İrlanda seçimlerinde Sinn Fein’in tarihi zaferi

İrlanda’da IRA’nın siyasi kanadı olarak değerlendirilen cumhuriyetçi parti Sinn Fein, hafta sonu yapılan genel seçimlerde tarihi bir çıkış yaptı. Geleneksel olarak iktidarı paylaşan iki merkez sağcı parti, ikinci ve üçüncü sıraya geriledi.

Pazar günü yapılan seçimlerin ilk sayımında, Başbakan Leo Varadkar’ın partisi Fine Gael için ağır bir darbe oldu. Fine Gael, üçüncü parti haline geldi.

Geleneksel olarak iktidarı paylaşan merkez sağcı iki partinin önüne geçen Sinne Fein, oyların yüzde 34,5’ini alırken, Fianna Fail yüzde 22,2’de, Fine Gael ise yüzde 20,9’da kaldı.

Britanya’ya bağlı Kuzey İrlanda’nın İrlanda Cumhuriyeti ile birleştirilmesini isteyen solcu parti Sinn Fein’in kadın başkanı Mary Lou McDonald, Twitter üzerinde yaptığı açıklamada, partisinin seçimleri kazandığını duyurdu.

Seçim aritmetiğinin, 160 sandalyeli parlamento alt kanadı Dail’de nasıl bir dağılıma yol açacağı henüz netleşmedi. Seçim yönteminin karmaşıklığı nedeniyle, tam sayımdan sonra ancak bileşim belli olacak. Bunun da birkaç gün alabileceği belirtiliyor.

İrlanda’da seçmenler oluşturulmuş tek bir listeye oy vermek yerine, tercih sıralamasına göre kendi listelerini oluşturuyorlar.

Sinn Fein, oyların çoğunluğunu alsa da Fianna Fail en fazla sandalye alabilecek potansiyele sahip. Zira Sinn Fein sadece 42 aday gösterdi. Bu da iki merkez sağcı partinin her birinin gösterdiği adayların yarısına denk geliyor.

Üç parti içerisinde en büyük kaybeden ise Başbakan’ın partisi Fine Gael oldu. Bir zamanlar güçlü bir Katolik geleneğe sahip ülkede genç (41 yaşında), melez ve eşcinsel oluşu ile dikkat çeken Başbakan Leo Varadkar’a olan destek geçen üç yıllık iktidarında önemli düşüş yaşadı.

4,9 milyon nüfuslu İrlanda’da bu seçimler, Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden çıkışından bir hafta sonrasına denk geldi. Başbakan Varadkar, iki İrlanda arasında fizik sınırların geri dönüşünü engellemek üzerine kampanya yürüttü. Ancak bu strateji karşılık bulmadı. Seçmenler, konut veya sağlık gibi sorunları daha önemli gördü.

Seçim sonuçlarının ardından bu kez hükümet kurmak için pazarlıklar başlayacak. Sinn Fein’in koalisyon hükümeti kurmak için ittifak arayışına girmesi gerekecek. Partinin başkanı Mary Lou McDonald, “Halk için bir hükümetimizin olmasını istiyorum” dedi. Bu hükümetin “ideal olarak” iki merkez sağcı partiyi içermeyeceğini ifade eden McDonald, Yeşiller ve Sosyal Demokratlar gibi küçük partilerle temas kurmaya öncelik verdi.

Fianna Fail ve Fine Gael partileri şimdiye kadar Sinn Fein ile koalisyon fikrine IRA ile ilişkilerini gerekçe göstererek karşı çıktılar. Pazar günü Dublin’de bir açıklama yapan Sinn Fein lideri büyük merkez sağcı partilerin yöneticilerinin tutumunun “sürdürülebilir” olamayacağını ifade etti. Leo Varadkar, aynı tutumunu yinelerken, Fiana Fail’in lideri Michael Martin yumuşatmayı tercih etti. Martin, bununla birlikte bazı konularda Sinn Fein ile siyasetinin uyuşmadığını belirtirken, basın önünde bir ittifak fikrine muhalefet etmekten kaçındı.

Koalisyon hükümeti kurmak için görüşmelerin haftaları, hatta ayları alabileceği belirtiliyor. 2016’daki seçimlerden sonra, bir hükümet kurmak iki ayı aşkın zaman almıştı.