Kürt dengbêjleri tarihten bugüne Kürtlerin duygu ve seslerini taşımışlardır. Özelikle Dengbêjler yazılmamış Kürt tarihini ve edebiyatını, sanatları ile dile getirmiş ve yaşatmışlardır. Kürdistan tarihinde Serhat ve Botan Dengbêj kültürünün önemli bir yeri vardır.

Biz de Serhat’ta bunları konuşmak için ünlü dengbêj Bekir Akkuş’a misafir olduk. Bekir Akkuş yani diğer ismi ile Apê Bekır (72) yaşında ve çocukluğundan beri bu sanatı yaşatan biri olarak halkın acı ve sevinçlerini dengbêjlik sanatı ile dile getirmekte.

ÇOCUKLUĞUNDAN BERİ DENGBÊJ

Kürtlerin kültür ve sanatında dengbêjliğin anlam ve önemini Apê Bekır Akkuş ile konuştuk. Bütün mutevazılığı ile sorularımızı cevaplayan Akkuş kendisi hakkında şunları belirtti: “ben çocukluğumdan beri dengbêjlik yapıyorum. İlk olarak beni dinlemesi için önemli bir denbêj ustası olan Apê Yusuf’a bir dengbêj parçası söyledim. Söylediğim parçadan sonra Apê Yusuf benim devam etmemi ve kendimi geliştirmemi tembihledi. Ben de o günden sonra dengbêjlik sanatını hep devam etirdim.”

KÜRTLERİN ÖYKÜLERİ VE DESTANLARI DENGBÊJİ SANATI İLE YAŞATILDI

Dengbêjliğe başladıktan sonra çoğunlukla kendi parçalarını seslendirdiğini söyleyen Akkuş şunları söyledi: “Ben çocuk yaşlarımda dengbêj Reşidê Ehmed’i kendime örnek aldım. Ben kendim Dengbêj parçalarını söylerken aynı zamanda Reşidê Ehmed’ten de birçok şey öğrendim. Köylerde toplanıp dengbêj parçaları söyleyen dengbêjlerin zamanı her zamankinden daha güzel ve anlamlıydı. Dengbêjler yaptıkları sanat ile Kürtlerin acılarını, sevinçlerini ve kültürlerini hep canlı tutmuş ve yaşatmışlardır.”

‘DENGBÊJLİK İNSANLIK RUHUDUR’

Dengbêj Bekir Akkuş Kürt dengbêjliğin önemine değinip şunları söyledi: “Dengbêjlik insanlık ve kültür ruhudur. Eğer bugün Kürtler bugüne kadar gelebilmişlerse ve sanat, tarih ve kültürünü hâlâ koruyabiliyorsa bu dengbêjlikle mümkün olmuştur. Teknolojinin gelişimine paralel ne yazık ki dengbêjlik eski zamanlardaki önemini yitirmek üzere. Aynı zamanda yeni kuşak eski kuşağa göre dengbêjlik kültürüne fazla ilgi göstermiyor. Bu da binlerce yıllık kültürel öğemizin ölümüne neden oluyor.”

‘HER KÜRT’TE DENGBÊJLİK RUHU VARDIR’

Akkuş, Kürt sanatındaki dengbêjliğin rolüne değindi ve dengbêjliğin Kürt kültür ve sanatına ayna tuttuğunu vurguladı. Akkuş devamında “Kürtçe stranlarının dengbêjliğini icra etiğimde çok duygulanıyorum. Bütün toplumlar özgün kültürel varlıklarıyla varlıklarını sürdürürler. Kendi kültürel özelilikleriyle kendi varlıklarını ortaya koyabilirler. Kürtler de dengbêjlik vasıtasıyla bunu berrak bir biçimde yansıtmıştır Birçok farklı öğeyi dengbêjlikte bulabiliriz. Dengbêjlikte bir aşk, kahramanlık, ayaklanış, doğa ve ülkenin güzelliğinin harmonisi var. Her Kürt’te bir dengbêjlik ruhu mevcuttur” dedi.

‘DENGBÊJLİĞE SAHİP ÇIKIN’

Akkuş devamında Kürtlerin dengbêjlik ruhuna sahip çıkmaları gerektiğini belirtip şöyle devam etti: “Eski zamanlara göre Kürtçe müziğinde bir kalite aşınımı gerçekleşti. Çünkü eski zamanlar insanlar acıları, yaşamı ve destanları dengbêjlikle ifade ederlerdi. Ama şimdiki duruma göz attığımızda taklit ön planda ve aynı biçimde yabancı dillere yönelim var. Eskilerin kültürünü kaybetmiş durumdalar. Dıştaki bir kültürü kendi kültürünün içine katmışlar. Bu da kültürümüzün ölümünü beraberinde getiriyor. Kürt kültürünün ölmemesi için her Kürt kendi kültürel değerlerine sahip çıkmalı ve dengbêjliği yaşatmak için çaba harcaması gerekiyor.”