Avrupa Birliği’nin dönem başkanlığı dün gece yeni yıla girişiyle birlikte Portekiz Almanya’dan devraldı. Geçiş için hem Almanya’nın başkenti Berlin hem de Portekiz’in başkenti Lizbon AB bayraklarını sembolize eden ışıklarla süslendi.

Ülkesinin tarihinde 4'üncü kez dönem başkanlığını yürütecek olan Portekiz başbakanı António Costa bugün sanal ağlardaki resmi hesaplarında yaptığı paylaşımlarla memnuniyetini dile getirdi. 2015 yılından bu yana sosyalist bir hükümete başbakanlık yapan Costa “Almanya ve sayın Angela Merkel’den böyle bir görevi devir almak benim için hem büyük bir onur hem de büyük bir sorumluluk” dedi.

PORTEKİZ’İ AĞIR KONULAR BEKLİYOR

Aynı zamanda Sosyalist Parti’nin Genel Sekreteri görevini de yürüten Costa’yı AB’nin 6 aylık dönem başkanlığında birçok ağır konu bekliyor. Costa’nın Koronavirüse karşı AB üyesi 27 ülkede başlatılan aşı kampanyasının adil bir şekilde yönetmeye, Brexit’in ardından İngiltere ve Donald Trump sonrası ABD yönetimiyle ilişkilere yoğunlaşması bekleniyor.

Avrupa medyasında yer alan yorumlara göre ayrıca Costa’nın Avrupa’yı ciddi şekilde etkileyen salgının toplumsal ve ekonomik etkisini azaltmak için verilen mücadeleye de ağırlık verecek. Bir başka ağır konu da salgınla mücadeleye AB’nin ayırdığı fonların üye ülkelere nasıl ulaştırılacağı.

Geçtiğimiz Aralık ayındaki AB Liderler Zirvesi’nde Alman Başbakanı Merkel’in Polonya ve Macaristan’ı ikna etmesinin ardından birliğin 2021-2027 bütçesi ve kurtarma planı için anlaşma sağlanmıştı. Bu yılın ilk yarısına kadar fonların üye devletlere ulaştırılma bekleniyor. Bu konuda ortaya çıkacak bütün sorunlarla mücadeleyi Portekiz ve onun sosyalist başbakanı Costa yapacak.

BREXİT SONRASI LONDRA İLE İLİŞKİLER

AB Dönem Başkanlığı’nı Portekiz’in devir aldığı yeni yılda kıtanın yakın tarihinde bir başka önemli gelişme yaşandı. İngiltere’nin AB'den ayrılması için belirlenen 11 aylık geçiş dönemi de gece yarısından sonra resmen sona erdi. Bugünden itibaren piyasa ve gümrük birliğinden çıkan İngiltere kendi kural ve düzenlemelerini yapacak. Bu değişim hem İngiliz hem de AB vatandaşlarını yakından ilgilendirecek olan köklü gelişmelere yol açacak.

Brexit olarak adlandırılan bu sürecin nasıl yöneltmesi konusunda ise Portekiz hükümeti iyimser. Portekiz ve İngiltere'nin yüzyıllar süren işbirliği ve dostluğuna atıfta bulunan Portekiz Dışişleri Bakanı Augusto Santos Silva, ülkesinin bu yeni süreçte Brüksel ile Londra arasında iyi bir arabulucu olacağını savundu.

İngiliz Başbakanı Boris Johnson ise dün akşam yayınlanan yeni yıl mesajında ülkesinin AB’den tamamen kopmasını “bu ülkemiz için tarihi bir adım” biçimde ifade etti. Johnson, ülkesinin artık bağımsız olduğunu ve bundan sonra tek başına uluslararası bir güç olarak öne çıkacağını savundu.

Brexit sonrası ticaretin nasıl şekilleneceğine ilişkin aylar süren zahmetli müzakerelerin ardından İngiltere ve AB mutabakata varmıştı. AB üyesi devletlerin serbest ticareti öngören anlaşmayı onaylaması halinde İngiltere ve AB arasındaki ticaret herhangi bir tarife veya kotaya takılmadan gerçekleşecek.

CEBELİTARIK KRİZİ ÇÖZÜLDÜ

Bu arada yeni yıla saatler kala İngiltere ile İspanya, Brexit müzakerelerinin krize yola açan sorunlarından biri olan Cebelitarık ile ilgili anlaşmaya varıldığını açıkladı. Anlaşmayı duyuran İspanya Dışişleri Bakanı Arancha Gonzalez Laya, AB ile İngiltere arasında varılan Brexit sonrası ticaret anlaşmasının dışında bırakılan Cebelitarık'ın Schengen anlaşmasına dahil edildiğini bildirdi.

Yaklaşık 34 bin nüfusa sahip Cebelitarık uzun bir süredir İngiltere ve İspanya arasında krize dönüşmüştü, Brexit sonrası bu 6,7 kilometrekarelik kara parçasının geleceği belirsizdi. AB ortak pazarının dış sınırı haline gelebilecek Cebelitarık'ta büyük bir belirsizliğin bulunduğunu hatırlatan İspanyol Dışişleri Bakanı, varılan anlaşma sonrası mali, çevre ve sosyal başlıklarda AB’nin yasalarının gereği bir gümrük prosedürünün uygulanacağını belirtti.

Bundan sonra İspanya'da yaşayan ve çalışmak için her gün Cebelitarık tarafına giriş-çıkış yapan 15 bin kadar AB vatandaşı kendilerine verilen özel sertifikayla yarımadaya serbest şekilde gidebilecek. İspanya’ya göre bu anlaşmada boğaz ve kara suları ile ilgili artık bir hüküm yok, İngiltere ise Cebelitarık'ın tamamen kendilerine bırakıldığını iddia ediyor.