Geçmişten bugüne dengbêjler, hozanlar, halkının ve kendilerinin yaşadığı acıyı, özlemi, sevgiyi ve verdiği mücadeleyi kilamlarıyla dile getirir. Hozan Dilgeş de bunlardan biridir. Êzidî Kürt sanatçı Hozan Dilgeş, bir yandan ‘isyanın ve direnişin’ sesi olarak tanınır, diğer yandan şarkılarıyla devrim şarkılarının temelini oluşturmuş ve öncülük etmiştir.

Hozan Dilgeş 1952 yılından Mêrdîn'in Nisêbîn ilçesine bağlı Fisqînê köyünde dünyaya gelir. 12 çocuklu bir ailede büyüyen Hozan Dilgeş’e babası daha küçük yaşlarda kendisine tambur dersi verir ve 12 yaşında tambur çalmayı öğrenir. 14 yaşında artık yerel etkinliklerde sahne almaya başlar.

1970'li yılların siyasi atmosferinden etkilenir ve Nisêbîn, Şirnex, Colemêrg, Wan, Wêranşar, Dêrik ve Şemrex'teki eylemlere katılır. Hozan Dilgeş, 1978 yılında ‘Ma qey bindestî para me ye’ adlı ilk albümünü çıkardı. Albümünde ağlamanın, sızlamanın çözüm olmadığını, Kürtler için direnmenin tek yol olduğunu söylüyor. Bu albümden sonra aynı yıl ülkeyi terk etmek zorunda kaldı ve Almanya'ya gitti.

KOMA BERXWEDAN’DA YER ALDI

Hozan Dilgeş 1983 yılında Hunerkom’un bir etkinliğine katıldı. Daha sonra ise Koma Berxwedan’da yer aldı. Avrupa çapında birçok etkinliğe katılarak sahneye çıktı. 40 yıllık sanat hayatına 11 albüm sığdırdı. Yüreğindeki Kurdistan aşkı her zaman şarkıların temelini oluşturmuştur. Şarkılarında hep Kurdistan'daki direnişi dile getirdi. Bu şarkılardan biri de bugün bile her Kürt'ün dilinde olan direniş şarkısı, ‘Li Mêrdînê li Bagokê’ şarkısıydı. Hozan Dilgeş, bu şarkıyla ilgili olarak, "Li Mêrdînê li Bagokê şarkısı benim değil, bu şarkıyı Kürt gençleri kanlarıyla yaptılar. Ben sadece şarkıyı söyledim” der.

BAGOK DİRENİŞİ

Bagok Dağı'nın en yüksek noktası 1.210 metre yüksekliğindedir. Bu dağ Nisêbîn ile Midyad arasındadır ve Hezex'e kadar uzanır. Stratejik öneme sahip olan Bagok’un etrafına baktığınızda Mêrdîn Kalesi'ni, Nisêbîn-Qamişlo'nun ışıklarını ve Şengal'in tepelerini rahatlıkla görebilirsiniz. Bagok, 1980'lerde gerillanın Kurdistan’daki üslerinden biri haline geldi. 1 Nisan 1988'de bir grup ARGK gerillası 10 bini aşkın Türk askerine karşı tarihi bir direniş sergiledi.

Bagok savaşı bir gün bir gece sürdü. Bu direniş gerilla mücadelesinde yeni bir sayfa açtı. Savaştan sonra Türk medyası yalnızca bir pilot ve iki askerin öldürüldüğünü bildirerek Türk ordusunun diğer kayıplarını gizledi. Ancak gerillanın direnişi o kadar büyüktü ki, Türk devleti bunu gizleyemedi. ARGK'nin bilançosuna göre bu savaşta 200'e yakın Türk askeri öldürüldü. Gerillalar kısıtlı imkanlarıyla bir helikopteri düşürdü. Bu şimdiye kadarki en büyük gerilla savaşıydı.

Hozan Dilgeş, müziğini halk için direnişin ve isyanın sesi olarak tanımladı. Bagok direnişi, Hozan Dilgeş’in ‘Li Mêrdînê li Bagokê’ şarkısıyla akıllarda kaldı. ‘Ma qey bindestî para me ye lo’ diyerek sisteme başkaldırdı, ‘De lêxin, lêxin birano lêxin, xayînê mezin axa û şêx in’ diyerek ağaların ve şêxlerin sömürüsünü hedef aldı. ‘Karkero Proletero’ ile işçilere çağrı yapıyordu, ‘Serî dan û sir nedan’ ile de zindanların sesi oluyordu. ‘Muxtaro’ ile düşmanın işbirlikçilerini mahkum ediyordu, ‘Biçûkê canê’ ile savaşta katledilen çocukları gündeme getiriyordu. ‘Çira find û fenerî’ ile Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’dan bahsederken, ‘Menal şehîdê mino’ ile şehitlerin yasını tutuyor, ‘Bijî bijî ARGK’ ile de Kürtlerin ordusunu selamlıyordu.

ARDINDA 11 ALBÜM VE YÜZLERCE ŞARKI BIRAKTI

Kanser teşhisi konulduktan iki bacağı kesilen Hozan Dilgeş, Kürtçe şarkılar yazmaya çalıştı, Kobanê ve Şengal direnişini anlatan bir albüm çıkarmak istedi. Maalesef ömrü yetmedi. Hozan Dilgeş, müziğiyle Kurdistan için çizilen sınırları ortadan kaldırarak Kurdistan'ın her parçasını bir araya getirdi. Hozan Dilgeş'in müziği direnişin ve isyanın müziğiydi. Zulme ve baskılara karşı direniş onun müziğinin merkezinde yer alıyordu. Cesurdu ve sevdiklerine cesaret verirdi. Hozan Dilgeş, 12 Mart 2017'de Kürt halkıyla ve sevdikleriyle vedalaşarak hayata gözlerini yumdu.

Hozan Dilgeş aramızdan ayrıldığında geride 11 albüm ve yüzlerce şarkı bıraktı. Kürt sanatçı Hozan Dilgeş'in ölümünün üzerinden 7 yıl geçti. Çok zor bir dönemde sanatıyla büyük bir mücadele veren Hozan Dilgeş, Kürt halkının direnişini, isyanını, acısını ve sıkıntısını şarkılarla anlattı. Bu nedenle sesi 7 yıl sonra bile Kürt halkının gönlünde hala yankılanıyor.

Hozan Dilgeş’in albümleri;

1978: Ma qey bindestî para me ye

1980: De lêxin, lêxin birano lêxin, xayînê mezin axa û şêx in

1981: Newroz e, Newroza cejna gelê me

1983: Karkero Piroletero

1986: Serî dan û sir nedan

1989: Muxtaro

1990: Biçûkê canê

2001: Ez û Yar

Gola Wanê,

Heval Mazlûm,

Pale.