Gazeteci yazar Muriel Gilbert, RTL radyosunda gezegendeki neredeyse tüm dillerde bir yanılgı örneği olan “hindi” adı üzerinde durdu.

Dildeki hatalara ilişkin bir kitabı da olan Gilbert, Amerika’da keşfedilen hindinin nasıl Fransızcada “dinde” ve başka dillerde farklı adlar aldığına dikkat çekti.

Konkistadorlar döneminde hindinin Hint adalarından geldiğine inanılıyordu. Önce “coq d’Inde”, “poule d’Inde” ya da “poulet d’Inde” gibi isimler kullanıldı. Daha sonra “coq”, “poule” ve “poulet” kelimeleri atılarak “dinde” şeklinde basitleştirildi. Cochon d’Inde (Hint domuzu) ismi de, hindi ile benzer bir yanılgıyla isimlendirilmiş. Amerika’dan gelmesine rağmen Hindistan’dan (Inde) geldiği düşünülerek bu şekilde adlandırılmış.

Nasıl ki Fransızcada hindinin “Hindistan”dan geldiğine inanılarak adlandırma yapılmışsa, başka dillerde de bu hatalar zinciri devam etmiş. İngilizler Türkiye anlamına gelen “Turkey” adını kullanırken, Brezilyalılar ve Portekizler “peru” diyor.

Yanılgı bunlarla sınırlı değil. Türkiye’de Fransızcadaki gibi “hindi” (d’Inde) olan kümes tavuğu, Arapçada “Yunan tavuğu”, Yunancada ise “Fransız tavuğu” olarak geçiyor.

İzlanda ve Litvanya’da “Calcutta kuşu” deniliyor. Oysa bu talihsiz evcil kuş, Meksika’nın fethi sırasında İspanyollar tarafından Avrupa’ya getirilmiş. Ama Portekizler, İspanyolların bu kuşu Peru’dan getirdiğini düşünmüş. Peki Araplar neden “Yunan tavuğu”, Yunanlar da “Fransız tavuğu” adını vermiş? Gilbert’e göre kümes hayvanı hiç kuşku yok ki bu ülkelerden geçerek Arap coğrafyası veya Yunanistan’a geldiği için bu şekilde adlandırılmış.

İngilizlerin ise başka bir egzotik evcil kuş olan beçtavuğu ile karıştırarak hindiye “Turkey” adını verdiği belirtiliyor. Beçtavuğuna da “Guinea fowl” (Gine tavuğu) ya da “Turkey fowl” (Türkiye tavuğu) ismi verilmiş. Oysa beçtavuğu da Afrika kökenli olsa da Gine’den gelmemiş. Türkiye’ye Avrupa üzerinden ulaşmış. Meksika’dan gelen hindi ile karıştırıldığı için “Turkey” olarak kalmış.

Otomatik çevirilerde de “hindi” adı nedeniyle ciddi bir karmaşa yaşanıyor.

Kürtçede “hindi”, bölgelere ve diyalektlere göre farklı isimler alıyor; “Elok”, “Dikê elok”, “çûlik”, “cûliq”, “şamik”, “elelok”, “hulî”, “hulhulî”, “cilûx” ve “coqcok” bunlardan en yaygın kullanılanları. Bu isimlerin Kürtçede nasıl türetildiği konusunda, halihazırda eldeki verilerle bir sonuca ulaşamadık.