Yeni Osmanlı hayalleri ve Kasap Cemal’in bıraktığı izler

Türk devletinin Suriye’den Libya’ya yeniden Osmanlı hayallerini kurduğu ve işgaller gerçekleştirdiği bir dönemde, Arap dünyası 6 Mayıs 1916’daki toplu idamları anıyor.

Türk komutan Cemal Paşa, Suriye ve Lübnan’daki baskılarından dolayı “kasap” ya da “kan dökücü” anlamına gelen El Seffah olarak adlandırılıyor.

Cemal Paşa, binlerce Lübnanlı ve Suriyeli Arap aydını ve milliyetçisini Beyrut ve Şam’da idama mahkum etti. Lübnan halen, her yıl bu günü anıyor.

TAM YETKİYLE BASKI

Cemal Paşa 1915 yılında Suriye, Lübnan, Mavera-i Ürdün Emirliği ve Filistin’de tam yetkiyle askeri ve sivil işlerden sorumlu kılınır. İstanbul kabinesinde Suriye’ye ilişkin tüm kararnameler onun onayından geçer.

1915 baharında işgale karşı Arap ayaklanması boyutlanmaya başlayınca Cemal Paşa, Suriye’de sıkı bir denetim uygulamaya koyar. Arap milliyetçiliğinin yükselişi 1916’dan itibaren Cemal Paşa tarafından büyük bir sorun olarak görülür.

İŞKENCE VE İNFAZ TALİMATI

Beyrut ve Şam’daki Fransız konsolosluklar Osmanlı otoriteleri tarafından basılır ve Arap isyancıların faaliyetleri ve isimlerinin yer aldığı Fransız gizli belgelerine el konulur. Cemal Paşa bu bilgileri kullanarak, işkence ve kamuoyunun gözleri önünde onlarca Arap’ın infaz edilmesi talimatını verir. Bu baskı Arap ve Suriye ulusal duygusunu daha belirgin hale getirir.

ERMENİ SOYKIRIMINDAKİ ROLÜ

1916 yılında Ermeni soykırımının yapıldığı sıralarda Cemal Paşa’nın Suriye’de sorumlu olduğu alanlarda çok sayıda ermeni açlıktan, hastalıklardan veya şiddetten dolayı can verir. Ermenilerin tehcir edilmesini de fırsat bilen Cemal Paşa tarafından, onları insanlık dışı koşullarda Bağdat’a demiryolu gibi iddialı projelerde iş gücü olarak kullanır. Projesi başarısız olur zira açlık ve hastalıklardan dolayı bölgede sadece 3 ila 4 bin Ermeni hayatta kalır.

Cemal Paşa, 21 Temmuz 1922’de Gürcistan’ın Tiflis kentine ziyareti sırasında sekreteriyle birlikte, Nemesis Operasyonu üyeleri Stepan Dzaghigian, Artashes Gevorgyan ve Petros Ter Poghosyan tarafından öldürülür. Nemesis Operasyonu, Cemal Paşa’yı Ermeni soykırımının sorumlularından biri olarak değerlendirir.

YENİ OSMANLI HAYALLERİ

Türk devleti yeniden Suriye’de bir çok bölgeyi işgal ederek Libya’ya kadar uzanan bir hatta yeni Osmanlı hayalleri kurarken, işlediği katliamlar sadece kasap Cemal’in yaptıkları ile sınırlı değil. Osmanlı devleti bölgede 400 yıl süren hakimiyeti boyunca halklara büyük kıyım uyguladı. Ağır vergi yükü ve çocuklarının askere alınmasına karşı duran halkların kafasından Osmanlı’nın kılıcı eksik olmadı. Soykırım, etnik temizlik, demografik değişiklik dahil birçok barbarlığa imza attı. Tarihçiler de Osmanlı dönemini halklar ve inançların belleğinde kıyım tarihi olarak anar.

Masallarla başlatılan ve donatılan Osmanlı imparatorluğunun doğuşu işgallerle başladığı gibi, yükselişi de işgallerle devam eder, yıkılışı da işgalleri, yağmacılığı ve katliamlarından kaynağını alır.