Kadına yönelik şiddet çağımızın en büyük toplumsal problemi olarak gündemdeki yerini koruyor. Bu olgunun en çok yaşandığı yerlerden biri de Ortadoğu. Uzmanlar, siyasal ve ekonomik krizlerin yanı sıra bölgede artan dinsel ve mezhepsel çatışmaların kadına dönük şiddeti arttırdığı görüşünde. Daha fazla iktidar ve tahakküm amaçlı yaşanan savaşların eş zamanlı ve doğru orantılı olarak erkeğin aile içinde ve toplumda egemenlik hırsını tetiklediği, bunun da kadına yönelik şiddet şeklinde sosyopsikolojik bir vaka olarak gelişim gösterdiği psikologların ortak görüşü.

KADINA YÖNELİK ŞİDDET ÜRKÜTÜCÜ BOYUTLARDA

Son birkaç yıldır giderek artan kadına şiddet konusundaki istatistikler Güney Kürdistan'da da sorunun vahim boyutlara ulaştığını gözler önüne seriyor. Bu şiddetin önüne geçebilmenin yollarını arayan ve şiddete karşı mücadele eden kimi kadın örgütleri ve kadın hakları savunucuları da bu şiddet tablosunun ortaya çıkmasında bölgeyi mezbahaya çeviren mezhep savaşlarının da son derece etkili olduğuna dikkat çekiyorlar.

Güney Kürdistan'da istatistiklerin yıllara göre bize sunduğu tablo işin oldukça vahim bir durumda olduğunu gösteriyor. Oranları farklı olsa da 2012 yılından bu yana kadına yönelik şiddet sürekli bir artış eğiliminde.

2012’den 2015’e kadın şiddetinin Güney Kürdistan'ın şehirlere ve niteliklerine göre rakamlarla kıyaslamalar yaparak, şiddet olaylarının yıllara ve yerlere göre dağılımını görmeye çalışacağız.

RESMİ RAKAMLAR ŞİDDETİN SADECE GÖRÜNEN YÜZÜ

2012 yılında Güney Kürdistan’da resmi rakamlara göre 4 bin 645 kadın değişik şekillerde erkek şiddetine maruz kaldı. Ancak uzmanlar ve kadın hakları savunucuları, kadın örgütleri resmi rakamın sadece tespit edilebilen ya da çeşitli şekillerde gördüğü şiddetten dolayı şikayetçi olan kişilerin oluşturduğu görüşünde. Dolayısıyla ulaşılamayan ya da erkeğin, ailenin ve aşiretin korkusundan dolayı gördüğü şiddete ses çıkaramayıp şikayette bulunamayanların da sayısı eklendiğinde, elde edilmiş olan resmi rakamı çok çok aşan düzeyde bir şiddet istatistiğinin ortaya çıkacağına dikkat çekiliyor.  

Peki, kadın şiddeti daha çok hangi yöntemlerle uygulanıyor? Yapılan araştırmalar çeşitli başlıklar altında sınıflandırılarak yıllara göre de en fazla uygulanan şiddet yöntemi konusunda da bize veriler sunuyor.

2012 yılında yaşanan toplam vaka: 4645. 

Bu vakalar türlerine ve rakamlarına göre ise şöyle;

2012 yılında yaşanan fiziki işkence vakası691

Çeşitli nedenlerden dolayı yaşanan intihar vakası: 39

kendini yakma vakası: 105

Çeşitli nedenlerden dolayı yanan kadın sayısı: 253

İncelediğimiz şiddet raporlarında yanma ve yakılma diye tasnif edilen bu durumların nasıl olduğu açıklanmıyor. Sadece yanan ve yakılan diye tasnif ediliyor.

Öldürme vakası: 46.

Bu vakanın en fazla yaşandığı yer Hewler. Hewler’de 2012 yılında toplam 22 kadın işkence edilerek öldürüldü.

Cinsel istismar vakası: 170

Bu yıl içinde şikayette bulunan kadın sayısı: 3 bin 426

GRAFİK HEP YÜKSELİŞ EĞİLİMİNDE

2012 yılında yaşanan 4 bin 645 şiddet vakasına karşın, 2013 yılında 5 bin 316 gibi yüksek şiddet vakası önümüze çıkıyor. Yani bir yıl içinde yaşanan şiddet vakasında bin 382 gibi oldukça yüksek bir rakamla artış yaşanmış.

Bu vakaların yaşandığı kimi şehirler ve istatistikler ise şöyle;

Hewler: bin 745, Duhok bin 329, Süleymaniye bin 270, Germiyan:555, Raperin: 417

Vakaların niteliklere göre tasnifi ise şöyle;

Toplam öldürme vakası: 50

Öldürme vakalarının 28’i Hewler’de yaşanırken, 11 Duhok, 6 Germiyan, 4 Süleymaniye ve 1’de Raperin’de yaşanmış.

Toplam intihar vakası: 36

Bunların 15’i yine Hewler’de görülürken 8’i Süleymaniye’de, 7’si Duhok’ta, 5’i Germiyan’da, 1’i de Raperin alanında yaşanmış.

Toplam yanma vakası: 236

236 yanma vakasında yine 100 vaka ile Hewler birinci sırada yer alırken, Süleymaniye 57’inci sırada yer alıyor. Geri kalan vakaların 29’u Raperin, 25’i Duhok, 25’de germiyan alanında yaşanmış.

Toplam kendini yakma vakası: 113

Bu vakaların da şehirlere göre dağılımı şöyle; Hewler:46, Duhok:33, Süleymaniye: 21, Germiyan:7, Raperin’de ise 6 olarak belirlenmiş.

Toplam cinsel istismar vakası: 138

Cinsel istismar vakalarında 73 vaka ile bu kez Süleymaniye birinci sırada yer alırken, Duhok: 28, Raperin: 22, Hewler: 8 ve Germiyan: 7

2013 yılında çeşitli şekillerde gördükleri şiddetten dolayı şikayetçi olan kadın sayısı: 4 bin 743

KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN EN FAZLA YAŞANDIĞI YIL 2014

2014 yılında ortaya çıkan şiddet vakaları sadece kayıt altına alınanlara dahi bakıldığında işin her geçen gün nasıl vahim bir sonuca gittiğini gösteriyor. Her geçen yıl yukarı doğru yükselen şiddet grafiği aslında toplumsal psikoloji açısından da durumun ne kadar ciddiye alınması gerektiğini gösteriyor.

2014 yılında sadece tespit edilebilen şiddet sayısı: 7 bin 122

Bu yıl içerisinde tespit edilebilen bölgelere göre rakamsal dağılım ise yine oldukça ilginç. Hewler yine 2 bin 589 şiddet vakasıyla birinci sırada yer alırken, Duhok: bin 772, Süleymaniye bin 174, Germiyan: 940, Raperin 467, Soran ise 218 olarak kayıtlara geçmiş. 

Buna göre;

Öldürülen kadın sayısı 38, intihar 43, yanan:300

Burada bir kez daha belirtmekte de fayda var. Yanma vakasının tam olarak nasıl gerçekleştiği söz konusu raporlarda geçmiyor.

-Kendini yakanlar: 90, Cinsel istismara maruz kalan: 189

Bu yıl içerisinde gördüğü şiddetten dolayı resmi kuruluşlara şikayet başvurusunda bulunan kadın sayısı ise, 6 bin 691 olarak kayıtlara geçmiş.

UZMANLAR UYARIYOR: TOPLUM CİNNET GEÇİRİYOR

2015 yılının ilk 6 ayında tespit edilebilen şiddet olayı sayısı: 4bin 616

Buna göre bir kez daha yerlere ve vaka çeşitlerine göre sınıflandırmaya bakacak olursak;

Bu yılın ilk 6 ayında toplam 38 öldürme, 43 intihar, 78 kendini yakma, 76 cinsel istismara uğrama vakasına rastlamak mümkün.

Bu yaşanan şiddet vakalarından sadece birkaçı. Genel olarak şiddete uğrayan ve şikayet başvurusunda bulunan kadın sayısı bu yıl içerisinde toplamda 4 bin 616 oldu.

Bölgelere göre yaşanan şiddet rakamlarına baktığımızda yine Duhok’un en fazla şiddet olayının yaşandığı yer olduğunu görürüz. 2015 yılının ilk 6 ayında yerlere göre şiddet istatistiği şöyle;

Duhok:195, Hewler:93, Süleymaniye:77, Germiyan:34, Raperin:21, Soran:14

Yerlere göre verdiğimiz bu rakamlar toplamda yaşanan 4616 şiddet vakası içinde sadece yakma, öldürme ve kendini yakmalar konusunda bölgelere dağılımını içermektedir. Darp etme, yanma, cinsel istismara maruz kalma vb. vakalar rakamsal olarak verilmemiştir ve belirtilen genel bilançoya dahildir.

2015 yılının 6. Ayından sonra yayınlanan şiddet raporu ise şiddet olayları trendinin halen yukarı doğru olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.

Güney Kürdistan İnsan Hakları Komisyonu’nun yayınladığı rapora göre son 6 ayda Güney Kürdistan’da 81 kadın intihar etti.

6 aylık zaman dilimde kadına yönelik şiddetin giderek arttığına dikkat çekilen raporda, “son 6 ay da Güney Kürdistan genelinde 57 kendini yakma,  24 silah veya kesici aletlerle intihar ve 65 taciz veya tecavüz vakası yaşanmıştır” denildi.

Hewler’de 12 intihar, 12 öldürülme, 41 kendini yakma, 3 cinsel saldırı vakası yaşanırken, bu zaman diliminde cinsel saldırıdan dolayı kadınlar tarafından bin 255 dava açıldı.

Süleymaniye de 11 intihar, 6 öldürülme, 24 başkaları tarafından yakılma, 17 kendini yakma ve 29 cinsel saldırı gerçekleşirken, cinsel saldırılardan dolayı kadınlar tarafından 616 dava açıldı.

Duhok ta 23 yakılma, 4 öldürülme, 8 intihar, 10 kendini yakma ve 21 cinsel saldırı vakası yaşanırken, kadınlar tarafından cinsel saldırıdan dolayı 964 dava açıldı.

Germiyan bölgesinde ise 6 öldürülme, 2 intihar, 7 başkaları tarafından yakılma, 8 kendini yakma ve 12 cinsel saldırı yaşanırken, kadınlar tarafından cinsel saldırıdan dolayı 440 dava açıldı.

KADIN SÜNNETİ BİR ŞİDDET YÖNTEMİ OLARAK ARTIŞ GÖSTERDİ

Tüm bu yaşanan şiddet olaylarının yanı sıra bölgede kadın sünneti de her geçen gün şiddet nitelikleri arasında yerini almaya başladı.

Yapılan araştırmalarda bölgenin özellikle Hewler ve Süleymaniye kentlerinde zorla kadın sünneti yapma oranından %60 oranında bir artış olduğu, açıklandı.