İsveç’de açıklık prensibi: Belediye 17 bin belgeyi vermek zorunda

İsveç’te Sayıştay, belediyeden 17 bin civarında belge isteyen bir kişinin talebini haklı bularak, belediyenin belgeleri söz konusu kişiye vermesi gerektiğini kararlaştırdı.

Mart ayında Stockholm’un yakınlarındaki Wärmdö yerleşim biriminde yaşayan bir kişi, belediyeye başvurarak 2015 yılı ile 17 Mart 2016 tarihine kadar belediyeye gelen ve işlem yapılan tüm bilgi ve belgelerin kendisine verilmesini istedi.

Belediye Kurul Sekreterliği, talebin 17 bin belgeyi kapsamasının belgelerin verilmesi önünde engel oluşturduğunu belirterek talebin reddedilmesini kararlaştırdı. Söz konusu kişi, belediyenin tutumunun Anayasa ve yasalarda belirlenen ve güvence altına alınan açıklık prensipini ve halkın bilgi edinme hakkını ortadan kaldırdığını belirterek konuyu Sayıştay’a taşıdı.

Sayıştay, belediyenin belgelerin çok fazla olduğunu ve verilmesi için kapsamlı bir çalışma yürütülmesi gerektiğini öne sürmesinin belgelerin verilmesinin önünde bir engel teşkil etmeyeceğini belirtti. Gizlilik damgası bulunan belgeler dışındakilerin belediye tarafından hazırlanarak söz konusu kişiye verilmesini kararlaştırdı.

PARLAMENTO ADALET MÜFETTİŞLİĞİ DEVREDE

“Açıklık Prensibi”nin uygulanmaması ile ilgili bir başka anlaşmazlık da Knivsta yerleşim biriminde meydana geldi. Bir kadın, ailesi hakkında belediye tarafından tutulan tüm bilgi ve kayıtların kendisine verilmesini istedi. Belediye yöneticileri belgelerin verilmesinin 50 bin Kron’a mal olacağını belirterek paranın ödenmesi halinde belgeleri vereceklerini söyledi. Bunun üzerine kadın, belgelerin dijital olarak göndrilmesini talep etti ancak bu talebi “teknik olarak imkansız” denilerek reddedildi.

Üç defa girişimde bulunduğu halde belgeleri alamayan kişi, Parlamento Adalet Müfettişliği’ne (JO) başvurdu. Konuyu ele alan JO, Knivsta Belediyesi’ne belgeleri neden teslim etmeyi reddettiğini 11 Ağustos gününe kadar bildirmelerini istedi.

AÇIKLIK PRENSİBİ ANAYASADA GÜVENCE ALTINA ALINIYOR

Açıklık prensibi, Anayasa ve yasalarda memurların düşüncelerini açıklama özgürlüğünü ve kamusal bilgi ve belgelerin açık olmasını güvence altına alıyor. Bu, medya ve özel şahıslara devlet ve belediyelerin kamusal tüm belge ve bilgilerini isteme ve inceleme hakkını veriyor.

Belgelerin nasıl verileceği ise Basın ve Yayın Özgürlüğü Yasası’nda belirlenmiş. Devlet kurumları ve belediyeler, gizlilik damgası taşıyan bilgi ve belgeler dışında her türlü belgeyi isteyenlere vermek zorunda.