Aralık ayında ortaya çıkan Covid-19 pandemisi ile birlikte, toplumsal krizin temel faktörlerinden biri olarak konut sorunu öne çıktı. Kira sorunu daha önce hiç bu kadar dikkatlerin merkezinde yer almamıştı.

Evde kalma uygulamaları ile birlikte milyonlarca kişinin geliri düştü. Bununla birlikte beslenme veya enerji alanındaki harcamalar ise arttı. Kirayı ödemek çoğu insan için zorlu ya da imkansız hale geldi. Sivil toplum örgütleri, kira ödemelerinde erteleme istiyor. Toplumun büyük bir kesimi için ev bütçesinin çok önemli bir payını oluşturuyor. Bazı ülkeler ve kentler, tedbir alarak zor durumdakiler için kiraların askıya alınmasına karar verdi. Ancak bu tedbir her yerde geliştirilmedi. Bu nedenle, İspanya’dan ABD, Kanada ve Fransa’ya kira grevi boyutlandı.

FRANSA’DA 7 MİLYON KİŞİ KİRA ÖDEMEKTE ZORLANIYOR

Fransa’da ekonomik ve sosyal araştırmalar enstitüsü Ires’e göre 6 ila 7 milyon kişi kira ödemede zorluk yaşayabilir. Evde kalma tedbiriyle birlikte ülke genelinde 22 Nisan itibariyle kısmi işsizliğe düşen insanların sayısı 10 milyonu aştı. Başka kişiler de kırılgan iş sözleşmelerine sahip. Ires bünyesindeki ekonomist Pierre Concialdi, devleti kira ödemelerine erteleme koymasını istedi. Hükümet henüz bir yanıt vermedi. Fransa, Avrupa’da kiraların en yüksek olduğu ülkeler arasında yer alıyor. Toulouse kentinde bir kolektifin çağrısı üzerine hükümeti tedbir almaya zorlamak için “kira grevi” başlatıldı. Bu çerçevede her Cumartesi akşamı saat 20.00’de balkonlara çıkarak, kiracılara kiralarını ödememeleri çağrıları yapılıyor. Diğer bir çok kentte de bu girişim başladı.

İSPANYA’DA GREV HÜKÜMETİ BASKI ALTINA ALDI

Avrupa’nın diğer ülkelerinde de durum çok farklı değil. İspanya’da kiracı sendikaları 1Nisan’dan itibaren kira grevlerine başladı. Sendikalar, Covid-19’un ekonomik sonuçlarından en fazla etkilenen kesimlere destek için bu eyleme start verdi. Grev, hükümeti bir dizi tedbir almaya zorladı. Greve 200’ü aşkın dayanışma kolektifi desek verdi. En az 15 bin kişi grevde olduklarını bildirdi.

Bastamag sitesine göre, İspanya’da bir aile genel anlamda bütçesinin yüzde 30’undan fazlasını kiraya veriyor. Madrid veya Barselona gibi büyük kentlerde su, elektrik ve gaz gibi hizmetlerde eklendiğinde bu pay yüzde 50’ye kadar ulaşabiliyor.

ABD’DE GREV BOYUTLANIYOR

ABD’de yüzbinlerce kişi kiralarını ödeyemiyor. Özellikle ev kiralarının çok yüksek olduğu New York’ta durum daha ağır. 20’nci yüzyılın kira grevleri mirasını devralan “rent strike” 2020’de daha da boyutlandı. 2018 yılında Amerikalıların yüzde 40’ı acil durumlar için kenarda 400 dolarlarının olmadığını belirtiyordu. Pandeminin başından bu yana ülkede 22 milyon kişi daha işsizliğe düştü. Çok sayıda kişi evde kalma uygulamaları sırasında borçlandı ancak, aldıkları miktarlar da tükendi ya da tükenmek üzere. Wall Street Journal gazetesine göre kiracıların üçte biri Nisan ayı kiralarını ödemedi. Bunların bir kısmı başlatılan grev dahilinde oldu. 2 Nisan’dan bu yana New York ve Los Angeles gibi kentlerde mahalleler bir bütün olarak greve katılıyor.

Grev hareketini çerçeveleyen ve grevcilere hukuki yardımdan bulunan derneklerden ACCE (Alliance of Californians for Community Empowerment), 2 bin dolayında kişinin kira grevine dahil olduğunu kaydetti. Grevciler 1 Mayıs’ta daha etkili bir şekilde seslerini duyurmayı planlıyor.

KANADA’DA BİNLERCE KİRACI ÖRGÜTLENDİ

Bir milyon kişinin işini kaybettiği Kanada’da kira grevi 1 Nisan’da başladı ve bir realite haline geldi. Binlerce kiracı internet üzerinde organize oldu. Koronavirüsten önceki yıllarda kiralar çok hızlı bir şekilde arttırılmıştı. Pandemi de uzun zamandır hazırlanan bir hareketin deklanşörü oldu.