Türkiye'de işkence ve hak ihlalleri 2022 yılında da artarak devam etti. Ağır hasta tutsakların tedavi edilmediği ve şüpheli ölümlerin arttığı cezaevlerinde, ailelerin ve insan hakları örgütlerinin talepleri de karşılık bulmuyor. Siyasi tutsaklar keyfi uygulanan disiplin cezalarıyla tek kişilik hücrelere konuyor; hasta tutsaklar ise tedavi edilmiyor.

Cezaevlerinde yaşanan hak ihlalleri ve şüpheli ölümlere ilişkin ANF’ye konuşan İnsan Hakları Derneği (İHD) MYK Üyesi Nuray Çevirmen, hasta tutsakların ya ölümün kıyısına yaklaştığında tahliye edildiklerini ya da hiç edilmediklerinin altını çizdi.

Cezaevinde 651’i ağır olmak üzere 1517 hasta tutsak bulunduğunu hatırlatan Çevirmen, “İleri yaşta olanlar, engelli olanlar, sürekli hastalık durumu bulunanlar, kanser hastaları, akciğer hastaları var. Bu hasta tutsakların neredeyse tamamına yakını birden fazla hastalığa sahipler. Mahpusların sağlık hizmetine erişmesinde güçlükler bulunuyor. Kelepçeli muayene, tekli ring araçlarıyla sevk gibi insan onuruna aykırı uygulamalar nedeniyle mahpuslar hastanelere gidemiyor. Hapishanelerde yeterli doktor ve sağlık personeli bulundurulmuyor. Doktor haftanın belli günlerinde ve belli saatlerde muayene edebiliyor bu da sağlığa erişimi imkansız hale getiriyor” diye konuştu.

ÖLÜMÜN KIYISINDA TAHLİYE EDİLİYORLAR

Ağır sağlık sorunu bulunan tutsakların hücrelerde tutulduğunu vurgulayan Çevirmen konuşmasını şu sözlerle sürdürdü:

“Mahpuslar yetersiz besleniyor, hasta mahpuslar diyet yemeklerine erişemiyor. Temiz su ve sıcak su kotaları var. Kantindeki ürünler hem az, hem de çok pahalı ve hasta mahpuslar maddi koşullardan kaynaklı olarak da takviye gıdalara ulaşılamıyor. Ağır hasta mahpuslar, hastalıklarının son dönemlerine gelmelerine rağmen tahliye edilmiyorlar.

Adli Tıp Kurumu’nun tahliye kararlarını siyasi tutum izleyerek vermesi, hastane raporlarının Adli Tıp Kurumu tarafından kabul edilmemesi ve verilen raporların ya da alınan kararların “güvenlik” gerekçesi ile uygulanmaması da hasta mahpusların durumlarının ciddiyetini artırıyor. Mahpuslardan çok az bir kısmı ancak ölümün kıyısına gelince tahliye ediliyor ve bunlar kısa bir süre sonra zaten yaşamlarını yitiriyorlar.

Tüm ağır hasta mahpusların tahliye edilmeleri ve tedavilerinin eksiksiz bir şekilde yapılabilmesi için başvurularda bulunuyoruz ancak ne yazık ki bir iyileşme sağlanamıyor. Ceza ve Tevkifevleri hasta mahpuslarla ilgili olarak da bir veri paylaşmıyor.”

ŞÜPHELİ ÖLÜMLER ARTTI

 2022 yılında cezaevlerinde yaşamını yitiren tutsakların isimleri şöyle:

* Ramazan Turan (70), Van Yüksek Güvenlikli Cezaevinde kaldığı tek kişilik hücrede kalp krizi geçirerek yaşamını yitirdi.

* Mehmet Hanefi Bilgin (58). 1992 yılından bu yana tutuklu bulunan Bilgin, Bolu F Tipi Cezaevinde kalp krizi geçirerek yaşamını yitirdi.

* Turgay Deniz (39). 12 yıldır tüple yaşayan tüberküloz hastası Deniz, tedavi edilmediği için Metris T tipi Kapalı Cezaevinde yaşamını yitirdi.

* Bedri Çakmak, Diyarbakır D Tipi Kapalı Cezaevinde, yakalandığı mide kanseri nedeniyle 35 kiloya düşmesi üzerine girişimler sonucu tahliye edilmişti. Çakmak, tahliye edilmesinden kısa bir süre sonra yaşamını yitirdi.

* Hayri Karaş, Diyarbakır D Tipi Kapalı Cezaevinde bağırsak kanserine yakalandı. Adli Tıp Kurumu’nun (ATK) cezaevinde kalamaz raporunun ardından tahliye edilen Karaş, tahliyesinden 10 gün sonra yaşamını yitirdi.

* Sinan Kaya (28), Iğdır S Tipi Kapalı Cezaevinde, kaldığı tek kişilik hücrede şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.

* Şervan Can Güder (20), Van F Tipi Kapalı Cezaevinde şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi. Cezaevi idaresi tarafından kalp krizi sonucu öldüğü bilgisi verilse de ailesi çocuklarının herhangi bir kronik rahatsızlığı olmadığını belirtti.

* Abdo Baran (82), Midyat M Tipi Kapalı Cezaevinde. Kanser hastası olması nedeniyle kaldırıldığı Gazi Yaşargil hastanesinde yaşamını yitirdi.

* Mehmet Sevinç (63), Manisa T Tipi Kapalı Cezaevinde, şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.

 * Seyit Şahin, Patnos L Tipi Cezaevinde şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi. Şahin’in intihara sürüklenmesi sonucu hayatını kaybettiği ileri sürüldü.

* Abdullah Ece (73), İzmir Kırıklar F Tipi Cezaevinde Covid-19 nedeniyle entübe edildiği hastanede yaşamını yitirdi.

* Ferhat Doğan, Tarsus T Tipi Cezaevinde, cezaevi tarafından intihar ettiği öne sürülse de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.

* Sıddık Uğur (29), Batman Beşiri Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevinde intihar ettiği yönünde bilgi verilse de şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.

* Kadri Ekici (25), Diyarbakır 2 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevinde kaldığı tek kişilik hücrede şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.

* Zülfü Yıldırım (68), Elazığ 2 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevinde tahliye edilmesine 10 gün kala yaşamını yitirdi. Yüzde 96 engelli olan ve beyninde tümör bulunan Yıldırım'ın ailesine kalp krizi nedeniyle hayatını kaybettiği bilgisi verildi.

* Mehmet Candemir (60), Giresun Espiye L Tipi Kapalı Cezaevinde kalp krizi nedeniyle yaşamını yitirdi.

* Bazo Yılmaz (67) Urfa 2 No’lu T Tipi Cezaevinde, yaşamını yitirdi. Ağır koah hastası olan Yılmaz’a ATK ‘cezaevinde kalabilir’ raporu vermişti.

* Barış Keve (25), Malatya Akçadağ T Tipi Kapalı Cezaevinde kaldığı tek kişilik hücrede şüpheli bir şekilde hayatını kaybetti.

* Süphan Çabuk (34), Rize Kalkandere L Tipi Kapalı Cezaevinde rahatsızlanması üzerine kaldırıldığı hastanede kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.

* Emre Abalak (26), Şırnak T Tipi Kapalı Cezaevinde yaşamını yitirdi. Kanser hastası olan Abalak’ın ailesine banyoda düşüp beyin kanaması geçirdiği bilgisi verildi.

* Tahir Gürdal (53), Van F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevinde 10 yıl tutuklu kaldıktan sonra cezası ertelendi. Cezaevinde akciğer kanserine yakalanan Gürdal, cezası ertelendikten 13 gün sonra yaşamını yitirdi.

* Nevzat Çapkın, Trabzon Beşikdüzü T Tipi Kapalı Cezaevinde 29 yıldır tutsaktı. Ağır hasta tutuklu Çapkın, tahliye edilmesinden yaklaşık 8 ay sonra tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.