“Var olmak mı yok olmak mı, bütün mesele bu

Düşüncemizin katlanması mı güzel

Zalim kaderin yumruklarına, oklarına

Yoksa diretip bela denizlerine karşı

Dur yeter demesi mi?”

Tüm zamanların en büyük tiyatro yazarı olarak görülen Ýngiliz şair ve oyun yazarı William Shakespeare’in Hamlet oyunu akıllarda belki de en fazla ‘olmak ya da olmamak, bütün mesele bu” sözüyle kaldı. Tekil ya da kolektif varoluş sorunu, o gün bugündür bu sözle ifade edilir oldu.

Kürtler bu sözü hep başka dilde duydular, Hamlet’i başka dillerde izlediler hep.

Danimarka prensi Hamlet’in trajedisini anlatan oyun, 400 yılı aşkın yıl sonra Kürtçe sergilendi.

Hollanda RAST Tiyatrosu ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nun ortaklaşa gerçekleştirdiði Kürtçe Hamlet’in dünya prömiyeri Hollanda’nın başkenti Amsterdam’da yapıldı.

ASIRLIK TÝYATRO BÝNASINDA DÜNYA PRÖMÝYERÝ

Oyun için seçilmiş mekan da bir o kadar tarihiydi. 1894 yılında kurulmuş asırlık bir tiyatro binası, dünya çapındaki birçok oyuna ev sahipliði yapmış Amsterdam Stadsschouwburg Tiyatrosu’nda gerçekleşti.

Hollanda ve Ýsveç ardından Türkiye’de 8 ayrı kentte sahnelenecek oyunun dünya prömiyerini yüzlerce kişi izledi. Stadsschouwburg Tiyatro salonu doldu. Gösterim saatinde kapıdan bilet alabileceðini düşünen birçok kişi geri dönmek zorunda kaldı. Hamlet’i kendi anadillerinde izlemek için salonu dolduran sürgündeki Kürtler kadar Hollandalıların da oyuna ilgisi büyük oldu.

HAMLET KÜRT MOTÝFLERÝYLE YENÝDEN CAN BULDU

Yönetmenliðini RAST Tiyatrosu Genel Sanat Yönetmeni Celil Toksöz’ün yaptıðı oyunda tiyatro severler, Danimarka’da babasının ölümünün intikamı için deliliðe soyunan Shakespeare’in Hamlet’i kadar Kürt Hamlet’i de buldu.

Ýhanet, intikam, pişmanlık, aşk duygularını Kürtçe dilinde bir kez daha yaşadı.

Amed’de bir aileyi canlandıran Leyla Batgi ve Vural Tantekin’in anlatıcılıðında dile gelen hikaye Danimarka Sarayı’nda geçse de Hamlet, Kürt motivleriyle yeniden can buldu.

Ava Susê satan satıcıdan, intikam yeminini Amed kırıðına özgü ‘Avare’ oyunuyla anlatan Hamlet’e, dengbejlik geleneðinin örneði müziklere kadar oyun, sadece bir çeviri olmanın da ötesine geçti. Evrenselle, köklü bir kültürü buluşturdu.

AYLARDIR SÜREN PROVALARIN HAKKINI VERDÝLER

Anlatı-müzik-görsellik üçlemesiyle kurulan oyunda Diyarbakır Şehir Tiyatrosu oyuncuları üstün bir performans sergiledi. Başta Hamlet rolündeki Yavuz Akkuzu olmak üzere, Özcan Ateş, Elvan Koçer, Mesut Erenol, M.Emin Yalçınkaya, Serdar Geren, Ýsmail Oyur, aynı zamanda oyun metnini Ýngilizce’den Kürtçe’ye çeviren Kawa Nemir aylardır provalarla hazırlandıkları bu büyük gösterimin hakkını verdiler.

Kraliçe Gertrude rolündeki Rojda, Ophelia rolündeki Gülseven Medar, Horatio rolündeki Ali Tekbaş ise stranlarla göz doldurdular.

Gülseven Medar’ın “ez dimirim tu sebeb î-ölüyorum sebebimsin”

Ali Tekbaş’ın “Ewrek tê reş û tari-kara bir buluttur gelen”

Rojda’nın seslendirdiði “Min Xewnek Di Ez Dimirim-Rüyamda öldüðümü gördüm”, gibi birçok parça söz ve besteleriyle bu oyun için özel olarak hazırlanmıştı.

KÜRT HALKI ÝÇÝN OLMAK YA DA OLMAMAK

Elbette ki Kürt Hamlet’e uygun düzenlenen kostümleri, oyuna baştan sona eşlik eden 4 kişilik müzisyen ekibi de unutmamak gerek.

Kısacası RAST Tiyatrosu ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu, eşsiz bir eseri Kürtçe’ye kazandırmakla Kürt tiyatrosuna çok büyük bir katkıda bulundular. Kürt kültürüyle klasik bir eseri harmanlayarak bu köklü kültürün uluslar arası alanda daha fazla tanınmasını saðladılar.

En önemlisi de, oyunun ana teması olan varoluş sorununun Kürtler için ne anlama geldiðini anlattılar.

Çünkü, yönetmen Celil Toksöz’ün deyimiyle “Kürt Hamlet’in sırtında taşıdıðı yüzyıllık bir kimlik sorunu ve yaşadıðı bu topraklarda otuz yıldır devam eden kanlı bir süreç vardı.”

“Olmak ya da olmamak, sözünün Kürtçe olarak sahneden seslenilmesi en büyük hayalimdi” diyen Yönetmen Toksöz ve Diyarbakır Şehir Tiyatrosu oyuncularına teşekkürler…