Binlerce yıllık köklü bir geçmişe sahip olan Kürt halkı, tarihi boyunca edebiyat alanında birçok eser çıkardı. Bu eserlerden biri de yeni çıkan ve 182 sayfadan oluşan Antolojiya Êşên Jinan (20 Jin 20 Çîrok) kitabı. 20 Kürt kadının bir araya geldiği ve 20 hikayenin yazıldığı bu kitap, Kürt kadınların edebiyat alanında da ne kadar başarılı olduğunu gösteriyor.

20 Kürt yazar kadının 20 hikaye ile bir araya geldiği Antolojiya Êşên Jinan (20 Jin 20 Çîrok) kitabının yazarlarından biri de Yasemin Elban.

Yasemin Elban Bitlis'in Tatvan ilçesine bağlı Kınasor (Çorsin) köyünde 1960 yılında dünyaya geldi. Babası mele olduğu için ailesi ile birlikte Bitlis, Malazgirt ve Van'a bağlı birçok köy gezen Yasemin Elban, ilkokulu Tatvan'da okudu. Ailesi ile birlikte 1974’te İzmir'e göç eden Yasemin Elban, ilkokulu ve liseyi İzmir’de okudu. 1975’de evlenen Elban, iki çocuk annesi. Kurdî-Der İzmir Şubesi'nde 2009’da Kürtçe dil eğitimi alan Elban, yaklaşık 10 yıl da Kurdî-Der’de öğretmenlik yaptı. Daha sonra modern çocuk edebiyatına yönelen Yasemin Elban, 7 kitap yazdı.

Elban, ANF’nin sorularını yanıtladı.

20 kadın 20 hikaye fikri nasıl ortaya çıktı, böyle bir kitabın çıkarılmasının amacı nedir?

Ne yazık ki, her kadının yaşadığı, bir veya birçok acı ve hüzün dolu hikayeler var. Kadınların gerçekte yaşamış oldukları, ancak hatırlamak bile istemedikleri, kimseyle paylaşamadıkları anılarıyla yüzleşmelerini sağlayarak, içlerindeki yükü hafifletebilmekti. Kadının kendi öz güvenini kazanmasını ve "Ben de yapabilirim" diyebilmesini sağlamaya çalışmaktı. Geçmişte yaşadıkları ve yaşanmakta olan şiddet, taciz, tecavüz, gibi yüzleşmek istemedikleri pek çok acı gerçeği sırtlarında ağır bir yük olarak taşımaktadırlar.

Kadın olmak nasıl bir şeydir? Kadın olarak yaşamak nedir? Doğduğu günden ölene kadar yaşamını başkalarına adamak, bakmak, korumak ve kollamakla geçiren kadının kendisi için istediği nedir? Neden her şeye dayanma gücünü elinde tutan kadınların, her şeyi var eden kadınların emeği görünmez oluyordu? Neden erkeklerle eşit olmadıkları bir kaderi paylaşıyordu? Eline geçen bir fırsatla, elindeki güçle dünyayı yaratır olan kadın, neden her gün ağlıyordu? İşte bütün bu soru ve sorunların cevabını bu öykülerde bulabilirsiniz.

20 kadını bir araya getiren nedir?

Elbette sadece 20 kadın değil, bütün kadınların ortak acıları vardır. Bu kitapta 20 kadının ortak acısını anlatan hikayeler bulunmaktadır. Daha doğrusu kadınların acılarının birleştiği bir kitap, o yüzden biz kitabın adını her ne kadar antoloji olmasa da, “Kadın Acıları Antolojisi” adını koyduk. Bu kitabı çıkarmamızın amacı da Kürt kadının hayatın her alanında başarılı olduğu gibi, Kürt edebiyatında da çok güçlü bir kaleme sahip olduğu gerçeğini ortaya koymaktır.

Kürt edebiyatında daha önce böyle bir çalışma var mı, Kürt edebiyatı açısından önemi nedir?

Kürt kadınları 400 yıl öncesinde bile üstün bir performansla, Kürt kadın şairleri olarak Kürt edebiyat tarihinde büyük bir yer almış. Bu son yıllarda da Kürt kadınları kendi dillerinde şiir, roman ve hikayeler yazmaya başladı. Sanırım daha önce “Kadın şiir antolojisi” çıkmıştı. Benim bildiğim kadarıyla, dili Kürtçe olan kadın hikaye kitabi bir ilktir. Bence bu kitap Kürt edebiyatına büyük bir değer ve zenginlik katacaktır.

Bu kitap için bir araya gelen kadınların ortak özellikleri nedir?

20 kadını bir araya getiren ortak özellikler, daha önce de dediğim gibi ortak acılarını paylaşan öykülerdir. Kürtçenin üç lehçesiyle öyküler var ve kadın yazarlarımız Rojava, Başûr, Bakur ve diasporadan katıldı.

20 Kürt yazar kadının bir araya gelmesinin Kürt kadını açısından önemi nedir?

Kadın her zaman yapıcıdır, kadın elini neye atsa başarı elde eder. Bu demek oluyor ki, Kürt kadını Kürt edebiyatında ve tarih sayfalarında birçok başarı hikayeleri ile yer alacaktır. 20 kadının bir araya gelip böyle bir kitap çıkarması, elbette Kürt kadını için büyük bir önem taşır. Bu ilk projemizdir, daha sonra bu projemize devam edip bir çok ortak çalışmalar doğrultusunda, daha büyük kapsamlı hikaye kitapları çıkaracağız.

Kitapta yazılan hikayeler bir konsept dahilinde mi, temaları farklı mı?

Bu kitapta yazılan öyküler bir konsepte bağlı değil. Her kadın özgürce kendi hikayesini yazmıştır. Kimi hikayeler, erkek egemenliği, örf, adet ve törelerden dolayı acı çekmiş kadınların hikayeleri, kimisinde aşk ve aşkına kavuşamamanın verdiği acıları anlatan öyküler, kimisinde ise savaşın getirdiği acı öyküleri ve bir de kadının sadece kadın olduğu için acılarıyla yüz yüze kalıp bu acılara karşı olan mücadelesi ile başarısını anlatır.

Bu proje NA Yayınevi ile yaptığımız ortak bir çalışmadır. Bu kitap birkaç yıl önce tasarladığımız bir projenin ürünüdür. Tamamıyla kadınların içinde olduğu, ürettiği ve baskıya hazırladığı bir kitaptır. Bu çalışma esnasında kimi dostlarımız özellikle bize yardımcı oldu.

Kitabı, Melike Altan yayına hazırladı, Nesrîn Rojkan ilişki ağını ördü; ayrıca teşekkür ediyoruz. Kitap 182 sayfadan oluşuyor. Bu zorlu ekonomik koşullarda NA Yayınları bu çalışmaya tereddütsüz destek verdi. Başta yazarlarımıza, projenin her aşamasında bize destek olan dostlara, yayın evimize teşekkür ederiz. Umuyoruz ki Kürt okurları bu esere ilgi duyup destek olurlar. Kitap şu anda internet kitap satış sitelerinde satılıyor.