Irak’ta yeni hükümeti kurmakla görevlendirilen Muhammed Tevfiq Allavi'nin kabinesi, bugün güvenoyuna sunulacak.
Adıl Abdulmehdi, Irak’ta başta başkent Bağdat olmak üzere Şii Arapların yaşadığı Necef, Kerbela, Basra, Zikkar, Mussena, Missan, Divaniye, Nasıriye ve birçok kentte başlayan hükümet karşıtı gösterilerden sonra 29 Kasım’da başbakanlıktan istifa etmişti. Abdulmehdi’nin yerine yeni hükümeti kurmakla görevlendirilen Muhammed Tevfik Allavi'nin, oluşturduğu bakanlar kurulu bugün Irak Parlamentosu'nun olağanüstü toplantısında güvenoyuna sunulacak.

6 EKSİK BAKANLA GÜVENOYU

Irak merkezi hükümeti 22 bakan bulunuyor. Allavi’nin bugün güvenoyuna sunacağı kabine ise 16 bakandan oluşuyor. Allavi, 6 bakan eskikle göreve başlayacak. Tabii sunduğu kabine parlamentodan güvenoyu alırsa. Eksik bakanlar ise Kürtler ve Sünnilerin bakanları. Bu konuda yaşanan kriz aşılmadığı için Allavi, 6 bakan eksikle kabinesini güvenoyuna sunacak.
Allavi, Abdulmehdi’nin istifa etmesinden iki ay sonra Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih tarafından yeni hükümeti kurmakla görevlendirildi. Normal koşullarda Abdulmehdi’nin istifasından sonra 15 gün içinde yeni hükümeti kurmak için birinin görevlendirilmesi gerekiyor. Hükümeti kurmak için görevlendirilen başbakan adayının da bir ayda kabinesini oluşturup güvenoyuna sunması gerekiyordu. Irak’ta Şiilerin kendi aralarında, yine Şiiler ile Sünniler ve Şiilerle Kürtler arasında yaşanan parçalılık ve dış güçlerden ötürü yeni hükümeti kurma görevinin kime verilmesi gerektiği konusuda uzlaşma sağlanamadı ve iki ay sonra hükümeti kurmak için Muhammed Tevfik Allavi görevlendirildi.
İçinde İran yanlısı birçok grubun olduğu Vattaniye Koalisyonu, Allavi’den önce parlamentoda en büyük grup kendi koalisyonları olduğu için hükümeti kurma görevini kendisinin belirleyeceği bir adaya verilmesini dayattı önce. Vattaniye'nin dayattığı aday 5 aydır meydanlarda hükümet karşıtı gösteriler yapan göstericiler tarafından İran yanlısı bir hükümet kurulacağından kabul edilmedi. Göstericiler, İran yanlısı bir başbakana hükümeti kurma görevinin verilmesi durumunda gösterilerini şiddetlendireceği uyarısında bulundu.
Bu durum Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih ile Vattaniye Koalisyonu arasında da bir krize neden oldu. Ancak göstericiler ve Şii gruplardan İran yanlısı olmayan grupların Salih’e destek vermesi sonucu İran yanlısı Vattaniye Koalisyonu, Salih’e karşı başlattığı hamlede başarısız oldu. Onun üzerine Salih, Sadr Hareketi Lideri Muktada El Sadr, Amr Hekim ve kısmen de olsa İran yanlısı Hadi Amiri ile Sünnilerden bazı kesimlerin desteğini alarak bağımsız bir siyasetçi ve teknokrat olduğunu düşünüdğü Muhammed Tevfik Allavi’ye yeni hükümeti kurma görevini verdi.
Allavi, yeni hükümeti kurmakla görevlendirildiği günde ilk mesajını göstericilere verdi. Göstericilerin talebi olan, bağımsız ve hiçbir parti üyesinin içinde olmadığı bir hükümet kuracağı mesajını verdi. Yine göstericilerin talebi olan erken seçime gideceğini açıkladı. Bu açıklama ile Allavi, göstercilerin desteğini aldı.
Allavi, göstericiler ile Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih ve Muktada El Sadr’ın desteğini aldı. Allavi, aldığı bu destek üzerine kabinesinde yer alacak tüm bakanları kendisi tespit etmeyi planladı.

KDP'NİN TUTUMU

Başta Kürtler daha doğrusu KDP olmak üzere bazı Sünni kesimler, Allavi’nin bu yöntemine karşı çıktı.
KDP Genel Başkanı Mesud Barzani başta olmak üzere KDP’li tüm yetkililer, Allavi’nin bu yöntemini kabul etmeyeceklerini, bölgeyi temsil edecek bakanları kendilerinin seçeceğini açıkladı. Barzani ile KDP’li yetkililerin bu tutumu, Irak ve genel Arap basınında, "KDP kendi taraftar ve yandaşlarını hükümette bakan yapmak istiyor" şeklinde gündem oldu. Gerçek olan da buydu zira bir önceki hükümette bölgeye verilen 4 bakanın tamamının KDP onayı ile belirlendiği biliniyor. YNK’ye verilen Adalet Bakanlığı dahi KDP onaylamadığı için bir YNK’liye verilmedi.
Barzani, bunun üzerine Allavi ile hiçbir sorunlarının olmadığını, yöntemine karşı çıktıklarını ve hükümette yer alması gereken bakanların kendileri tarafından belirlenmesini istediklerini söyledi. Bölgeyi temsil eden bakanların kendileri tarafından belirlenmediği takdirde, böyle bir hükümetin iradelerini temsil etmeyeceğini belirtti; daha güvenoyuna sunulmadan KDP tarafından kabul edilmediği açıklandı.
Mesud Barzani ve KDP yetkililerinin bu açıklamaları, yeni hükümetin güvenoylamasına Kürtlerin katılıp katılmayacağı sorusunu gündeme getirdi.
Bölgesel Hükümet ve Başkanlık adına yapılan açıklamada, Allavi ile müzakerelerin devam ettiği, müzakerelerden sonra tutumun açığa çıkacağı belirtildi.
KDP ve Bölgesel Yönetimin bu tutumuna, başkanlığını Xemis Xencer’in yaptığı Vattaniye Koalisyonu'ndan destek geldi. Xencer, Kürtlerin güvenoyu oylamasına katılmaması durumunda kendilerinin de oylamaya katılmayacağını açıkladı.
Bir başka Sünni cepheyi temsil eden, şimdiki Parlamento Başkanı Muhammed Halbusi'nin de "Allavi de tarafsız değil, o da bir parti ve siyasi tarafa yakın" şeklinde açıklama yapması, rahatsızlığın bir başka biçimde dışa vurulması oldu. Ayrıca Halbusi’nin bu açıklaması temsil ettiği Sünnilerin de KDP ve Vattaniye Koalisyonu ile ortak hareket edeceğini gösteriyor.

ALLAVİ'NİN KABİNESİ

Allavi’nin bugün parlamentoda güvenoyuna sunacağı kabisinde yer alan bakanların tamamı akademisyen. Hiçbir siyasi parti ile açıktan ilişkisi olmayan kişiler. Allavi'nin, bununla Sadr’ın teknokrat hükümet şartını yerine getirdiği görülüyor. Allavi’nin bugün güvenoyuna sunacağı hükümetinde 4 kadın bakan da yer alıyor. Irak'ta kurulan bir hükümette ilk defa bu kadar kadın bakan yer alıyor. Bu açıdan bakıldığında, bazı yenilikler yaptığı, göstericiler ile Irak’taki diğer kesimlerin taleplerini yerine getirdiği görülüyor.
Allavi hükümetine şu ana kadar sadece Sadr, Amr Hekim ve kısmen de Hadi Amiri’nin destek verdiği görülüyor. Kürtler ve Sünnilerin, mevcut haliyle bu hükümete destek vermediği görülüyor.
Bundan dolayı bu hükümetin başarılı olma şansı çok düşük. Zira daha şimdiden bazı kesimler, "bu hükümet bizi temsil etmiyor, güvenoyuna katılmayacağız" şeklinde açıklamalar yapmaya başladı.
Bazı kesimlerin oylamaya katılmaması durumunda, parlamentodaki salt çoğunluğun yakalanması sorunu çıkar. Dolayısıyla Allavi’nin oluşturduğu kabinenin güvenoyu alamama gibi bir riski de söz konusu.
Allavi, 6 bakanı eksik bırakmasıyla, Kürtler ve Sünnilerin kabul edebileceği kişileri sonradan ekleme politikasını izlemiş. Bugünkü oylamada güvenoyu alması durumunda Allavi’nin, yine kendi dediğini yapacağı düşünülüyor.
Hükümetin güvenoyu alıp alamayacağı belli değil. Alması durumunda bile krizli bir hükümet olacağı görülüyor. Ayırca güvenoyu aldıktan sonra atanacak eksik kalan 6 bakan üzerinde de çok ciddi tartışmaların yaşanacağı görülüyor.
Güvenoyunun alınmaması durumunda ise Irak’taki siyasi ve toplumsal krizin derinleşeceği ve hatta giderek toplumsal bir iç çatışmaya doğru gireceği de tahmin ediliyor.