Amerikan Kitt Peak Gözlemevi'nin (Arizona) tepesindeki özel bir teleskoba yerleştirilen Karanlık Enerji Spektroskopik Aracı (DESI) gerçek bir sinek gözüyle donatılmış durumda. 

Her biri bir galaksiyi yirmi dakika boyunca gözlemleyen 5 bin ince robotik optik fiber sayesinde galaksinin uzaklığı ve dolayısıyla bu galaksinin ışığını yaydığı sırada Evren'in yaşı hesaplanabiliyor.

Kozmolojik veri yorumlama grubunu yöneten Fransız Atom Enerjisi Komisyonu'ndan (CEA) Arnaud de Mattia AFP'ye yaptığı açıklamada, "Galaksilerin uzaydaki ve zamandaki konumlarını ölçtük, çünkü ne kadar uzakta olurlarsa, zamanda o kadar geriye, giderek daha genç bir Evren’e doğru gideriz" diyor. 

Amerikan Berkeley Laboratuvarı merkezli 70 kurumdan oluşan uluslararası bir işbirliği olan DESI, bir yıl içinde, 13,8 milyar yıllık Evren tarihinin son 11 milyar yılındaki altı milyon ışık kaynağı, galaksi ve kuasarın bir haritasını çıkardı.

Standart kozmolojik modelde, gözlemlenebilir Evren %5 baryonik madde (yani sıradan madde), %25 varsayımsal soğuk karanlık madde ve %70 karanlık enerjiden oluşuyor. 

Evrenin başlangıcından beri genişlemekte olduğunu bir asırdır biliniyor. Daha yakın zamanda, bu genişlemenin Büyük Patlama'dan yaklaşık altı milyar yıl sonra önemli ölçüde hızlandığı keşfedildi.

Hem baryonik hem de karanlık madde bu genişlemeyi yavaşlatırken, karanlık enerji hızlandırıyor. Lambda-CDM olarak adlandırılan ve Lambda'nın karanlık enerjiyle ilişkili kozmolojik sabiti belirttiği bu modele göre, karanlık enerji açıkça üstünlük sağlıyor.

ABD Enerji Bakanlığı Berkeley Laboratuvarında yapılan bir basın açıklamasında DESI işbirliğinin direktörü Michael Levi, "Şu ana kadar en iyi Evren modelimizle temel bir uyum görüyoruz, ancak aynı zamanda bu karanlık enerjinin zaman içinde geliştiğini gösterebilecek bazı potansiyel olarak ilginç farklılıklar da görüyoruz" diyor.

Arnaud de Mattia, başka bir ifadeyle "DESI verileri kozmolojik sabit Lambda'nın aslında sabit olmadığını gösteriyor gibi görünüyor" derken, karanlık enerjinin, ele alınan dönemlere bağlı olarak "dinamik bir davranışa" sahip olduğunu belirtiyor. 

DESI araştırmasının hazırlanmasında yer alan CEA fizikçilerinden Christophe Yèche, bu nedenle genişlemenin ivmesinin "geçmişe”  göre, yani milyarlarca yıl öncesine göre yakın zamanlarda daha azaldığını belirtiyor.