Nijerya, Çad, Kamerun ve Nijer’in sınırlarının olduğu Çad Gölü, 1960 yılında 25 bin kilometrekarelik bir alana yayılırken, günümüzde 2 bin 500 kilometrekare ile sınırlı. Ayrıca göl ve çevresinde mevsimsel olarak yağmur suları veya kuraklıklar nedeniyle ciddi dönüşümler yaşanıyor. Göl çevresinde özellikle bataklık alanların yoğunluğu söz konusu.

BOKO HARAM ÇETELERİ İÇİN ÜS OLDU

Çad Gölü ve havzası son yıllarda bu coğrafik dönüşümlerden ziyade Boko Haram çetelerinin üssü niteliğinde olması nedeniyle gündemde. 2009 yılından itibaren katliam ve insan kaçırma şeklindeki saldırılarına başlayan radikal İslamcı çete örgütü, bir yandan bu coğrafik avantajdan diğer yandan da Nijer, Kamerun, Çad ve Nijerya’nın askeri işbirliklerinin sınırlı kalmasından da faydalanıyor.

Çeteler en son 23 Mart’ta Çad’da askeri birliklere yönelik saldırı düzenlemiş ve 92 asker hayatını kaybetmişti. Ağır kayıpların yaşandığı saldırıdaki can kayıplarının Çad ordusunun göl etrafındaki bataklık alanlarda bloke olmasından kaynaklandığı savunuluyor. Zira bölgede araçların hızlıca hareket etmesini sağlayacak yolların olmadığı biliniyor. 

KOORDİNELİ BİR MÜCADELE YÜRÜTÜLEMİYOR

Son büyük saldırının yaşandığı Çad’ın yanı sıra Boko Haram çetelerinin merkez üssünün bulunduğu Nijerya’nın Borno eyaleti de Çad Gölü’nün kıyısında bulunuyor. Burada çetelerin kollarından olan Batı Afrika Eyaleti İslam Devleti adlı bir grubun faaliyetlerini yoğunlaştırdığı bildiriliyor. Çetelerin burada yerel halka sunulması gereken kimi devlet hizmetlerini gasp ederek, etkinliklerini arttırmaya çalıştığı belirtiliyor.

Öte yandan DAİŞ bağlantılı Boko Haram çeteleriyle mücadelede başarısız olunmasının bir diğer nedeni olarak da Çad Gölü Havzası’nda toprakları olan dört ülkenin askeri işbirliğini sınırlı tutması gösteriliyor. Son yıllarda ortak operasyonlar düzenlemelerine rağmen bu ülkelerin operasyonlarını koordine etmemeleri nedeniyle çetelerle mücadele istenen başarıyı bulamadı.

ON BİNLERCE İNSAN YAŞAMINI YİTİRDİ

2002 yılında kurulan Boko Haram, Nijerya’nın en yoksul kesimlerinin yaşadığı kuzey eyaletlerinde örgütlenmişti. Çeteler 2009 yılından itibaren saldırı ve katliamlarına başlarken, özellikle toplu çocuk kaçırma girişimleriyle gündeme gelmişlerdi. Boko Haram çeteleri 2015 yılında DAİŞ çetelerine biat ettiklerini duyururken, 2016’da ise iki fraksiyona bölünmüştü.

Çetelerin 2009’da başlattığı ‘isyan’ nedeniyle şimdiye kadar en az 50 bin kişi yaşamını yitirirken, milyonlarca kişi yerlerinden edildi. Yaşamını yitirenlerin yarısından fazlasını siviller oluşturuyor.