Küresel ısınma ve iklim değişikliği Norveç’in Svalbard Adası’nda yaşayan 200 vahşi ren geyiğinin ölümüne neden oldu.

Norveç Kutup Enstitüsü uzmanları 40 yıldan bu yana adada yaşayan ren geyiklerinin beslenmelerini ve yaşam koşullarını izliyor. Bu yıl şimdiye kadar 200 ren geyiğini açlıktan ölmüş bir halde buldular.

Uzmanlara göre çok sayıda ren geyiğinin yaşamını yitirmesinin nedeni küresel ısınma ve iklimdeki değişiklikler.

Svalbard Adası’nda kış aylarında yağmur yağması pek olağan değil. Ancak geçtiğimiz yılın Aralık ayında adada şiddetli yağışlar oldu. Yağmur sularının donmasından dolayı ren geyiklerinin yaşamlarını sürdürebilmek için yedikleri bitkiler buzların altında kaldı.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN DOĞAYI ETKİLEMESİNİN KORKUNÇ ÖRNEĞİ

Norveç Radyosu NRK’ye açıklamalarda bulunan Norveç Kutup Enstitüsü uzmanlarından Ashild Onvik Pedersen, ren geyiklerinin açlıktan öldüklerini söyledi.

Çok sayıda ren geyiğinin ölmesini “iklim değişikliğinin doğayı etkilemesinin korkunç örneği” olarak değerlendirdi. Geyiklerin çok az sayıdaki bitkiyi paylaşmak için yarıştıklarını söyleyen Pedersen, yaşamını yitiren geyiklerden çoğunun yaşlı ve yavru geyiklerden oluştuğuna dikkat çekti.

Küresel ısınmaya sonucu hayvanların yiyecek bulmakta zorlandıklarını belirten Pedersen, “Ölülerin çok olması iklim değişikliğinden kaynaklanan yağmurların sonucudur” dedi.

Pedersen, Svalbard’da yaşayan vahşi ren geyiklerinin kış aylarında karı kazarak yiyeceklere ulaşabildiklerini ancak buzları kırmayı başaramadıklarını belirtti. Geyiklerin hayatta kalabilmek için yosunları yemek zorunda kaldıklarını bunun da hayvanların rahatsızlanmasına neden olduğunu söyledi.

Daha önce de uzmanlar, kuzeydoğu Sibirya’daki Jamal Yarımadasında son 10 yıl içinde buzlanmadan dolayı yiyecek bulamayan 80 bin civarında ren geyiğinin açlıktan öldüğünü belirlemişti.

REN GEYİKLERİ ARKTİK’İN EKO SİSTEMİ İÇİN ÖNEMLİ

Norveç Doğa Araştırmaları Enstitüsü Ren Geyiği Uzmanı Torkild Tveraa, geyiklerin Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’da Arktik eko sistemi için önemli işlevler gördüklerini söyledi.

Geyiklerin doğada istenmeyen ve zararlı bitkileri tükettiklerini, sayılarının azalması durumunda bu tür bitkilerin giderek yaygınlaşacağını belirttikten sonra şunları kaydetti:

“Ren geyikleri Arktik bölgesinde başta gelen bitki yiyicilerdir. Eğer onlar yok olur ve bitkileri yemezlerse, çevrede gübrelerini bırakmazlarsa coğrafi bölge çok farklı olacaktır.”

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNDEN EN FAZLA ZARAR GÖRENLER SAMİLER

Küresel ısınma sadece vahşi ren geyiklerini değil ehlileştirilmiş ren geyiklerini de olumsuz etkiliyor. Bundan en fazla İskandinavya’da yüz yıllar boyunca geyik besicliği yaparak yaşamlarını sürdüren yerli Sami halkı zarar görüyor.

İsveç’in kuzeyindeki Laponya’daki Jokkmokk’ta 14 yıldan beri geyi besiciliği yapan Carl-Johan Utsi, son 10-15 yıl içinde kışlar normal geçmediği için geyiklerin bitki bulmada güçlük çektiğini söyledi.

Yağmurun neden olduğu buzlanmadan dolayı geyikler bitki bulamadıkları için kendilerinin hayvanları yemlemek zorunda kaldıklarını ifade eden Utsi, ancak bunun pahalıya mal olduğu gibi geyiklerin daha da evcilleşmelerine neden olduğunu sözlerine ekledi.

iklim değişikliklerinin yanı sıra orman ve maden sanayi ile vahşi hayvanların saldırılarının geyik besiciliğini güçleştirdiğine ve geçinebilmek için boş zamanlarında fotoğrafçılık yapmak zorunda kaldığına dikkat çekti.

SAMİLER AVRUPA ADALET DİVANI'NA BAŞVURDU

Sami Gençlik Örgütü (Saminuorra) 2018 yılının Mayıs ayında Portekiz, Almanya, Fransa, İtalya, Romanya, Kenya ve Fiji'de yaşayan 10 aileyle birlikte yetersiz hedefler belirlemekle suçladığı Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi'ni mahkum ettirmek için Avrupa Adalet Divanı'na başvurdu.

Başvuruda, Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi'nin 2030 yılına kadar sera gazlarını % 40'a düşürme hedefinin bir iklim krizini engellemekte yetersiz olduğu ve böylelikle en temel insan hakları olan yaşam, geçinme, sağlık ve mülkiyet hakkına aykırı olduğu belirtildi.

Bu yılın Temmuz ayında Avrupa Adalet Divanı, Samiler ve 10 ailenin başvurusunu iklim değişikliğinden doğrudan etkilenmeyeceklerini öne sürerek reddetti.

Ren geyiği besiciliği yaparak geçimini sağlayan 23 yaşındaki Sami Gençlik Federasyonu'nun temsilcisi Sanna Vannar, mahkemeye başvurmalarından sonra geçen süre içinde iklim değişikliği ve küresel ısınmanın sonuçlarından daha olumsuz etkilendiklerini söyledi.

İklim değişikliklerinin doğaya büyük ölçüde bağımlı Samileri çok olumsuz etkilediğini söyleyen Vannar, “Yangınlar geyiklerin otlaklarını yok ediyor, hayvanlar yiyecek bulamadıkları için ölüyor. Benim kuşağımın en büyük sağlık sorunu iklim değişikliklerinin neden olduğu stres ve güvensizliktir” dedi.

Sami Gençlik Örgütü ve 10 aile Avrupa Adalet Divanı'nın kararına itiraz etti.