Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) Wan Şubesi, Wan Barosu, İnsan Hakları Derneği (İHD) Wan Şubesi ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Wan Temsilciliği, Büyükşehir Belediyesi’ne kayyum atanmasının ardından kentte başlayan protestolarda yaşanan polis işkencesi, hak ihlalleri ve gözaltılara ilişkin raporu açıklandı. Wan Barosu Tahir Elçi Konferans Salonu’nda yapılan açıklamaya çok sayıda sivil toplum örgütü ve siyasi parti temsilcisi katıldı. 

Açıklamayı okuyan Wan Barosu İnsan Hakları Merkezi Eşbaşkanı Hatice İslamoğlu, “15 Şubat 2025 tarihinde İçişleri Bakanlığı tarafından sabah saatlerinde Wan Büyükşehir Belediyesine kayyum atanmış akabinde Türkiye’nin de taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ve Anayasa tarafından güvence altına alınan, ifade özürlüğü ile birlikte demokratik bir toplumun temelini oluşturan toplanma ve gösteri yapma özgürlüğü kapsamında dört gündür barışçıl biçimde nöbet eylemi sürdüren yurttaşlara, kolluk güçleri tarafından fiziksel şiddet uygulanarak müdahale edilmiştir” diye belirtti.

Türk devlet güçlerinin, evrensel hukukta, ülke yasalarında tanımlanan zor kullanma yetkisinin çok ötesine geçen bu kural dışı şiddeti sonucunda ağır hak ihlallerinin yaşandığını belirten Hatice İslamoğlu, şunları ifade etti: “Başta işkence ve diğer kötü muamele olmak üzere ağır ve ciddi insan hakları ihlalleri yaşanmıştır. Kolluk güçlerinin temel hak ve özgürlüklerin kullanımına yönelik keyfi müdahale ve engellemeleri, beraberinde yaşanan hak ihlalleri 15 Şubat 2025 tarihinden bu güne kadar devam etmiştir. Belediye hizmet binası içerisinde ve dışında ayrıca barışçıl gösteri yapılan alanlarda kolluk kuvvetlerinin dağılma yönünde hiçbir ihtarı olmaksızın orantısız güç kullanılması sonucu çok sayıda yurttaş kaba dayak, küfür hakaret yerde sürükleme ters kelepçe vb. işkence ve diğer kötü muamele uygulamaları ile müdahaleye maruz bırakılmış plastik mermi ve biber gazı ile yurttaşlar hedef alınarak atış yapılmış yapılan müdahaleler sonucunda en az 55 yurttaş hayati bölge olan kafa ve göğüs dahil olmak üzere vücutlarının farklı bölgelerinden yaralanmışlardır. Bu yaralanmalardan en az 20’si kemik kırığı oluşan yaralanmalar niteliğindedir.

15 Şubat tarihinde gözaltına alınan yurttaşlara avukat taleplerine rağmen hukuka aykırı bir şekilde avukat görüşü yaptırılmamış, bazı yurttaşlara ‘Avukatını çağırırsan 3 gün daha gözaltında kalırsın’ şeklinde tehditlerde bulunulmuş, bu şekilde işkence ve kötü muameleye maruz kalan yurttaşların maruz kaldığı muamelenin ifade tutanaklarına geçirilmesinin önüne geçilmiştir. Ayrıca gözaltına alınanlar arasında 70 çocuk bulunmakta olup 5’i çocuk olmak üzere toplam 44 kişi hakkında tutuklama kararı verilmiş 76 kişi adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştır. Wan Büyükşehir Belediye binasına ve DEM Parti Van İl Binası'na yönelik abluka uygulanmış, burada bulunan seçilmiş belediye yöneticileri, parti yöneticileri, milletvekilleri ve yurttaşlar biber gazına, tazyikli suya ve plastik mermiye maruz bırakılmıştır

Yine kentte barışçıl gösteri ve yürüyüş yapan milletvekilleri, belediye eşbaşkanları ve diğer seçilmişler kolluk kuvvetleri tarafından kalkanlarla abluka altına alınmış halkla temasları kesilmeye çalışılmıştır. Yine kolluk kuvvetleri tarafından seçilmişlere yönelik şiddet eylemlerine başvurulmuş bu kapsamda belediye eşbaşkanları, milletvekilleri ve diğer seçilmişler vücutlarının çeşitli bölgelerinden yaralanmışlardır. Kentin çeşitli noktalarında yapılan barışçıl gösterilere kolluk kuvvetleri tarafından hiçbir ikaz yapılmaksızın müdahale edilmiş cadde ve sokaklar kullanılamaz hale gelmiş, kentte çalışma hayatı olumsuz etkilenmiş, kent merkezinde bulunan esnaflar işyerlerini kapatmak zorunda kalmış ticari hayat sekteye uğramıştır. Bu gelişmeler esnasında gazetecilerin haber takibi yapmaları kolluk tarafından engellenmiş, 6 gazeteci gözaltına alınmıştır.

 SUÇ DUYURUSU 

İfade özgürlüğü ihlal edilmiş, gösteri ve yürüyüş hakkının kullanımı devlet eliyle engellenmiş, Kişi güvenliği ve özgürlüğü ihlal edilmiş, İşkence ve kötü muamele yasağı ihlal edilmiştir. Avukata erişim ve adil yargılanma hakkı engellenerek hukuksuz bir uygulamaya gidilmiştir. Bu süreçte yaşanan hak ihlalleri ve hukuksuzlukların karşısında olacağımızı, sorumlular hakkında gerekli hukuki süreçlerin işletilmesi için tüm yetkili mercilere başvuracağımızı bildirir, devlet eliyle insan haklarının askıya alınmasından derhal vazgeçilmesi çağrısında bulunuyoruz.”