Bilimsel etiği en çok erkekler ihlal ediyor

Bilimsel etiği en çok erkekler ihlal ediyor

Amerika’da gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, bilimsel çalışmalardaki etik dışı vakaların çoğunda erkeklerin imzası var. Öğretim görevlileri ve uzman kişiler ise, üniversite öğrencilerine göre daha fazla etik dışı davranıyor.  

ABD’nin New York şehrinde bulunan Yeshiva Üniversitesi’nin araştırmasına göre, bilimsel çalışmalarda etik kurallara ihlal ve intihal (kopyala-yapıştır) daha çok erkek öğrenci ve öğretim üyeleri tarafından yapılıyor. Üniversiteye bağlı Albert Einstein Tıp Koleji’nden Arturo Casadevall ve ekibinin çalışması, internet üzerinden yayın yapan ‘mBio’ dergisi tarafından yayınlandı. 

Casadevall ve ekibinin araştırmasında, Amerikan Bilimsel Araştırmalar Ofisi (ORI) tarafından 1994-2002 yılları arasında denetime tabi tutulan 228 bilimsel çalışma baz alındı. Buna göre, ORI tarafından denetlenen bu 228 bilimsel çalışmanın (tez, makale vs.) yüzde 94’ünün ‘etik dışılık ve intihalle’ ile suçlandığı ve yayın haklarının iptal edildiği bildirildi. İntihal ve hile ile suçlananlar arasında, lisans eğitimindeki öğrencilerin çalışmalarından, doktora tezlerine, öğretim üyesi ve bilim insanlarının makale ve araştırmalarına kadar bir çok bilimsel yapıt bulunuyor. 

Sorgulamalara konu olan bilimsel tez, makale gibi çalışmaların iptal edilmesine yol açan üç neden ise şöyle tahmin ediliyor. Bunlar, ‘bilimsel kaynakların gösterilmesinin herhangi bir hile niyeti olmadan unutulması’, ‘kopyala-yapıştır olarak bilinen kaynak belirtilmeyen bilgi hırsızlığı’ ve ‘var olan bilimsel araştırma bilgilerinin çarpıtılarak sunulması’ şeklinde gerçekleşebiliyor. 

ÖĞRENCİLERDEN ÇOK, ÖĞRETİM GÖREVLİLERİ İNTİHALLE SUÇLANIYOR

Araştırmanın ortaya çıkardığı ilk çarpıcı sonuç, sanılanın aksine üniversite düzeyindeki öğrencilerin bilimsel çalışmalarında hile ve intihal vakalarında daha az rol almış olmaları. Buna göre, intihalle suçlanan çalışmaların yalnızca yüzde 40’ı lisans ve master düzeyindeki öğrencilere ait. 228 vakadan öğretim görevlilerine ait olanlar yüzde 32 ile ikinci sırada yer alırken, kalan yüzde 28’lik kısmı ise araştırma görevlileri, teknisyen ve tez koordinatörlerine ait. 

KADINLAR ERKEKLERE GÖRE DAHA AZ HİLE YAPIYOR 

Araştırmada çıkan en önemli sonuçlardan biri, kadın öğrenci ve ya bilim insanlarının erkeklere oranla daha az hile ve ya intihalle suçlanıyor olması. İncelemeye alınan 228 çalışmanın yüzde 65’i erkeklere ait. Hile ile suçlanan üniversite öğretim üyelerinin yüzde 88’i, doktora öğrencilerinin yüzde 69’u ve üniversite öğrencilerinin de yüzde 58’ini erkekler oluşturuyor. Üniversitelerde kadın-erkek öğrenci ve öğretim üyelerinin birbirine yakın olduğu günümüz koşullarında bu sonuçların hayli ilginç olduğu da araştırmada yer aldı. 

Yeshida Üniversitesi’nin araştırmasında, erkeklerin neden daha çok hile yaptığına dair de üç hipotez sıralanıyor. İlk olarak, bilimsel araştırmaların da gösterdiği gibi erkeklerin kadınlara göre daha fazla risk almaya meyilli olmaları fikri öne çıkıyor. İkinci olarak, erkeklerin daha ‘yarışçı ve kazanmaya hevesli’ olmaları ve son olarak da kadınların caydırıcı cezalara karşı daha dikkatli davranmaları sıralanıyor. 

Tabii, kadınların erkeklere göre daha ‘uyanık’ olmaları ve yaptıkları hilelerin çalışmalarda daha az dikkat çekebilecek şekilde yer aldığı ihtimali de göz önünde bulunduruluyor.