İran yönetiminin resmi olarak duyurmadığı ancak hükümetin sayfasında görülebilen kanun tasarısının 3 Ocak’ta kabul edildiği bilgisi edinildi. Ülkede kadınlara yönelik baskıcı rejimin erkeklere tanıdığı ‘kolaylıklar’ nedeniyle kadına yönelik şiddet, hakaret, cinayet ve tecavüzler karşılıksız kalabiliyor ve çoğu zaman kadınlar suçlu durumuna düşürülüyor.

BAZI SUÇLARA CEZALAR ÖNGÖRÜLÜYOR

Kabul edilen yasa, kadınların ‘Şiddete karşı korunması, onuru ve güvenliğinin sağlanması’ başlığını taşıyor. Yasa, kadınlara yönelik fiziki ve duygusal açıdan zarar verecek eylemleri önlemeyi hedeflerken, sosyal haklarını ve özgürlüklerini kısıtlayacak eylemleri ise ‘suç’ olarak tabir ediyor.

Taciz ve tecavüzlerin engellenmesi konularına yönelik maddeler de içeren yasa, bilgisi olmadan bir kadına mesaj veya cinsel içerikli fotoğraf göndermeyi de cezalandırıyor. Bu tür durumlarda 6 ay ve 2 yıl arasında hapis cezası ile 99 kırbaç cezası öngörülüyor.

Yasa ayrıca şiddet kurbanı ve yardıma muhtaç kadınların korunması için sığınma merkezleri kurulması veya bu tür merkezlerin desteklenmesini de öneriyor.

KADINA YÖNELİK ŞİDDET BİRİMİ KURULACAK

İran’da 10 yıldan bu yana bekletilen yeni yasa ile ayrıca güvenlik güçleri içinde kadınlara yönelik şiddete daha fazla öncelik verilmesi isteniyor. Yasa, güvenlik güçleri içinde kadına yönelik şiddet konusunda uzmanlaşmış bir özel birim kurulmasını öngörüyor.

KADINLARIN BASKISI SONUCU

Yasanın geçmesinde son yıllarda #MeToo hareketinin İran’da da gelişmesinin ve yarattığı baskının da etkisi oldu. Ülkede işlenen birçok kadın cinayetinin ‘namus adına’ işlenmesi ve buna sessiz kalınması ciddi tepki çekiyordu.

Geçtiğimiz mayıs ayında 14 yaşındaki Romina Aşrafi’nin babası tarafından başı kesilerek katledilmesi gündem olmuştu. Aşrafi’nin babasının erkek arkadaşıyla kaçtığı gerekçesiyle kızını öldürmeden önce avukatıyla görüşerek, alacağı cezanın ne kadar olacağını öğrenmek istediği ortaya çıkmıştı. Bu cezanın en fazla 10 yıl hapsolduğu biliniyor.

BİRÇOK YASA ERKEK ŞİDDETİNİ KORUYOR

İran’da #MeToo hareketi geçtiğimiz ağustos ayında ortaya çıkmış ve kadınların uğradığı baskıları sosyal medya ağları üzerinden duyurmaya başlamıştı.

İran’da tecavüze uğrayan bir kadın bunu şikâyet ettiğinde yasal olarak suçlanabiliyor. Hukuk sistemi evlilik dışındaki rızaya dayanan cinsel ilişkileri kırbaç dahil ağır biçimde cezalandırırken, daha önce ilişkide bulunulan bir kişinin tecavüzünü ise cezasız bırakabiliyor. Evlilik halinde yaşanan tecavüzler ise cezasız kalıyor.

Ülkedeki erkekleri koruyan tüm yasal düzenlemeler erkek egemen toplumsal normlarla birleştiğinde erkekleri her türlü suçtan cezadan azade bırakan bir sistem ortaya çıkıyor.

YASA KADINLARI YETERİNCE KORUMUYOR

New York Times’a konuşan araştırmacı Tara Sepehri Far’a göre, hükümetin kabul ettiği yeni yasa da kadınları uğradıkları şiddete karşı yeterince korumuyor. Far, yasanın uluslararası normlara uygun olmadığını ve kadınların her gün karşı karşıya kaldıkları tüm şiddet türlerine karşı yaptırımlar öngörmediğine dikkat çekiyor.

Yasanın ‘evlilik içindeki tecavüz’ veya ‘çocuk evlilikleri’ suçlarına dair bir madde içermediğini işaret eden Far, “yasa aile içindeki şiddeti doğru bir biçimde tasvir etmiyor” diye konuştu.