Reha Eskidir, 1 Eylül 2012 tarihinde, İstanbul Kadıköy'de yapılan barış mitinginde askere gitmeyeceğini açıklayan bir vicdani retçi. 10 yılı aşkındır vicdani retçi olan Eskidir’e de, Türkiye’de vicdani reddini açıklamış birçok kişi gibi zorunluk askerlik hizmeti kapsamındaki ‘yoklama kaçağı’ uygulaması yüzünden dava açılmış durumda.

Ekim 2021’de “yoklama kaçağı olduğu” gerekçesiyle Karadeniz Ereğli 3. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından açılan davada, Eskidir’e 5 ay 18 gün hapis verildi. Verilen ceza, basit yargılama usulü nedeniyle itiraz yolu açık olmasına rağmen yerel mahkemece istinafa yönlendirildi. Reha Eskidir de bunun üzerine kararı istinaf mahkemesine taşıdı, fakat başvurusu burada reddedilerek ve yalnızca itiraz yolunun açık olduğu belirtilerek yerel mahkemeye geri gönderildi.

İstinaf mahkemesinin bu kararına rağmen yerel mahkeme, istinaf başvurusunu itiraz başvurusu olarak değerlendirmeyerek kararı kesinleştirdi. Kesinleşen karar üzerine vicdani retçi Reha Eskidir, 7 Ekim 2022’de hapishaneye aynı gün içinde giriş çıkış yaparak 30 Kasım’a kadar salgın izni aldı. Eskidir, salgın izni sonrası hapse girecek.

HER GBT BİR DAVAYA DÖNÜŞÜYOR

ANF’ye konuşan vicdani retçi Eskidir, verilen ceza hakkında ve vicdani retçilere uygulananlar üzerine şunları anlattı “Ben 2012’den beri vicdani retçiyim. 15 Temmuz darbe girişiminden sonra askerlik durumu GBT'de görünmüyordu. Sonrasında tekrar görünür oldu. Böyle bir durumda GBT'de bir evrak var ve askerlik şubesine giderek onu imzalıyorsunuz. Ama elbette biz bunu temelden reddettiğimiz için şubeye gitmiyoruz ve yoklama kaçağı oluyoruz. Gitmediğimiz için de her GBT sonrası bu durum bir davaya dönüşüyor.  

Ben bu davada karar üzerine istinaf mahkemesine gittim. Normalde bu davanın basit yargılama usulüne göre istinafa değil itiraza gitmesi gerekiyordu. İstinaf da bunu diyerek kararı bozmadı ve yerel mahkemeye geri gönderdi. Onların da bana duruşma tarihi verip yeniden yargılaması gerekiyordu ama bunun yerine hükmü kesinleştirmişler. Böyle de bir hukuksuzluk var bu davada. Elbette bu duruma itirazda bulunacağız. Ayrıca Anayasa Mahkemesi'ne de bireysel başvuru hakkımı kullanacağım. Çünkü bir kişi, bir suçtan bir kez yargılanabilirken biz defalarca kez yargılanmış oluyoruz.

Benim bu ceza aldığım davanın dışında iki ayrı davam daha vardı ve onları da birleştirdiler. Çünkü daha önce vicdani retçi İnan Mayıs Aru’ya, altı ayrı davayı birleştirerek bir ceza vermişlerdi. Bizi yıldırmak için dolambaçlı yollar kullanıyorlar.”

ASKERE GİTMEDİĞİMİZ HER YILA PARA CEZASI

10 yıldan bu yana sigortalı işlerde çalışmadığını ifade eden Reha Eskidir, seyahat haklarının da kısıtlandığını şu sözlerle ifade etti: “Ben yıllardır sigortalı bir işte çalışamıyorum. Aramadım da. Bunu bildiğim için inşaatlarda çalışıyorum. Zaten sigortalı bir işe girdiğinizde, aradan bir iki ay geçer geçmez işvereninize bir yazı gidiyor, yoklama kaçağı birini çalıştırıyorsunuz diye. Haliyle işveren de çıkarıyor sizi.

Ayrıca bazı arkadaşların banka hesaplarına bloke konuluyor. Çünkü askere gitmediğimiz her yıl için bin 100 TL gibi bir para cezası ödüyoruz. Bu enflasyon şartlarında ne oldu tam bilmiyorum. Ama benim 30 bin liraydı borcum, şu an ne kadar oldu bilmiyorum. Ki biz o idari para cezasını da ödemediğimiz için yine hapisle yargılanıyoruz ya da tehdit ediliyoruz. Ayrıca yolculuk, seyahat hakkınız da engelleniyor. Çünkü her şehir girişinde polis kontrolü var ve buralarda da GBT’ler yüzünden ceza yazılıyor. Birçok insan bu yüzden bulunduğu şehirden başka bir yere gitmiyor.”