Covid-19 krizi derinleşiyor, toplumsal patlamalar kaçınılmaz

Covid-19 pandemisi dünya genelinde can almaya devam ederken, çok sayıda ülke tedbirleri ihtiyatlı bir şekilde gevşetme planları oluşturdu. Lübnan’da şiddetli protestolar gerçekleşti.

Aralık ayında ortaya çıkan Covid-19 pandemisi nedeniyle dünya genelinde hayatını kaybedenlerin sayısı saat 15.00 itibariyle 218 bine yaklaştı.

190’ı aşkın ülke ve bölgede vaka sayısı ise 3 milyon 130 binin üzerinde bulunuyor. Testlerin sınırlı olması nedeniyle vaka sayısının çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor. Koronavirüsten kaynaklı ölümlerin de gerçekte daha yüksek olduğu belirtiliyor. Zira resmi bilançolarda çoğunlukla sadece hastane ortamında yaşanan ölümler kayda geçiriliyor. Evlerde de on binlerce kişinin öldüğü sanılıyor.

Pandemiden en fazla etkilenen ülke ABD oldu. Bu ülkede vaka sayısı 1 milyon 12 binin üzerine çıktı. 58 bin 355 kişi de hayatını kaybetti. ABD’yi 27 bin 359 ölümle İtalya, 245 bin 275 ölümle İspanya, 23 bin 660 ölümle Fransa ve 21 bin 678 ölümle Birleşik Krallık takip ediyor. Belçika’da hayatını kaybedenlerin sayısı 7 bin 501 olarak kayda geçti. Belçika, nüfusuna kıyasla ölümlerin en yüksek olduğu ülke olarak kalmaya devam ediyor.

Türkiye’de hükümetin en son Salı akşamı açıkladığı bilançoya göre ülkede 114 bin 653 vaka tespit edildi, bunlardan 2 bin 992’si hayatını kaybetti. Johns Hopkins üniversitesinin verileri, Türkiye’nin vaka sayısında yedinci sırada olduğunu gösteriyor. Türkiye’yi Rusya ve İran takip ediyor. Bu her üç ülkenin sundukları bilançolara kuşkuyla bakılıyor.

İran’da resmi bilançoya göre son 24 saat içerisinde 80 kişi öldü ve toplam ölü sayısı 5957’ye yükseldi. Ülkede toplam 93 bin 657 vaka bulunuyor. Ancak muhalif kaynaklara göre 301 kentte 36 bin 600’ü aşkın ölü var.

Rusya’da da vaka sayısı 100 bine (99 bin 399) yaklaştı. Bu ülkede 108 yeni ölüm daha gerçekleşti ve toplam ölü sayısı resmi bilançoya göre 972’ye yükseldi.

AVRUPA’DA TEDBİRLERDE İHTİYATLI ‘ESNEKLİK’

Ekonomiyi yeniden canlandırma telaşına düşen çok sayıda Avrupa ülkesi kademeli olarak evde kalma tedbirlerini kaldırmayı planlıyor. Avrupa ülkeleri bu şekilde ekonomik ve sosyal tahribatları sınırlandırmayı umuyor.

Özellikle eğitim ve iş dünyasına ilişkin esneklikler içeren planların başarılı olup olmayacağı bilinmiyor. Bu nedenle yetkililer, evde kalma uygulamalarına geri dönüşün mümkün olduğunu kaydediyor.

Almanya’da evde kalma tedbirlerinin esnetilmesi çerçevesine, ülke genelinde maske zorunluluğu getirildi. Ancak sağlık yetkilileri ihtiyatlı olmaya çağırdı. Zira Nisan ortasından bu yana ilk kez bulaşma oranı 1.0 eşiğini aştı. Bu da her hastanın, bir başka kişiye hastalığı bulaştırdığı anlamına geliyor.

Avrupa’nın en çok etkilenen ülkesi olan İtalya, 4 Mayıs’ta sıkı tedbirlerle evde kalma uygulamasını biçimlendiriyor. Buna göre toplanma yasak, bölgeler arası seyahatler yasak, toplu ulaşımda maske takılması zorunlu olacak.

ÇOCUKLARDA KAWASAKİ HASTALIĞI ENDİŞE YARATTI

İspanya’da çocukların yeniden dışarı çıkması, Fransa’da yeniden okula dönülmesi, endişelere neden oluyor. İngiliz sağlık yetkilileri, son zamanlarda az sayıda çocuğu vuran ağır bir hastalık ile koronavirüs pandemisi arasında bağ olduğuna işaret etti. Bu hastalık genç çocukları etkileyen bir vasküler sendrom olan Kawasaki’ye benziyor. Henüz nedeni tam olarak belirlenmedi. Paris’te de 20 dolayında vaka tespit edildi. Şu ana kadar bu hastalıktan ölümler yok.

ABD’DE TARİHİ RESESYON

ABD’de on yıl boyunca kesintisiz bir ekonomik büyüme artından 2020’de tarihi bir resesyon yaşayacak. Uzmanlar, ilk çeyrekte ekonominin yüzde 4,3 küçüleceği tahmininde bulunuyor. Ancak ikinci çeyrekte bu düşünün yüzde 11,8 oranında olabileceği kaydediliyor. Ülkede beş hafta içerisinde, 26 milyonu aşkın kişi daha işsizlik statüsüne düştü. Böyle bir durum daha önce görülmemişti.

TOPLUMSAL PATLAMALAR

Pandemi kriziyle ara verilen toplumsal hareketler de yeniden ortaya çıkmaya başladı. Lübnan’da pandemi sırasında enflasyon ve ulusal paranın değer kaybetmesiyle yaşanan krize karşı kitleler sokaklara çıktı. Trablusşam’da polisle göstericiler arasında şiddetli çatışmalar yaşandı. Yerel ve uluslararası medyaya göre bir eylemci “Açlık, yoksulluk, enflasyon ve adaletsizliğe karşı sesimi yükseltmek istiyorum” dedi. Bir önceki gece 26 yaşındaki bir eylemci askerlerin ateş açması sonucu ölmüştü. Trablusşam’da iki gecede 100’ü dolayında kişi yaralandı. Lübnan ordusu, kendi cephelerinde 80’i aşkın yaralı olduğunu savunuyor. Eylemler başkent Beyrut ve güneydeki Saida’da da gerçekleşti.

AFP’ye göre ekonomist Sami Nadir, ülkenin “kaçınılmaz bir toplumsal patlamaya doğru gittiğini” belirtti. Nadir, ulusal paranın yüzde 200 oranında değer kaybına uğradığı ve alım gücünün sert bir düşüş yaşadığını kaydetti.

Hong Kong’da da Çin yanlıları ile demokrasi yanlıları arasındaki mücadele yeniden başladı. Bundan bir yıl önce 28 nisan 2019’da 130 bin Hong Konglu Çin’e yönelik sınırdışı projesine karşı büyük bir yürüyüş düzenlemişti. Daha sonra altı ay boyunca 2 milyona yakın kişinin katılım gösterdiği gösteriler düzenlendi. Pandemi Ocak ayı ortasında bu eylemlere ara verdi ancak demokrasi yanlıları 26 Nisan günü yeniden sokaklara çıktı. Yüzlerce kişi sosyal mesafe kurallarına uyarak küçük gruplar halinde toplandı.