2010 yılında tüm dünyadaki bilimsel araştırma ve makaleleri incelemek üzere oluşturulan bağımsız bir blog olan Retraction Watch’a göre, son yıllarda bilimsel değeri olmayan

Lozan’da bilim-teknik alanındaki gazetecilerin katıldığı bir konferansta konuşan Retraction Watch üyesi uzmanlardan Ivan Oransky, teknolojik gelişmeler sayesinde bilimsel makalelerdeki hata, eksiklik veya intihallerin çok daha kolay tespit edilebildiğini söyledi.

2000 yılında 40 civarında olan geri çekilen bilimsel makale sayısının 2016’da en az bin 600 civarında olduğunu kaydeden Oransky, artan makale sayısına rağmen geri çekilenlerin sayısındaki artışının daha fazla olduğuna dikkat çekti.

Retratcion Watch olarak şimdiye kadar tüm dünyada geri çekilen 19 bini aşkın makaleden oluşan bir veri tabanı oluşturduklarını söyleyen Oransky, “genel anlamda bilim iyi işliyor. Ama çoğu zaman bilim dünyası kendi kendisini istenen oranda düzeltmiyor” diye konuştu.

SİTE VE BLOGLARIN ÇABALARI ETKİLİ OLDU

Bilimsel makalelerde kaynak göstermeden alıntı yapılması (intihal), bilimsel kriterlerin göz ardı edilmesi ve hayali araştırmalara değinen Oransky, son yıllarda tüm bunlara karşı bir ‘isyanın’ olduğunu vurguladı. Özellikle genç araştırmacıların bu konuda daha duyarlı davrandığına işaret eden Oransky, bilimsel makale ve tezlerde intihalleri araştırmak üzere internet üzerinde kurulan site ve blogların öneminin altını çizdi.

Ivan Oransky’nin verdiği bilgiler, bilim dünyasında yaşanan temel sorunları gözler önüne seriyor. Kimi bilim insanlarının araştırmalarını bilimsel veya mesleki kriterlere uygun olmadan kabul ettirebildiği ve yeterli düzeyde bir değerlendirmenin olmadığı eleştiriliyor.

Ayrıca geri çekilen birçok makalenin hayali denekler üzerinden yapılan araştırmalara ilişkin olduğu biliniyor. Öte yandan her yıl geri çekilen makalelerin üçte birinde bilinçli olarak kaynak göstermeden bilgilerin kullanımı yoluyla yapılan intihallerin etkili olduğu tahmin ediliyor.

Son yıllarda geri çekilen makale sayısının katlanmasının bilim dünyasının ‘kirlendiği’ anlamına gelmediği, bunun daha çok kimi tanınmış siyasetçilerin adlarının intihale karışması nedeniyle yayılan site ve bloglar sayesinde olduğu bir diğer gerçek. Ayrıca makale veya tezleri değerlendiren diğer bilim insanlarının bilişim teknolojisindeki gelişmeler sayesinde daha az hata yaptığı tahmin ediliyor.

Ivan Oransky’ye göre en önemli sorunlardan biri ise, yetersizliği tespit edilen makalelerin geri çekilmesi ardından halen erişilebilir olmaları. Oransky, bu tür makalelere erişimin engellenmesi veya geri çekildiğine dair bilginin okuyucunun görebileceği şekilde paylaşılmasının önemine dikkat çekiyor.