İklimsel değişikliklerden en çok etkilenen ada ülkelerinden olan Pasifik’teki Kiribati adasından bir mültecinin Yeni Zelanda’dan sınır dışı edilmesine karşı şikayetinde haklı olduğuna hükmedildi. Karar, küresel ısınmayla birlikte her yıl geniş tarım alanlarının yok olduğu bir dönemde gelecekteki iklim mültecileri açısından önemli görülüyor.

‘İLKESEL OLARAK’ İKLİMSEL GEREKÇELER İLTİCA NEDENİ OLABİLİR

2015 yılında daha önce sığındığı Yeni Zelanda’dan sınır dışı edilen bir mülteci ile ailesinin başvurusunda, iklimsel değişikliklerin ilkesel olarak iltica gerekçesi olacağına hükmedildi. Pasifik Okyanusu’ndaki Kiribati adasından olan ailenin başvurusunu görüşen Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Komitesi (CCPR), iltica talebini reddetmesine rağmen iklimsel değişikliklerin mülteciliğe neden olacağına vurgu yaptı.

Kararda, iklimsel değişikliklerin ilkesel olarak iltica davalarında rol oynayabileceğinin altı çizildi.

OLDUKÇA ÖNEMLİ GÖRÜLÜYOR

BM uzmanları, İnsan Hakları Komitesi’nde alınan kararın gelecekte iklimsel değişiklikler nedeniyle yerlerinden olacak bireylerin yapacağı başvurularını etkileyeceğine işaret ediyor. BM uzmanlarından Yuval Shany, kararın iltica konusunda yeni standartlar getireceğine işaret etti.

BM İnsan Hakları Ofisi (OHCHR) tarafından yapılan açıklamada da Kiribati adasından bir mültecinin başvurusuna ilişkin verilen kararın ‘tarihi’ nitelikte olduğunun altı çizildi.

ŞİKAYET KONUSU NEYDİ?

Pasifik Okyanusu’ndaki eski İngiliz sömürgesi olan Kiribati, çok sayıda adadan oluşan 800 kilometrekarelik toprağa sahip ve 120 bin nüfusu var. Adalar ülkesinin en büyük adası Tarawa’da toprakların genişliği kimi yerlerde 300 metreye kadar düşüyor.

Komiteye başvuruda bulunan Kiribatili mülteci, 2015 yılında Yeni Zelanda’dan sınır dışı edilmişti. Söz konusu mülteci, küresel ısınmanın sonuçlarından olan okyanus seviyesindeki yükselmenin ülkesindeki birçok adayı yaşanamaz hale getirdiğine dikkat çekmişti. Başvurucu, ayrıca ülkesindeki tarımsal alanların yüzölçümünün azalmasını ve içme sularına tuzlu su karışmasını da iklimsel değişikliklerin doğrudan sonucu olduğunu belirtmişti.

DAVANIN KENDİSİ REDDEDİLDİ AMA GEREKÇELER HAKLI BULUNDU

BM İnsan Hakları Komitesi kararında Kiribatili mültecinin başvurusu genel olarak Kiribati’de yeterli düzeyde koruma mekanizmaları olduğu gerekçesiyle reddedildi. Ancak kararda, iklimsel değişikliklerin bireylerin yaşamlarını tehdit etmesi halinde iltica başvurucularının sınır dışı edilemeyeceğine vurgu yapıldı.

1972 yılında kurulan BM İnsan Hakları Komitesi, 1976’da yürürlüğe giren Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesi’nin takibinden sorumlu. Sözleşmeyi 172 ülke imzalasa da sadece 116 ülke bireysel başvuru ve şikâyet hakkını tanıyor. Yeni Zelanda’da bu ülkeler arasında yer alıyor. Bu ülkelerin alınan kararlara uygun hareket etmesi gerekiyor.