Toplumu ve devrimi yansıtan, değişime ilham veren edebiyat, topluma faydalı olacak şekilde üreterek 2023 yılında toplumsal ve devrim konularını merkezine aldı.

Kuzey ve Doğu Suriye Edebiyat Divanı bu yılki çalışmalarını Melayê Cizirî yılı adı altında yürüttü. Yazılan kitapları değerlendiren ve yayına hazırlayan Edebiyat Divanı, divana ulaşan kitapları okuyarak roman, şiir, araştırma, hikaye olmak üzere 62 kitabın basımını onayladı. Bölgedeki edebiyat festivallerine ve yarışmalarına da öncülük etti.  Ayrıca 9’u Kürtçe 7’si Arapça olmak üzere 16 şiirin değerlendirildiği 7. Osman Sabri Festivali 3 gün devam etti.

18-25 yaş aralığındaki genç kadınların ürünlerinin geliştirilmesine yönelik başlatılan atölye çalışmasında 10 genç kadına eğitim verildi. Yazarlığa adım atan 10 genç kadının eğitimlerini üstelen edebiyat divanı, 3 aşamalı eğitim sistemiyle geleceğin yazarlarını hazırladı.

Kobanê’de düzenlenen 2. Edebiyat Haftası’na, bölgeden çok sayıda aydın ve yazar katıldı. 6. gününde sonra eren Edebiyat Haftası’nda Melayê Cizîrî’nin felsefesi ve kimliği, eserlerindeki Kürt kimliği, Kürt romanı, edebiyat eleştirisi ve edebiyatın gelişmesindeki rolü ele alındı. Ayrıca Kürtçe ve Arapça dillerinde şiirler ve hikayeler okundu.

DESTAR VE ŞERMOLA DERGİSİ OKURLARA ULAŞTIRILDI

Merkezi Bakurê Kurdistan’da olan ve Rojavayê Kurdistan’da da basımı yapılan Destar Dergisi yayın akışına devam etti. Araştırma, düşünsel ve eleştirel inceleme, çeviri, kurgu, şiir, söyleşi, kadın, kültür, sanat makaleleri, sanatsal resimler, edebiyat eleştirisi, kadın edebiyatı, devrimde basın, sinema, roman, anadil, Êzidî toplumu gibi birçok alana ve konuya eğilen Şermola Dergisi’nin 17, 18, 19, 20. sayıları çıktı. Ayrıca dergi Nefertiti Yayın Evi aracılığıyla Mısır ’da basıldı, yayınlandı. 

Ayda 3 kitap okuyan okuma divanı hem yazarların, hem de edebiyatın gelişmesi için kitapların yetersiz ve eksik kalan yönlerini değerlendirdi. 24 kez bir araya gelen okuma divanı aynı kitapların farklı şehirlerde de değerlendirilmesinden kaynaklı basılan 23 kitap yazarının hazır olduğu oturumlarda değerlendirildi.

Şilêr Yayın Evi, Edebiyat Divanı, HRRK, Kongra Star, Mezopotamya Çeviri Merkezi, Şopdarê Rojê, Aydınlar Birliği, Demokratik Toplum Akademisi tarafından çıkarılan kitapları bastı. Ayrıca Neqşê Yayın Evi’yle de ortak çalışmalar yürütüldü. 67 Kürtçe, 42 Arapça ve 4 Türkçe olmak üzere 113 kitap bastı.

Mezopotamya Çeviri Merkezi, Kürtçeden Arapçaya roman, hikâye ve şiir kitabı olmak üzere 13 kitap çevirdi. Rojava Devrimi’ni dünyaya duyurmayı ve halklara ulaştırmayı amaçlayan Şopdarê Rojê, Arapça 4 kitap yazdı ve devam eden eserleri de bulunmak.

‘EDEBİYAT FAALİYETLERİ HALKLA BÜTÜNLEŞMELİ’

Kuzey ve Doğu Suriye Edebiyat Koordinasyonu Eşbaşkanı Nerîman Evdikê, Edebiyat Divanı, Şilêr Yayın Evi, Mezopotamya Çeviri Merkezi, Şermola Dergisi, Amara Kütüphanesi ve Şopdarê Rojê’yi kapsayan Edebiyat Koordinasyonu’nun 2023 yılında yürüttükleri çalışmalarını anlattı.

2023 yılında yürütülen edebiyat çalışmalarının halka yansımalarını değerlendiren Nerîman Evdikê, “Halk, gerçekleşen festivallere istediğimiz düzeyde ilgi göstermiyor. Ama festivaller dışarıdan büyük bir ilgi topluyor, merak duygusu uyandırıyor. Halk içerisinde edebiyatı yaymakta yetersiz kalıyoruz. Halk ve edebiyat arasında bir mesafenin olduğu söylenebilir. Bu mesafe veya boşluğu doldurmak için çabalarımız var. Eğer faaliyetlerimiz halka yansımıyor ya da halkın bilgisi olmuyorsa bu bizim yetersizliğimizdir.

Muazzam bir tempo var fakat bu çalışma tarzının halkla bütünleşme gerekiyor, bir köşede kalmasıyla edebiyatın gelişmesi mümkün değil. Aslında okuma divanıyla halkla bütünleşen, bir araya gelen pozisyona geldiğimizi söyleyebilirim. Kitap değerlendirmeleriyle halka bir nebzede de olsa yakınlaştık. Genç, kadın, yaşlı bireylerle bir araya gelerek kitap değerlendirilmelerinin yapılması da halka yakınlaşmamızı sağladı. Tüm kesimlerin edebiyata meyilli olması şart değil ama edebiyat severlere ulaşmakta, faaliyetlerimizi onlara taşırmak sorumluluğumuz dahilindedir” diye konuştu.

ÇOCUK EDEBİYATI GELİŞTİRİLECEK

2023 yılında nicelikten ziyade niteliğe ağırlık verdiklerini dile getiren Nerîman, konuşmasını şöyle sürdürdü: “2022 ve 2023 yılını kıyaslayacak olursak nicelik olarak 2022’de daha fazla ürün ortaya çıktı. Ama 2023 yılında nitelik olarak daha iyiydik. Bu yıl en iyi kitaplar, içeriği dolu, edebiyatı güçlü örülen eserleri onayladık ve basıldı. Halka hitap eden, halkı etkileyen, değişim ve dönüşüme vesile olan eserleri esas aldık. İstatistik bakacak olursak ürünlerde azalma var ama nitelik olarak 2023 yılında okur severlere iyi ürünler okudu. 2023 yılında daha profesyonel çalıştık. Bölgede basılan kitaplar cüzi de olsa Rojhilat ve Başûrê Kurdistan’da basıldı. Edebiyat Divanı her geçen yıl daha da zenginleşiyor, faaliyetleri genişliyor. 2021-2022 yılında Edebiyat Divanı, kitap okuma ve değerlendirme, Osman Sabri Festivali sınırlarında sıkışmıştı. 2023 yılında yetersiz kaldığımız hususlar oldu ama geçen senelere göre de faaliyetlerimizin zenginliği görmek mümkün.

Dünya devrimleri edebiyat aracılığıyla yayıldı, kalıcı hale geldi. Şu ana kadar yazdığımız kitapların, düzenlediğimiz festival ve etkinliklerin Rojava Devrimi’ni yansıtabildi mi, yeterli miydi yoksa eksik miydi sorusuna yönelmeliyiz. Acaba 10 yıl sonra eserleri okuyan çocuklar, Rojava Devrimi’ni yaşayabilecek mi, devrim gözlerinde canlanabilecek mi, hissedebilecek mi? Yetersizliklerimiz halk tarafından sorgulanmalı, ürünler yeterli görülmemeli. Edebiyat severler de Rojava Devrimi’ni gelecek nesillere aktarabiliyor muyuz diyerek edebiyatı gözden geçirmeli.”

2024 yılında Rojavayê Kurdistan sınırını aşarak ürünlerini yayacaklarını kaydeden Nerîman Evdikê, konuşmasını şu şekilde sonlandırdı: “Çocuk edebiyatını geliştirmek için çalışmalar başlatılacak. Kütüphaneye başvuran çocuklar hikayelerin az olmasını eleştiriyor. Zengin hikaye kitaplarını okumak istiyor. Eserlerimizin kalitesi esas olacak. Rojava Devrimi’ni yazan, işleyen kitaplar tespit edilerek tercümanlığı yapılacak. Bunların yanı sıra birçok projemiz var. 2024 yılının 2023 yılına göre daha zengin olmasını umuyoruz, amacımız da her geçen yıla göre daha da güçlü ürünler yaratmaktır.”