinburg Üniversitesinde laboratuvar ortamında ilk kez insan yumurtaları üretildi

14 Şubat

Avustralyalı bilim insanları yüksek hızla dönen yıldızlar üzerinde yaptıkları inceleme sonucunda Andromeda galaksisinin düşünülenden üçte bir oranında daha az karanlık madde içerdiğini ortaya çıkardı

14 Şubat

Deneysel Tıp Jurnalinde yayınlanan bir araştırmaya göre farelerde BACE1 enziminin bloke edilmesi sonucunda beyinde Alzheimer’a neden olarak plakların oluşması engellendi

16 Şubat

Bilim insanları yeni bir ışık formu keşfetti. Daha fazla polarizasyon taşıyan bu ışığın gelecekte kuantum bilgisayarlarının geliştirilmesinde kullanılabileceği düşünülüyor

19 Şubat

Bilim insanları Taino halkı ile modern porto Rikolular arasındaki genetik bağlantıyı keşfetti. Böylece yerli Taino halkının yok olduğuna dair teoriler çürütülmüş oldu.

28 Şubat

Astronomlar ilk kez Büyük Patlamadan 180 milyon yıl sonra oluşan ilk yıldızlardan yayılan ışığı endirekt bir yöntemle tespit etti.

MART

5 Mart

Google dünyanın en hızlı kuantum bilgisayarı olan Bristlecone’nin tanıtımını yaptı. Firmanın açıklamasına göre Bristlecone 72 kubitlik bir işlemciye sahip.

8 Mart

Bilim insanları daha önce sadece Enceladus, Europa ve Titan’da yaygın olduğu düşünülen özel bir tip buzun Dünya’da doğada gözlemlendiğini açıkladı

9 Mart

NASA tek yumurta ikizleri üzerinde yapılan bir araştırma sonucunda uzay seyahatinin insanların DNAlarında değişikliklere neden olduğunu belirledi.

13 Mart

Bilim insanları kuşlardan daha farklı bir anatomiye sahip olmasına rağmen uçabildiğini düşünülen Archeopterx adını verdikleri yeni bir tür dinozor keşfetti.

22 Mart

Harvard Tıp Fakültesinden bir ekip farelerde yaşlanmaya yol açan bir mekanizmayı belirledi. Araştırma farelerde NMN adı verilen bir kimyasal bileşenin yeni damarların yapılmasını sağladığını ve hücre ölümlerini azalttığını gösterdi.

26 Mart

Jeofizik Araştırmalar Jurnalinde yayınlanan bir araştırma Grönland’ın batısındaki buzulların erimesinin rekor düzeye yükseldiğini belirledi.

NİSAN

2 Nisan

Astronomlar evrende gözlemlenen en uzak tekil yıldızın Dünya’dan 9 milyar ışık yılı uzaklıktaki maci bir dev olan MACS J1149 adı verilen bir yıldız olduğunu açıkladı.

5 Nisan

Odilorhabdin adı verilen yeni bir tür antibiyotiğin keşfedildiği açıklandı.

10 Nisan

Japonya’da araştırmalar Minami-Torishima adası yakınlarındaki okyanus tabanında Dünyaya yüzyıllar boyunca yetecek miktarda nadir bulunan elementlerin keşfedildiğini açıkladı.

11 Nisan

Nature dergisinde yayınlanan bir araştırma Atlantik sıcak su akınının son 1600 yılın en zayıf seviyesinde olduğunu ortaya koydu.

18 Nisan

NASA, Güneş Sistemi dışındaki gezegenleri gözlemlemeyi amaçlayan TESS uydusunu uzaya gönderdi.

19 Nisan

İngiltere’de genetik yöntemle 22 telaşemi hastasından 15’i tamamen tedavi edildi. Geri kalan 7 hasta ise daha az kan nakline ihtiyaç duyarak yaşamlarını sürdürdü.

25 Nisan

Bilim insanları Dünyamızdaki suyun uzaydan göktaşları aracılığıyla geldiğini ispatlayan yeni kanıtlar öne sürdü.

26 Nisan

Bilim insanları insanların depresyona yatkınlıklarını sağlayan 44 farklı genetik varyasyonu tespit etti.

27 Nisan

Stephen Hawking’in ölümünden önce yazdığı son araştırma Yüksek Enerji Fiziği Jurnalinde yayınlandı.

30 Nisan

Araştırmacılar tüm hayvanlarda ortak olarak bulunan 6 bin 331 grup genin bundan 650 milyon yıl önce Precambrian döneminde yaşayan bir canlıdan kaynağını aldığını açıkladı.

MAYIS

4 Mayıs

İnsanları tüm virüs enfeksiyonlara karşı bağışıklı kılmayı amaçlayan Gen Projesi başlatıldı.

14 Mayıs

Astronomlar Jüpiter’in Europe uygusuna sıvı halde su fışkırtan gayzerler bulunduğu yönünde yeni kanıtlar açıklandı. Bilim insanları bu sayede bu uydularda mikroskobik seviyede yaşam olup olmadığını uydunun yüzeyine inmeden tespit edilebilecek.

Antropologlar soyu tükenen bir insansı olan Homo Naledi’nin beyin yapısının modern insanınkine benzer özellikler taşıdığını açıkladı. Bundan 226 bin il 335 bin yıl arasında yaşadığı düşünen Homo Naledi normal insanlardan çok daha küçük bir bedene sahipti.

23 Mayıs

Paleoantropologlar haramiyida adı verilen bir dinozor türünün kafatasını buldu. Dinozorun bundan yaklaşık 130 milyon yıl önce yaşadığı düşünülüyor.

24 Mayıs

Astronomlar Plüton gezegeninin birden fazla kuyrukluyıldızın birleşimi sonucu oluşmuş olabileceğini duyurdu.

Leeds Üniversitesinden uzmanlar küresel ısınma nedeniyle günümüzdeki bataklık bölgelerinin yüzde 44’ünün 2100 yılına kadar ekilebilir alanlara dönüşebileceğini duyurdu. Tabii ki küresel ısınma dünyanın diğer bölümlerine de bu süreçte olumsuz etkide bulunacak.

30 Mayıs

Newcastle Üniversitesinden ilk kez üç boyutlu bir yazıcı aracılığıyla insan korneaları üretildi.

ABD’de yapan irisin göz hastalıklarının tedavisinde kullanılmasına izin verildi.

HAZİRAN

1 Haziran

NASA’da göre yapan bilim insanları Mars üzerindeki kum fırtınaları yüzünden Opportunity uzay aracının solar panellerinin Güneş ışığı alamadığını duyurdu. 20 Haziran’da yapılan bir diğer açıklamada kum fırtınasının tüm gezegeni kapladığı belirtildi.

4 Haziran

CERN’de yapılan bir deneyde ilk kez Higgs bozonuyla bir üst quarkın eşleşmesi gözlemlendi.

6 Haziran

Çin’de bulunan ve 546 milyon yıl önceye ait olduğu belirlenen ayak izlerinin ayaklara sahip bir hayvana ait olduğu açıklandı.

7 Haziran

NASA, Curiosity uzay aracının Mars’ın atmosferinde mevsimsel metan oranında değişimler tespit ettiğini duyurdu. Bu değişimler gezegende karmaşık yapıya sahip organik moleküllerin varlığına işaret edebilir.

8 Haziran

ABD Enerji Bakanlığı dünyanın en güçlü bilgisayarının Summit olduğunu duyurdu. Bu süper bilgisayar saniyede 200,000 trilyon hesap yapabiliyor.

16 Haziran

Astronomlar AT2018cow galaksisinde normal bir supernova patlamasından 10-100 kat daha güçlü bir parlaklık tespit etti. Daha sonra bir süpernova patlaması olarak sınıflandırılan patlamaya aslında neyin yol açtığı halen bilinmiyor.

26 Haziran

Kaliforniya Üniversitesinden uzmanlar insanların bağışıklık sistemindeki T hücrelerinin sentetik bir kopyasını üretti.

27 Haziran

Astronomlar Güneş Sistemi içinden geçen Oumuamua adı verilen gökcisminin bir göktaşı değil bir kuyrukluyıldız olduğunu duyurdu.

Bilim insanları Satürn’ün uydusu Enceladus’ta komplike makromoleküler yapılar tespit etti.

TEMMUZ

2 Temmuz

Astronomlar ilk kez yeni oluşmuş bir gezegeni fotoğrafladı. PDS 70b adı verilen bu gezegen Jüpiter’den birkaç kat daha büyük

10 Temmuz

Çin’de taş devrine ait 2.12 milyon yıl yaşında taş aletler keşfedildi.

12 Temmuz

Antartika’daki IceCune Nötrino Gözlemevi 3.7 milyar ışık yılı uzaktan dünyaya ulaşan bir nötrino tespit etti.

NASA’nın yeni yaptığı ölçümler evrenin her megaparsec başına saniyede 73.5 kilometre hızla genişlediğini ortaya koydu. Bu ölçümün yanılma payı yüzde 2.2.

17 Temmuz

Scott S. Sheppard öncülüğündeki bir ekip Jüpiter’in 12 yeni uydusunu daha keşfetti. Bu uydularla birlikte Jüpiter’in toplam uydu sayısı 79 oldu.

19 Temmuz

Dünyada ilk kez bir canlının beynindeki tüm nöron bağlantılarının haritası çıkarıldı. ABDli bilim insanları bir meyve sineğinin beynindeki tüm bağlantıları elektron mikroskoplarıyla belirledi.

25 Temmuz

MARSIS radar araştırmaları kapsamında Mars’ın güney kutup bölgesinde yer yüzeyinin 1.5 km altında bir göl keşfedildi.

27 Temmuz

21’inci yüzyılın en uzun Güneş Tutulması gerçekleşti

AĞUSTOS

1 Ağustos

Laboratuvarda büyütülen akciğerler ilk kez canlı bir domuza nakledildi.

15 Ağustos

Astronomlar KELT-9 çevresinde Jüpiter büyüklüğünde bir gezegenin çevresinde titanyum ve demir buharı tespit etti.

18 Ağustos

Bilim insanları Güneş Sistemi dışındaki suyun Dünya’dan iki ila dört kat büyük gezegenlerde varlığının daha olası olduğunu açıkladı

20 Ağustos

Fosil kayıtlarına göre Dünya’da yaşamın düşünülenden çok daha önce yaklaşık 4.5 milyar yıl önce ortaya çıktığı açıklandı.

22 Ağustos

Bilim insanları Denisova mağarasında bulunan ve bundan yaklaşık 90 bin yıl önce yaşadığı tespit edilen bir kız çocuğunun yarı Neandarthal yarı Denisovan olduğu tespit edildi.

28 Ağustos

CERN’de çalışan bilim insanları ilk kez Higgs bozonunun iki aşağı quarka dönüştüğünü gözlemledi.

EYLÜL

10 Eylül

Massachusetts Institute of Technology, DON adı verilen ve bir robotun bir nesneyi gözlemledikten sonra tutmasını sağlayan yeni bir sistemi duyurdu

12 Eylül

Bilim insanları Homo Sapiensler tarafından ilk yapılan çizimin 73 bin yaşında olduğunu duyurdu. Daha önce en eski mağara resminin 43 bin yıl yaşında olduğu düşünülüyordu.

15 Eylül

NASA Dünya’daki buzulları ölçen OCESat-2 uydusunu uzaya gönderdi.

16 Eylül

19 bin 114 kişi üzerinde yapılan bir araştırmaya göre yaşlı ve sağlıklı insanların aspirin kullanımının hiçbir faydası bulunmuyor. Hatta aspirin kullanımı bazı durumlarda zararlı bile.

20 Eylül

Cincinnati Çocuk Hastanesi Tıp Merkezinde ilk kez kök hücrelerden yemek borusu dokusu üretildi

Araştırmacılar ilk kez insanların iskelet sistemi kök hücrelerini tanımladı.

Bilim insanları 558 milyon yıl önce dünya üzerinde yaşamış bir hayvana ait yağ moleküllerini tespit etti.

25 Eylül

Araştırmacılar Dünya üzerinde yaşamış en büyük kuş olan Vorombe titan’ın keşfedildiğini duyurdu. Bu kuş yaklaşık 3 metre boyunda ve 800 kiloydu.

EKİM

1 Ekim

NASA’nın desteklediği bir araştırma Mars’a seyahat edecek astronotların özellikle sindirim sistemi ve beyin dokusunda ciddi zararlar görülebileceğini ortaya çıkardı

2 Ekim

Astronomlar başka bir galaksiden kopup Samanyolu Galaksisine doğru sürüklenen iki kızıl dev yıldız keşfetti.

3 Ekim

Kepler-1625b I gezegeninin çevresinde yörüngede olan ve Neptün gezegeni kadar büyük bir uydu keşfedildi.

5 Ekim

Hubble teleskobu yaşanan mekanik bir sorun nedeniyle devre dışı kaldı. Bilim insanları daha sonra bu sorunu giderdi.

11 Ekim

Kanada’nın Ulusal Bilimsel Araştırma Enstitüsünde saniyede 10 trilyon kareyi yakalayabilen ultra hızlı bir kamera geliştirildi.

16 Ekim

Stephen Hawking’in son kitabı “Büyük sorulara kısa cevaplar” yayınlandı.

30 Ekim

Dokuz sene boyunca Güneş Sistemi dışındaki gezegenleri tespit etmek için kullanılan Kepler uzay teleskobu emekliye ayrıldı

KASIM

1 Kasım

Dünyadaki 1.5 milyon hayvan ve bitkinin gen haritasının inceleneceği Dünya BioGenome Projesi başlatıldı. Projenin 10 yıl içinde tamamlanması hedefleniyor.

4 Kasım

Mars’taki Curiosity uzay aracı tarafından yapılan incelemelerde gezegende geçmişte bol miktarda su bulunduğu tespit edildi.

5 Kasım

Astronomlar 13.5 milyar yıl yaşında evrenin en eski yıldızını gözlemledi. Yıldızın tamamen büyük patlamada yayılan materyallerden oluştuğu düşünülüyor.

14 Kasım

Dünya’ya sadece altı ışık yılı uzaklıkta Barnard’s yıldızı çevresinde yörüngede olan dev bir kayalık gezegen keşfedildi

19 Kasım

NASA 2021 yılında Mars’a göndereceği yeni uzay aracı için iniş alanı olarak Jezero kraterini seçti. Uzay aracının 18 Şubat 2021’de kızıl gezegene varması bekleniyor.

25 Kasım

Çin’de DNAları düzenlenmiş ilk ikiz kız çocukları doğru. İkizlerin genleri HIV virüsüne bağışıklı şekilde oluşturuldu.

26 Kasım

NASA’nın InSight Lander adlı uzay aracı Mars yüzeyine indi. Uzay aracı Mars’taki rüzgarın sesini Dünyaya gönderdi.

ARALIK

2-14 Aralık

Birleşmiş Milletler İklim Konferansı Polonya’nın Katowice şehrinde gerçekleştirildi.

3 Aralık

NASA’nın Osiris-REx uzay aracı Bennu göktaşına ulaştı. Göktaşı üzerinde yapılan incelemelerde Bennu’nun ilk oluşumundan kısa bir süre sonra suyla etkileşim içinde olduğu tespit edildi.

8 Aralık

Çin Ay’ın karanlık yüzüne bir uzay aracı gönderdi.

10 Aralık

1977’de uzaya gönderilen Voyager 2 uzay aracının Güneş Sisteminin sınırları dışına çıktığı ve artık yıldızlararası uzayda olduğu doğrulandı.

17 Aralık

Bilim insanları Samanyolu Galaksisi içindeki en uzay gök cismi olan 2018 VG18 yıldızını keşfetti. Yıldız Dünyamıza yaklaşık 120 ışık yılı uzaklıkta.

Fosil kalıntıları değerlendiren uzmanlar hayvanlar üzerindeki tüylerin ilk olarak 250 milyon yıl kadar önce oluştuğunu bildirdi. Yine aynı ekip çiçeklerin de 180 milyon yıl önce ilk kez görüldüğünü ifade etti.

19 Aralık

Mars’taki InSight uzay aracı gezegenin yüzeyine bir sismometre yerleştirdi. Bu Dünya dışındaki bir gezegene yerleştirilen ilk sismometre oldu.

2018’de bilim alanında önemli ödüller

Fields Madalyası: Caucher Bİrkar, Alessio Figalli, Peter Scholze, Akshay Venkatesh

Nobel Tıp Ödülü: Kanser araştırmalar nedeniyle Jamer P. Allison ve Tasuku Honjo’ya verildi.

Nobel Fizik Ödülü: Arthur Ashkin, Gerard Mourou ve Donna Strickland

Nobel Kimya Ödülü: Frances H. Arnold, George P. Smith ve Gregory P. Winter