İran nükleeri: Ya bir anlaşma olacak ya da yeni raunt başlayacak!

İran nükleeri: Ya bir anlaşma olacak ya da yeni raunt başlayacak!

İran'ın nükleer programına ilişkin Cenevre'de yapılan görüşmelerde bir anlaşmaya varılacağı yönünde umutlar oluşurken, gelen açıklamalar bu akşam bir anlaşmanın kesin olmadığını gösteriyor. İranlı bir yetkili, "bu akşam ya bir anlaşma olacak ya da yeni bir raunt başlayacak" dedi. Özet olarak ilerleme var, ama sonuç kesin değil. 

Günlerdir İran ile Batılılar arasında bir anlaşma olacağı yönünde olumlu sinyaller veriliyor.  İran'ın nükleer programını durdurması karşılığında, yaptırımların hafifletilmesi üzerinde müzakereler yapılıyor. Bugünkü görüşmeler Avrupa Birliği Dışilişkiler Temsilcisi Catherine Ashton, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ve İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif arasında yapılıyor.  

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Aragşi, Cenevre'de İran nükleer programı üzerine yapılan görüşmelerin yarın devam etmeyeceğini söyledi.

Aragşi, "Görüşmeler yarın (Pazar günü) sürmeyecek. Ya bu akşam tamamlanır ya da bir başka raunt olacak" dedi.  

Nükleer görüşmelerinde bugün üçüncü gün tartışmaları yürütülüyor.  Son günlerdeki tartışmalar bir anlaşma olasılığını gündeme getirirken, on yıldır yaşanan blokajın aşılması ve savaş riskinden uzaklaşılması umudunu yarattı.

Rus haber ajansı Ria Novosti'ye göre Rus Dışişleri Bakanı Yardımcısı Sergey Riabkov, "Tüm dünyanın beklediği uzun vadeli bir sonuca ulaşmayı hesaplıyoruz" dedi.

Fransız ajans AFP'ye göre üst düzey batılı bir diplomatik sorumlu, "Önceleri monologlar vardı, şimdi müzakere ediliyor" diyerek, bu görüşmelerin farkını ortaya koydu.

Cenevre'de müzakere masasında olan ülkeler kamuoyu önünde pozisyonlarını açık bir şekilde ifade etmediler. Amerikalılar ve İranlılar, Cuma akşamı yaptıkları açıklamalarda "bazı çok önemli sorunları" kaldığını ve "yapılacak çok iş olduğunu" söylediler.

İngiliz Dışişleri Bakanı William Hague, bugün bir anlaşma sağlanmasının kesin olmadığını ifade ederken, "Görüşmelerde büyük ilerlemeler kaydedildi ve büyük ilerleme kaydedilmeye devam ediyor" dedi.

France Inter radyosuna konuşan Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, "Kabul etmediğimiz nihai bir metin var" diyerek bu akşam bir sonuç çıkmasının kesin olmadığını ifade etti.  Fabius, tatmin olmadıkları bazı noktalar olduğunu belirtirken, Arak reaktörü ve uranyum zenginleştirme sorununa dikkat çekti.

İsrail, İran konusunda uluslararası bir anlaşmaya tamamen karşı çıkıyor. İsrail'e göre böyle bir anlaşma "yüzyılın aldatması" olacak.  ABD Başkanı Barack Obama, Cuma günü İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'yu bu nedenle aradı.

Çok karmaşık ve teknik olarak nitelendirilen görüşmelerin merkezinde İranlıların nükleer programlarına ilişkin yaptığı ancak, programın bir bütün olarak durdurulmasını içermeyen bir önerisi var. İran bunun karşılığında Batılıların ekonomik yaptırımlarının yumuşatılmasını istiyor.  İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de yaptığı bir açıklamada uranyum zenginleştirme faaliyetlerini bir bütün olarak durdurmayı reddetti. 

İran'da kurulan 19 bin santrifüj farklı düzeylerde uranyum zenginleştirilmesini sağlıyor. Özellikle de yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum, nükleer bir silah üretimi için gerekli olan yüzde 90 zenginleştirilmiş uranyumun hızlı bir şekilde elde edilmesinin aşaması olarak görülüyor.

Laurent Fabius, "Yüzde 20 zenginleştirilmiş bir stok var, bu çoktur. Bu stok daha az tehlikeli olan yüzde 5'e nasıl indirilecek?" diye sordu.

Batılılar İran'ı atom bombası elde etme arayışında olmakla suçluyor. İran ise tamamen sivil amaçlı olduğunu öne sürüyor. Fabius, "Eğer bu sorunlar çözülmezse, mümkün olmayacak" diyerek bu konuda bir anlaşma istedi.