İstanbul Adalar’daki turistik amaçlı kullanılan faytonların kaldırılması uzun zamanadır hayvanseverler tarafından gündeme getiriliyor. Atların düşüp öldüğü görüntüler, uzun süreli çalıştırılmaktan zayıflayan bedenleri, o kadar vicdan yaralayan bir hale geldi ki kamuoyunda birçok tepki yükseldi. İlk olarak 31 Mart seçimlerinde AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan da faytonların kaldırılacağını seçim vaatleri arasında sıraladı. Bu vaat sadece ona ait değildi şu an İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olan Ekrem İmamoğlu’nun da ajandasındaydı. Seçimler üzerinden tekrarlanmasıyla da birlikte yaklaşık 1 yıl geçti; ama adalardaki atlar konusunda İBB’yi alan CHP de tam bir çözüm üretmedi.

300’DEN FAZLA AT ÖLDÜ

Adalarda yaşayan ve az sayıdaki hayvansever atların durumun daha da kötüleştiğini kamuoyuna taşımak için ellerinden geleni yapıyor. Adaların Atları @AAtlari Twitter hesabında seslerini duyurmaya çalışıyor. Hatta atların başına nöbet dahi tutuyorlar.

Peki, faytonların kaldırılmasının vaat edilmesinden bu yana neler oldu? İstanbul Valiliği, 20 Aralık 2019’da Adalar’da üç ay boyunca faytona at bağlama yasağı getirince Burgazada, Heybeliada ve Büyükada’daki bütün atlar ahırlarına kapatıldı. Atlar 3 ay süreyle buradaki çadırlarda karantinaya alındı. Hayvansever grubunun verdiği bilgilere göre resmî rakamla 1378 olan at sayısının kaçak getirilenlerle 1700 civarı olduğu tahmin ediliyor. Karantinaya alınan 105 at, ilk hafta ruam hastalığına yakalandıkları iddiasıyla itlaf edildi. Test sonuçları kamuoyuna tam anlamıyla açıklanmadı.

Ruam Hastalığı hayvanlarda görülen ve insanlara bulaşma riski olan bir hastalık. Atlar, eşekler ve katırlar gibi tek tırnaklı hayvanlarda görülür. Hayvansever grup bu 3 aylık karantina boyunca atların çoğunun hareketsizlikten kaynaklanan nedenlerle hayatını kaybettiğini söylüyor. 360 dolayında atın da bu çadırlarda öldüğünü tahmin ediyorlar.

KARANTİNA UZATILDI

Valilik yasağının ardından 16 Ocak’ta İBB Meclisi Adalar’da fayton kullanımının yasaklanması, fayton ve atların belediye tarafından satın alınması teklifini oylayarak kabul etti. 16 Mart 2020’de ise İstanbul Valiliği faytona at bağlama yasağını üç ay daha uzattı. İBB Meclis’ten çıkan karar doğrultusunda atları ve faytonları satın almaya başladı. 28 Şubat 2020 tarihli, İBB kaynaklı bilgiye göre, bu şekilde 1225 at satın alındı. İBB Sözcüsü Murat Ongun, o dönem İBB’nin satın aldığı atların veteriner kontrolünde Tarım ve Orman Bakanlığı’nın doğal yaşam alanlarına bırakılacağını açıkladı.

Dünyada Covid -19 salgını başlamasıyla 25 ve 27 Mart 2020’de İstanbul Valiliği kararıyla, Burgaz ve Heybeli’deki ahırlar yıkıldı. Hayvanseverler Heybeli ve Burgaz’da atlarını İBB’ye satmayan az sayıda kişinin 17 atının kaldığı üç ahırın da her an yıkılabileceğini belirtiyor.

BETON AHIR YA DA ÇADIRLARDA TUTULUYORLAR

Atlar için mücadele veren gönüllülerin verdiği bilgiye göre Burgaz ve Heybeli’den getirilenlerle birlikte, İBB’nin satın aldığı 1200’ü aşkın at Büyükada’daki İspark ahırlarına ve Aya Nikola mevkiinde kurulan naylon çadırlara yerleştirildi. İBB’nin hayvansever gönüllülere verdiği yazılı cevaba göre ise 2 Nisan itibarıyla Büyükada’daki ahırlarda/çadırlarda 1167 at yaşıyor. İBB’nin satın aldığı atlar içinde hayatını kaybedenler olduğu gibi, bu sürede dünyaya gelenler de var. Örneğin 40 kadar tay da beton ahırlarda ve naylon çadırlarda hayata geldi. Öte yandan Ankara İl Tarım Müdürlüğü’nden yapılan açıklama ile 50 atın Covid-19 aşı çalışmalarında kullanılmak üzere alınacağı haberine de tepkili hayvanseverler.

İBB Ulaşım'dan Orhan Demir, Açık Radyo’da katıldığı bir programda: “Bütün atları İBB olarak sahiplendik. Gayet iyi durumdalar. Yakında video yayınlayacağız. Atları adada tutuyoruz ama sonsuza kadar burada bakamayız. Sahiplendirmekte çok titiziz. Hiçbir başvuruyu uygun görmedik” diyor ama hayvanseverler ise bu açıklamanın aksine İBB’nin atları naylon ve beton çadırlarda tuttuğunu ifade ediyor.

İBB SORUMLULUĞUNU YERİNE GETİRSİN

Peki, adalardaki gönüllüler atların şu anki koşulları için ne diyor ve istiyor? Onların açıklamaları şöyle: “İBB’nin sahiplendiği atlar esas olarak kapalı alanlarda bağlı tutularak yaşıyor, sınırlı sürelerle, çok kısıtlı bir alanda ‘havalandırmaya’ çıkarılıyor; yani faytonlardan özgürleştirilen atlar ahır/çadırlarda hapis. Atlara bakmakla görevlendirilen seyis sayısı da atların hareket alanı da yeterli değil. Atların koşup hareket edebileceği padok alanlarının oluşturulması, Aralık ayından itibaren 30 bini aşkın kişinin imzasıyla ısrarla talep edilmesine rağmen bugüne kadar karşılanmadı. 12 Nisan’da İBB İspark ahırının arkasında açılan padok alanına aynı anda en çok 50 at çıkabiliyor. Beş ayın sonunda ne İBB ne İstanbul Valiliği ne Tarım ve Orman Bakanlığı ne de atların özgürlüğü için İBB önünde “yaşam nöbeti” tutan oluşumlar atların sağlık ve esenlik içinde yaşamlarını sürdürecekleri somut bir öneri getirebildi, bir girişimde bulundu. Adalar’ın atlarının hayatlarını Adalar’da sürdürmelerine, bu yıla kadar olduğu gibi ormanda dolaşmalarına izin verilmesini, sağlıklı, güvenli, denetimli bir şekilde çalışma ve yaşama şartlarının önce Adalar’da sağlanmasını istiyoruz. Ahırların uygun koşullarda yenilenmesini, her üç adada atlarla faaliyette bulunacak kişilerin önünün tıkanmamasını istiyoruz. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, atları satın almakla üstlendiği sorumluluğu yerine getirmeli.”