Fransa’da direnişin sembolü Mamouchian’ı Kürt bir aile kurtarmıştı

Fransa’da mezarı Pantheon’a taşınacak olan ilk yabancı ve komünist direnişçi Ermeni Missak Manouchian’ı, soykırımdan sonra bir Kürt aile kurtarmış ve saklamıştı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İkinci Dünya Savaşı’nda Nazilere karşı direnen ve kurşuna dizilen Ermeni direnişçi Missak Manouchian’ı ölümünden 80 yıl sonra, 21 Şubat 2024’te Pantheon’a taşıyacak.

Manouchian’a, Ermeni asıllı direnişçi eşi Mélinée de eşlik edecek. Her ikisi, Paris’in Ivry-sur-Seine banliyösündeki mezarlıkta yatıyor.

Ermeni soykırımından kurtulan ve 1925'te Fransa'ya mülteci olarak yerleşen Missak Manouchian, 1943'te komünist direnişe katıldı ve 21 Şubat'ta Almanlar tarafından tutuklanıp kurşuna dizildi. Manouchian, çok aktif bir direniş ağının başında bulunuyordu.

Missak Manouchian, 1906 yılında Semsûr’da (Adıyaman) dünyaya geldi. Babası 1915 Ermeni soykırımında katledildi, annesi ise açlıktan can verdi. Çocuk yaşta yetim kalan Manouchian ve abisi Garabed’i Kürt bir aile kurtardı.

Daha sonra bugünkü Lübnan’da bir yetimhaneye alındı. Burada yazmanın zevkini keşfetti ve marangozluk mesleğini öğrendi. 1925’te Manouchian kardeşleri Marsilya'ya götüren teknede, Missak Manouchian gideceği ülkeye ilişkin umutlar ve hayallerinden ilham alarak bir şiir yazdı.

İkinci Dünya Savaşı yıllarında direnişe katıldı. Önce bildiri dağıtımı gibi gizli faaliyetlerde bulundu. Daha sonra silahlı komünist direnişe katıldı.1943 yılında yer aldığı grup, Paris bölgesinde silahlı mücadeleye liderlik eden tek gruptu. Tüm diğer gruplar düşmüştü. Manouchian liderliğindeki FTM-MOI grubu işgalciye karşı 1943 yazından itibaren yaklaşık 100 eylem gerçekleştirdi. Bunlar sabotaj, raydan çıkarma ve askerlere yönelik saldırılar şeklindeydi. Yakalandığında göstermelik bir duruşmadan sonra onlarca yoldaşı ile birlikte infaz edildi. Manouchian liderliğindeki grup “suç ordusu”, Manouchian ise “çete şefi” olarak kırmızı afişlere taşındı. Manouchian ve grubu 56 saldırı, 150 ölü ve 600 yaralamadan sorumlu tutuluyordu. İşgalcilerin katil olarak sunduğu Kızıl Afiş’tekile kahraman oldular.