BM uzmanları: İran’da kadına baskı insanlığa karşı suçlara yol açtı

BM İnsan Hakları Konseyi tarafından görevlendirilen uzmanların hazırladığı bir rapora göre, İran'ın büyük ölçüde barışçıl protestoları şiddetle bastırması, kadın ve kız çocuklarına yönelik "kurumsallaşmış ayrımcılık" "insanlığa karşı suçlara" yol açtı.

Uzmanlar 8 Mart günü yayınlanan raporda belgelenen ciddi insan hakları ihlallerinin birçoğunun "özellikle cinayet, hapis, işkence, tecavüz ve diğer cinsel şiddet türleri, zulüm, zorla kaybetme ve diğer insanlık dışı eylemler olmak üzere insanlığa karşı suç teşkil ettiğini" belirtti.

İnsan Hakları Konseyi, İranlı yetkililerin katılmayı reddettiği bu uzman soruşturmasını, Jina Emini’nin katledilmesi ardından başlatmıştı. 22 yaşındaki Kürt genç kadın Jina Emini, Eylül 2022’de Tahran’da başını iyi örtmediği gerekçesiyle gözaltına alınarak katledilmişti. Hemen ardından benzeri görülmemiş bir isyan başlamıştı. Bu isyan “Jin Jiyan Azadî” isyanı olarak adlandırıldı.

Uzmanlara göre yetkililer, Jina Emini'nin ölümünün ardından sokaklara dökülen göstericileri bastırmak için tüm güvenlik aygıtlarını seferber etti.

Raporda "Güvenilir rakamlar en az 49'u kadın ve 68'i çocuk olmak üzere en az 551 göstericinin güvenlik güçleri tarafından öldürüldüğünü göstermektedir. Ölümlerin çoğuna ateşli silahlar, özellikle de saldırı tüfekleri neden olmuştur" denildi.

Soruşturma heyeti "incelenen vakalarda güvenlik güçlerinin gereksiz ve orantısız güç kullandığını, bunun da göstericilerin hukuka aykırı bir şekilde öldürülmesine ve yaralanmasına yol açtığını tespit etmiştir" diye vurguladı.

Raporda, "Göstericilerin gözlerinde meydana gelen çok sayıda yaralanma onlarca kadın, erkek ve çocuğun kör olmasına ve ömür boyu yara izi kalmasına neden olmuştur" denilirken,  "Misyon ayrıca yargısız infazlara dair kanıtlar da bulmuştur” diye kaydedildi.