Kürt halkı, dış güçler ve bölgesel işbirlikçi güçlerin müdahalesi sonucunda Suriye’de özgürlük, adalet ve eşitlik sloganları ile başlayan halk eylemsellikleri, çetelerin Suriye’ye sevk edilmesi sonucunda iç savaşa dönüştü.

Kürt halkı da dış güçlerin ve bölgesel işbirlikçi güçlerin ortaya koyduğu bu pratiği gördü ve bu temelde politikalar geliştirdi... Kürt Halk Önderi Öcalan'ın demokratik özerklik perspektifi çerçevesinde verilen mücadeleyle, 19 Temmuz 2012 tarihinde Kobanê'den başlayarak Rojava'nın tüm kent ve köylerine yayılarak devrim gerçekleştirdi.

Ardından kurulan Rojava kantonları ile bir yandan insanlık düşmanı DAİŞ çetelerine karşı direniş sürdürülürken, diğer yandan toplumsal yaşam da inşa edildi.

Rojava’nın her üç kantonunda açılan eğitim kurumları ise yeni bir eğitim modeli sunuyor. Baas rejiminin tekçi eğitim sistemini ortadan kaldıran Rojava kantonlarının eğitim kurumlarında Kürtçe, Arapça, Süryanice ve diğer dillerde eğitim veriliyor.

Halklar ve diller coğrafyası Ortadoğu için bir model niteliğinde olan eğitim kurumları ve akademilerinde eğitilen binlerce öğretmen, on binlerce öğrenciye ana dillerinde eğitim vermeyi sürdürüyor.

TOPLUMSAL YAŞAMIN İNŞASI İÇİN AKADEMİ VE OKULLAR

Toplumsal yaşamın inşası için Kürt Dil Kurumu SZK Kürtçe okullar açmaya başlarken, binlerce Kürt dili öğretmeni yetiştirdi.

SZK Rojava’da eğitim sistemini oturttmaya çalışırken, Kürt dili Rojava’daki tüm okullarda resmileşti. Sömürgeci Baas zihniyetinin şovenist zihniyetli eğitim müfredatı değiştirildi. Birçok akademi ve enstitü kuruldu.

Buralarda Kürt dilinin gelişimi için öğretmenler yetiştirildi. 11 Ağustos 2013’te ilk dil ve edebiyat akademisi Şehîd Ferzat Kemenger adıyla Efrîn’de açıldı. Kürt dili eğitimiyle, bölge okullarında görev yapabilecek öğretmenler yetiştirildi. SZK ve Rojava Öğretmenler Birliği öncülüğünde 28 Ekim 2013’te ilk Kürt dil ve edebiyatı enstitüsü Şehîd Viyan Amara adıyla açıldı.

SZK tarafından 24 Ekim 2013’te Qamişlo’da dil, tarih ve Kürt edebiyatı için Celadet Bedîrxan Akademisi açıldı. Daha sonra Kobanê’de de Şehîd Viyan Amara enstitüsü açıldı.

Yine 2015 yılının başında demokratik ulus perspektifli birçok enstitü açıldı. Bu yönlü çalışmalar Rojava’nın her yerinde devam ediyor. Birçok düşünce akademisi kuruldu. 29 Ağustos 2013’te Cizîr kantonunda Nûrî Dêrsimî Bilim ve Aydınlanma Akademisi kuruldu. Daha sonra bu akademinin adı Bilim ve Özgür Düşünce Akademisi olarak değiştirildi.

Cizir kantonunda akademiye bağlı birçok şube oluştu. Birçok kişi bu akademilerden geçerek demokratik ulus perspektifli eğitim gördü. 4 Nisan 2013’te Qamişlo’da Mezopotamya Toplum Bilim, Hukuk ve Adalet Akademisi açıldı.

Qamişlo’da 24 Şubat’ta Kürdistan Stratejik Araştırma Merkezi kuruldu. Bu merkezin adı daha sonra Rojava Stratejik Araştırma Merkezi olarak değiştirildi. Rojava'nın her ilinde Kültür ve Sanat Merkezi açıldı. Tüm oluşumlar geçmiş baskılara inat bu kurumlarda iktidar odaklarından uzak bir şekilde kültürel gelişimlerini sağlıyor.

KÜRTÇE VE ARAPÇA EĞİTİM

Rojava'da demokratik özerklik esası üzerine yapılan devrimin en önemli ayağı ana dilde eğitim oldu.

Baas rejimi döneminde evlerde gizlice yürütülen dil eğitimi çalışmaları şimdilerde Kobanê merkez ve köylerinde yüzlerce okul, binlerce öğretmen ve on binlerce öğrenciye ulaşmış durumda. Türk devletinin Kürt diline tahammülsüzlüğü devam ederken, Rojava'da ise kısa süre içerisinde yerleşen demokratik özerklik anlayışı ile aynı okullarda Kürtçe ve Arapça eğitimler veriliyor.

Rojava Devrimi ile 2012 yılında Kobanê'de kurulan Kürt Dil Kurumu'nun çalışmalarının ardından bir öğretmen ve 12 öğrenci ile başlayan ana dilde eğitim çalışması, şimdilerde şehir merkezi ve köylerinde yaklaşık 1700 öğretmen görev yaparken, yaklaşık 200 okulda yaklaşık 20 bin öğrenciyle devam ediyor.

ARAPLAR İÇİN 7 OKUL

Kobanê kent merkezine bağlı köylerde yaşayan Araplar için de şu ana kadar 7 okul açılırken, 2 okulun daha açılması için çalışmalar sürüyor.

Bu okullarda eğitim Arapça verilirken, sadece bir ders Kürtçe veriliyor. Arap ve Kürtlerin birlikte yaşadığı köylerdeki okullarda ise Kürt öğrenciler Kürtçe, Arap öğrenciler Arapça eğitim görürken aynı zamanda bütün öğrenciler iki dilde ders de alıyor. Okullarda sınıflarına göre de şu dersler veriliyor:

1-3'üncü sınıflar dil (Kürtçe ya da Arapça), Matematik, Müzik, Resim ve Spor; 4-5 sınıflar için dil (Kürtçe veya Arapça), Zanyarî (Bilim), Toplum, Matematik, Resim, Müzik ve Spor; 6 ve lise öğrencileri; Dil (Arapça veya Kürtçe), Matematik, Zanyarî (Bilim), Fizik, Kimya, Demokratik Ulus, Coğrafya, Resim, Müzik ve Spor. 

Bu sınıflarda İngilizce ve Fransızca da yabancı dil dersleri olarak okutuluyor.

TÜRKMENLER İLK DEFA KENDİ DİLLERİNDE EĞİTİM GÖRECEK

Rojava Devrimi ile birlikte farklı halk ve inanç toplulukları da yeniden yaşama dönerek kendi dil, kültür, kimlik ve inancını yaşatabilecek bir düzey yakaladı.

Örneğin Grê Spî Demokratik Toplum Eğitim Komitesi Rojava Devrimi'nin güçlendirilmesine dönük bir adım daha atarak Türkmen gençler için özel bir eğitim organize etti. Türkmenlerin eğitim komitesinden talebi üzerine atılan bu adımla Rojava Kürdistanı’nda ilk defa Türkmen dil, tarih ve kültürü üzerine devre açılmış oldu.

45 gün sürecek ve Türkmen dili, tarihi ve kültürü dersleri verilecek olan devre önümüzdeki hafta 15 öğrenciyle açılacak.

Bu eğitimden çıkacak öğretmenler kendi aralarında bir komite oluşturacak ve Hemam El Tirkmen köyündeki çocukları eğitecek. Hemam El Tırkmen köyü Grê Spî nin 20 km güneyine düşüyor ve ağırklı olarak Türkmenler yaşıyor.

ÖCALAN'A BAĞLILIK VE DİRENİŞİN RESİMLERİ

Bu arada, Şehit Viyan Amara Akademisi'nde Kürt Dil Bayramı vesilesiyle 15 Mayıs'ta 30 tablodan oluşan bir resim sergisi açıldı. Rojava Devrimi'ni ve Kürt dilinin durumunu konu alan sergideki resimler, akademi öğrencilerinden Rewşen Şexo tarafından hazırlandı.

Resimlerde Kürt halk Önderi Abdullah Öcalan’a bağlılık, Kobanê direnişi ve Kürt kültürü esas alındı.

Aynı zamanda akademide öğretmenler tarafından dil tarihine ilişkin seminerler verildi.

Seminerlerde daha çok Kürt dilinin gelişimi özellikle de Latince harflerinin kullanışıyla yazım dilinin gelmiş olduğu düzey ele alındı. Latincenin ilk kullanımının Mir Celalet Bedirxan Ailesi tarafından gerçekleştiği ayrıca vurgulandı. Yine Kürt dil gelişiminin devam etmesi için mücadelenin yükseltilmesi gerektiği dile getirildi.

Kobané Kantonu Eğitim Konseyi Başkanı Nesrin Kenan ve yardımcıları Zozan Diharo ve Ebdulrezaq Elî de Şehîd Viyan Akademisi'ni ziyaret ederek, Kürt Dil Bayramı'nı kutladı.