Sömürgeciler, Laponya'da Sami topraklarını işgal ettiklerinde Samileri Hıristiyanlaştırmakla, kültür ve dillerini yasaklamakla yetinmedi. Bilimsel çalışmalar yapma bahanesiyle Samilere ait mezarları talan etti.

1800'lü yılların başlarından 1950'ye kadar mezarlardan çalınan kalıntılar bilimsel ve ırk biyolojisi araştırmaları bahanesiyle Uppsala'daki Biyoloji Enstitüsü'nde ve müzelerde tutuldu.

El konulan kalıntıları geri almak ve yeniden defnetmek için mücadele eden Samiler, 2015 yılında yeni örgütlenmelere gitti.

Sami Parlamentosu, kalıntıların geri alınması ve insan onuruna yakışır bir biçimde yeniden toprağa verilmesi için bir Etik Konseyi kurulmasını kararlaştırdı.

Samilere ait kalıntılara el konulmasının sömürgeciliği sembolize ettiğini ve Samilere yönelik ırkçı saldırıların boyutlarını ortaya koyduğunu belirten Samiler, sosyal medya üzerinden “Sami atalarımızı defnet” parolasıyla bir kampanya başlattı.

İSVEÇ KİLİSELERİNDEN SAMİLERE DESTEK

Samilerin kalıntılarını geri almak ve defnetmek için verdiği mücadeleye İsveç Kiliseleri de destek verdi.

İsveç'in kadın Piskopozu Antje Jackelen, İsveç Kiliseleri Sami Konseyi Başkanı Ingrid İnga ve Sami Parlamentosu Etik Konseyi Başkanı Mikael Jakobsson'la birlikte İsveç devletine el koyduğu Samilere ait kalıntıları geri vermesi çağrısı yaptı.

Uluslararası sözleşmeler ve Uluslararası Müze Konseyi'nin (ICOM) etik kurallarının eğemen devletlere el koyduğu kafatası ve iskeletleri geri verme yükümlülüğü getirdiğine vurgu yaptı.

YERLİ HALKLAR GÜNÜ 9 AĞUSTOS'TA KALINTILAR YENİDEN DEFNEDİLDİ

25 Samiye ait kalıntı 9 Ağustos Yerli Halklar Günü'nde Lycksele kentinde düzenlenen bir törenle yeniden toprağa verildi.

3 saat süren tören Samilerin jojk adını verdikleri ezgileri okumasıyla başladı. Yapılan saygı duruşundan sonra bir konuşma yapan Lycksele Belediye Meclis Başkan Yardımcısı Roland Sjögren, kalıntıların mezarlardan kaçırılmasının utanç verici olduğunu  ve insan haklarına yapılan bir saldırı olduğunu söyledi.

Kendisi de Sami olan Sjögren, müzelerin sorumluluğunu üstlenmeye başlamalarının ve kalıntıları geri vermelerini olumlu bulmakla birlikte saldırının kapsamlı olduğuna dikkat çekti ve İsveç devletine Samilerden özür dilemesi çağrısı yaptı.

TÜM KALINTILAR GERİ VERİLMELİ

Lycksele Sami Derneği Başkanı Mikael Jakobsson, müzelerin Samilere yapılan saldırıların bilincine varıp kalıntıları geri vermelerini olumlu bulduğunu söyledi. Lycksele'deki toplu yeniden toprağa vermelerin diğer müzeler için örnek oluşturmasını umduğunu belirtti. Müzelerde tutulan tüm kalıntıların Samilere geri verilmesini istedi.

Sami Parlamentosu Başkanı Paulus Kuoljok, Tarih Müzesi Şefi Katherine Hauptman, Kültür Bakanı Amanda Lind'in Müşteşarı Helene Öberg ve Avustralya’nın İsveç Büyükelçisi Jonathan Kenna da törende yaptıkları konuşmalarda kalıntıların gerçek sahiphlerine teslim edilmesi ve yeniden toprağa verilmesini olumlu bulduklarını belirten konuşmalar yaptılar.

Helene Öberg, olanlardan herkesin sorumluluğu olduğunu ve kalıntıların yeniden defnedilmesinin yaraların sarılmasında ileriye yönelik bir adım olarak gördüğünü söyledi.

KAFATASLARI VE İSKELETLER 70 YIL MÜZELERDE TUTULDU

Yeniden toprağa verilen kafatasları ve iskeletler 1950 yılında Lycksele'deki mezarlıktan çalınmıştı. Üzerinde araştırmalar yapıldıktan sonra 2013 yılına kadar Stockholm’deki Tarih Müzesi’nde tutulmuş, daha sonra da Umeo ilindeki İl Müzesi’ne gönderilmişti.

25 kafatası ve iskeletin 16 ve 17.nci yüzyılda yaşamını yitiren Samilere ait olduğu biliniyor.

Samiler, değişik müze ve kurumlarda tutulan Samilere ait kalıntılarının tamamının kendilerine teslim edilmesini istiyor.