102 bin kilometrekarelik yüzölçümü olan İzlanda’da ormanlar, toprakların sadece yüzde 0,5’ini oluşturuyor. Avrupa ile Kuzey Amerika kıtalarının ortasında bulunan ada ülkesinde ormanların yok oluşu ise bin yıl öncesine dayanıyor.

Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Dünya Tarım ve Gıda Örgütü (FAO) verilerine göre İzlanda, 2015’te yüzde 0,5 oranının altındaki ormanlık alanları ile Avrupa’nın bu alandaki en kötü ülkesi konumundaydı. İzlanda’da ormanlık alanların yok olması nedeniyle ülkede herkesin dilinde olan bir şaka da durumu özetliyor: “Yolunu kaybeden bir gezginin bulunmak için yapması gereken tek şey, ayağa kalkmak.”

BİR YÜZYILDA YOK EDİLDİ

İzlanda toprakları ilk kez 861 yılında dönemin Norveçli keşifleri tarafından bulunurken, günümüz İskandinav halklarının ataları Vikingler tarafından özellikle 900’lü yıllardan itibaren büyük oranda yerleşime açıldı. 1000’li yıllara gelindiğinde ise İzlanda’daki ormanlık alanların yüzde 97’si tarım, hayvancılık faaliyetleri ile ev yapımında kullanılmak üzere yok edilmişti. Bunun yanı sıra adadaki volkanik faaliyetler nedeniyle de ormanlık alanların yerinin doldurulması mümkün olmadı.

1950’LERDE BAŞLAMIŞTI

Ancak İzlandalı yetkililer yıllardır 1000’li yıllarda yok olan ormanlık alanları geri kazanmaya çalışıyor. 1950’lerde başlayan ve 1990’lı yıllarda daha da hız kazanan ağaçlandırma faaliyetleri belli bir strateji etrafında yürütülüyor.

İzlanda hükümetinin Eylül 2018’de yayınladığı İklim İçin Eylem Planı kapsamında ağaçlandırmaya hız verilerek, 2030 yılına kadar sera etkili gaz salınımının yüzde 40 oranında azaltılması hedefleniyor.

TOPRAK KAYMALARINA KARŞI DA GEREKLİ

İzlanda Orman Ajansı’nın strateji yönetiminden Hreinn Oskarsson’a göre, ormanlık alanların arttırılması özellikle toprak kaymalarını önlemek için de oldukça önemli. Oskarsson, ülkenin batısındaki Hafnarsandur’da 6 bin hektarlık bir alanda hayata geçirmeye çabaladıkları ağaçlandırma faaliyetleri komşu Thorlákshöfn şehrini de güvene almak istediklerine dikkat çekti.

Ülkedeki ağaçlandırma çalışmaları için onlarca fidanlık alanda her yıl on milyonlarca çam ve kavak ağacı fidanı yetiştiriliyor. Bunların yanı sıra son 50 yılda ekilen ağaçlardan dökülen tohumlar toplanarak, fidan yetiştirme amacıyla kullanılıyor.

4 YILDA SADECE BİNDE BİRLİK BİR ALANDA AĞAÇLANDIRMA

Ağaçlandırma faaliyetleri her ne kadar belirli bir strateji dahilinde sürse de 2015 yılından bu yana ağaçlandırılabilen alanlar bin hektar (100 kilometrekare) ile sınırlı kaldı. Ülke topraklarının binde birine denk gelen bu alanda 3 ila 4 milyon kadar ağaç fidanı ekilmiş oldu.

İzlanda’nın ağaçlandırılmasındaki önemli sorunlardan biri ise, topraklarındaki azot oranının düşük olması nedeniyle ağaçların oldukça uzun sürede gelişebilmesi. Araştırmalara göre, İzlanda topraklarında ekilen ağaçların büyüme düzeyi Amazon ormanlarındaki bir ağaca göre 10 kat daha yavaş.