İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’dan oluşan Birleşik Krallık’ta parlamentonun alt kanadı Avam Kamarası’nın 650 üyesinin belirleneceği genel seçimler yarın. 46,5 milyonu aşkın seçmenin oy kullanacağı seçimler, erken seçim kararının alındığı Nisan ayından bu yana anketlerdeki dalgalanmalar da dikkat çekiyor.

GÜVENLİK POLİTİKALARINA YÖNELİK ELEŞTİRİLER

Manchester saldırısının ardından hafta sonunda Londra’da 7 kişinin yaşamına mal olan bıçaklı katliamla sarsılan ülkede seçim kampanyaları geçici olarak durdurulmuş, Pazartesi günü yeniden devam etmişti. Seçimlere bu saldırıların gölgesinde girilirken, Başbakan Theresa May’in Muhafazakar Partisi’nin son 7 yıldaki güvenlik politikalarının başarısız olduğu savunuluyor.

2009 yılından bu yana polis sayısında 20 bin kadar azaltmaya gidilmesinde Muhafazakar Parti’nin payı büyük iken, 2010-2016 arasında May’in İçişleri Bakanı olarak sorumluluğu da bulunuyor.

3 ay gibi bir süre içerisinde onlarca kişinin yaşamına mal olan üç kanlı saldırının seçimlere tam olarak nasıl etki edeceği bilinmese de, Brexit müzakerelerinin ve Brexit sonrasına dair vaatlerin etkili olacağı kesin.

MAY’İN KAZANSA DA UMDUĞUNDAN ÇOK AZLA YETİNECEK

Nisan ayında erken seçim kararı alan Theresa May’in başında olduğu Muhafazakarların bu seçimdeki en önemli hedefi, mevcut sandalye sayısını 50 ila 80 arasında arttırmak bulunuyor. Bu sayede özellikle AB ile yapılacak Brexit müzakerelerine daha güçlü başlanması hedefleniyor.

London School of Economics siyaset bilimcilerinden Iain Begg’e göre, Theresa May’in kazanması kesin olsa da, ‘umduğundan çok az sandalyeyle yetinmesi’ ihtimali oldukça yüksek.

SOSYAL HAKLARA YÖNELİK KISITLAMALAR SEÇMENİ KIZDIRDI

Nisan ayında oy oranının yüzde 50’yi bulacağını öngören anketlerden sonra İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn’nin yürüttüğü güçlü seçim kampanyasının etkili olmaya başladığı görülüyor. Son anketler, seçimlerden Muhafazakar Parti’nin birinci çıkacağını gösterse de, İşçi Partisi’yle aradaki fark kapanmaya başlamıştı.

Son olarak YouGov tarafından 2 Haziran’da henüz London Bridge saldırısı gerçekleşmeden önce yapılan bir ankete göre, Muhafazakar Parti’nin oy oranı yüzde 42 civarında ve bu oy oranıyla 650 sandalyeden 313’ünü kazanması mümkün olacak. Kuzey İrlanda harici yapılan bu ankete göre Theresa May sahip olduğu iktidar çoğunluğunu kaybedecek.

Başbakan Theresa May’i zora sokan en önemli gelişme ise, İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn’in beklenenin üstünde bir performansla seçimlere yüklenmesi oldu. Corbyn’in sağlık, sosyal haklar ve toplumsal eşitsizlikler gibi konuları seçim kampanyasının temeline oturtmasının yanı sıra seçmenle daha fazla iç içe bir çalışma yürüttüğü görülüyor. Buna karşın Theresa May’in seçmenle kontağı minimuma indirmesi ve Corbyn’in TV düeollosu talebini geri çevirmesi eksi puan olarak değerlendiriliyor.

Theresa May’in bir yandan şirketlere yönelik kurumlar vergisi oranlarını azaltma hedefi koyarken diğer yandan dar gelirlileri ve yaşlıları ilgilendiren sosyal hakları kısıtlamak istemesinin yoğun tepki çektiği yorumları yapılıyor. Muhafazakarların Yorkshire’daki adayı Paul Howell de, AFP’ye yaptığı bir açıklamada, Theresa May’in anti-sosyal söylemlerinin etkisini kabul etmiş ve “bu, algıyı değiştirdi” demişti.

CORBYN’İN KAMPANYASI MAY’İ ZORLAYABİLİR

Britanyalı anket uzmanlarından John Curtice’e göre ise, İşçi Partisi’nin son haftalarda Brexit karşıtı veya yanlısı tüm kesimlerden oy alacağının görüldüğünü söyledi. Curtice, bunun ise artık AB ile yapılacak müzakerelerin seçmenin tercihinde belirleyici olacak tek konu olmadığını gösterdiğinin altını çiziyor.  

Muhafazakar çizgisiyle bilinen Times’in önde gelen editörlerinden Philip Collins de bu gerçeği kabul etmişti. Collins, İşçi Partisi liderinin ‘beklediğinden çok daha iyi bir kampanya yürüttüğünü’ yazmıştı.

Seçimlerin bir diğer merak edileni ise bağımsızlık yanlısı İskoçya Ulusal Partisi’nin (SNP) ne düzeyde bir başarı sağlayacağı. Halen İskoçya’nın Londra’ya gönderdiği 59 sandalyeden 56’sına sahip olan SNP’li İskoçya Bölgesel Başbakanı Nicola Sturgeon’un yeni bağımsızlık referandumu planı için tekrar böylesi bir skora ihtiyacı var.

AB’den çıkışın artık kesinleşmesi nedeniyle Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi (UKIP) oylarının düşeceği tahmin ediliyor. Ancak bu partinin seçmeninin önemli bir kısmının Muhafazakar Parti’ye oy vereceği, diğer bir kesimin ise sosyal hakların kısıtlanmasını önlemek için İşçi Partisi’ne yönelebileceği tahmin ediliyor.

Brexit referandumunu iptale yönelik yeni bir referandum vaat eden Liberal Demokrat Parti’nin bu vaat üzerinden 9 olan sandalye sayısını arttırma çabalarının anketlerde henüz karşılığı yok.

SON SEÇİMLERDEKİ OY ORANLARI VE SANDALYE SAYISI

2015 yılında yapılan son genel seçimlere Brexit referandumu yapma vaadiyle giren David Cameron liderliğindeki Muhafazakar Parti, seçimlerin galibi olarak çıkmıştı. 650 seçim bölgesine ayrılan Büyük Britanya’da her bölgede birinci gelen aday doğrudan milletvekili seçiliyor. Dolayısıyla da partilerin aldıkları oy oranlarıyla sandalye sayılarının oranları arasında ciddi bir uçurum oluşabiliyor.

Son seçimlerde oy dağılımı şöyle olmuştu:

Muhafazakâr Parti: 36.9

İşçi Partisi: 30.4
UKIP: 12.6
Liberal Demokratlar: 7.9
İskoçya Ulusal Partisi 4.7
Yeşil Parti: 3.8.

Bu sonuçlara göre, 650 sandalyeli Avam Kamarası’ndaki sandalye dağılımı ise şöyleydi:

Muhafazakâr Parti: 331
İşçi Partisi: 232
İskoçya Ulusal Partisi: 56
Demokratik Birlik Partisi: 8
Liberal Demokratlar: 8
Sinn Fein: 4
UKIP: 1
Diğer Partiler: 10.

Seçim sistemi nedeniyle genelde sadece yüzde 4,7 oy alan SNP, İskoçya’nın Londra’ya gönderdiği 59 sandalyenin 56’sını kazanmıştı. Yüzde 12,6 oyla üçüncü olan AB ve göçmen karşıtı UKIP ise sadece 1 sandalye kazanmıştı.

Son seçimler sonrasında İşçi Partisi lideri Ed Miliband, Liberal Demokratlar’ın lideri Nick Clegg ve UKIP lideri Nikel Farage istifa etmişlerdi.