‘Jin jiyan azadî’ serhildanı 50’nci gününde -YENİLENDİ

Doğu Kürdistan ve İran’da protesto eylemleri 50’nci gününe girdi. Yüzlerce kişinin katledilmesi ve yoğun tutuklamalara rağmen halk ayaklanması sürüyor.

İran’da son 15 yılda çok sayıda toplumsal hareket ortaya çıksa da Jina Emini’nin katledilmesiyle başlayan halk hareketi birçok yönü ile farklı özelliklere sahip.

2009’da tartışmalı seçimler nedeniyle başlayan ‘yeşil hareket’ 15 gün sürdü. 2019’daki “Kanlı Kasım”da Uluslararası Af Örgütü’ne göre 1500 kişi hayatını kaybetti. Eylemler birkaç gün sürdü. Her toplumsal hareket belli bir tepki ile başlasa da genelde rejime karşı öfkeyi ifade ediyordu. Rejim ise eylemcilerin taleplerine yanıt vermek yerine her seferinde kendisini reformdan geçirmekten daha da uzaklaştı.

7 HAFTAYI AŞTI

Mevcut “jin jiyan azadî devrimi” olarak adlandırılan halk hareketi yedi haftayı aşkın bir süredir devam ediyor.  Eylemler geçen süre içerişinde grev gibi farklı formlar aldı.

Harekette her tabakadan kadınlar, üniversite ve lise öğrencileri, marjinalize edilmiş reformcular, muhafazakarlar, siyasi muhalifler, sendikal birlikler, dezavantajlı sınıflar yer alıyor. Kürtler eylemlere başından beri aktif ve öncü bir şekilde katılıyor. Beluclar ve Araplar da harekete katıldı. Bu yeni toplumsal hareket Avrupa’da Kuzey Amerika’ya İran diasporasını da harekete geçirdi. Rejime karşı adeta bir öfkeler buluşması var.

Halk isyanının 49’uncu gününe denk gelen Perşembe günü özellikle katledilen bir çok eylemcinin 40’ıncı yas günleri nedeniyle büyük protesto eylemleri ve anmalar gerçekleşti.

Doğu Kürdistan’ın Kirmaşan eyaletine bağlı Şabad kentinde Said Muhammed isimli gencin 40’ıncı yas günü dolayısıyla yüzlerce kişinin katıldığı bir anma gerçekleşti.

Doğu Kürdistan’ın Sine, Seqiz, Bane, Kamyaran, Meriwan, Bokan, Mahabad, Urmiye, Bijar ve daha birçok kentinde kadın ve gençlerin öncülüğünde eylemler düzenlendi.

En büyük protesto eylemlerden biri Tahran yakınındaki Kerec’de gerçekleşti. Eylemciler kent sokaklarını ve anayolları trafiğe kapattı. Kerec’de katledilen Hedis Necefi ve Parsa Rezadust isimli eylemcilerin 40’ıncı yas günleri vesilesiyle eylemler yapıldı.

İsfahan’a bağlı Fuladşehir kentinde de bir eylemcinin 40’ıncı yas günü dolayısıyla eylem yapıldı.

Ayrıca Tahran, Meşhed, Raşid, Amol ve Fesa gibi diğer şehirlerde halkın sokaklara çıktığı bildirildi.

YÜZLERCE KİŞİ KATLEDİLDİ, ONBİNLERCE GÖZALTI

Protesto eylemleri 16 Eylül’de Tahran’da genç Kürt kadın Jina Emini’nin ahlak polislerince katledilmesiyle birlikte başladı.

İnsan hakları örgütleri ve muhalif örgütlere göre şimdiye kadar 200 ile 450 arasında kişi katledildi, 10 bin ile 25 bin arasında kişi gözaltına alındı. Yargılanan göstericilerden 6’sının idam cezasına mahkum edildiğine dair bilgiler de var.

KÜRT SANATÇIYA 10 DAKİKADA İDAM CEZASI

Bunlar arasında eylemler boyunca siyasi şarkılar söyleyerek gösterilere destek veren ve 2 Ekim’de gözaltına alınan Kürt sanatçı Samin Yasin (Seydî) de var.

Doğu Kürdistan’ın Kirmanşah kentinde gözaltına alınan ve ağır işkenceye uğrayan Samin Yasin, 3 Kasım günü İran rejim mahkemesi önüne çıkarıldı. Samin Yasin, kendisine yöneltilen 11 suçlamanın tümünü reddetti. 10 dakika süren yargılamada Yasin'e idam cezası verildi.  

Kararın ardından Doğu Kürdistan ve İran’ın birçok kentinde gençler, sokaklara çıkarak kararı protesto etti. Dünyanın bir çok ülkesinden sanatçılar Kürt sanatçıya destek verdi ve idam cezasını kınadı.