Suriye’nin durumu tam ölçekli bir iç savaşa ve büyük bölgesel bir çatışmaya doðru gidiyor. Annan Planının askeri ve politik uygulama yeteneðini kaybettiði açıktır. Suriye iç savaşı da aslında Lübnan’daki iç savaş gibi küresel ve yerel güçlerin direk ve dolaylı olarak katılımıyla çok yönlü olarak başlamış durumda. Suriye sorunun Kuzey Afrika’daki çatışmalar ve yönetim deðişiklikleri gibi olmayacaðı Moskova ve Ýran’ın ısrarlarıyla açıklık kazanıyor. Washington ve Moskova sorunun barışçıl çözümü konusunda niyet belirleseler de -ABD Dışişleri Bakanı özel temsilcilerinden Frederick Hoff‘un Moskova’da günlerce yürüttüðü ısrarlı görüşmeleri ile daha sonraki görüşmelerden de bir sonuç çıkmadı- gerçekte böyle olmayacaðı biliniyor.

Moskova Suriye’ye kurduðu büyük hava savunma sistemi ve daha şimdiden konumlandırdıðı 3000’in üzerinde özel kuvvetle (ki bunu takviye etmek için sürekli yeni birlikler eðitiliyor) bir yandan Esad’ı askeri darbelere karşı korurken bir yandan da büyük bir savaşa hazırlanıyor. Aynı şekilde Ýran’da Rusya ve Suriye ile ortak bir cephede savaşmak için bu ülkeye gerekli takviyeleri yapmış durumda.

ABD’de hava ve deniz kuvvetleri Türkiye, Ýsrail, Suudi Arabistan gibi ülkelerle birlikte Suriye yönelik bir hava operasyonu gerçekleştirmek, hava sahasını kontrol etmek için silahlı muhalefetle rejimi devirmek için hazırlık içinde. Taraflar her ne kadar bir süre daha konferanslar, yeni planlar üzerinde zaman geçirseler de Şam’ı ele geçirme kozlarını paylaşacaklar. Rusya’nın bu ülkedeki somut askeri varlıðı tarafları direk de karşı karşıya getirebilir. Türkiye uçaðı da bu anlamda Rusya’nın kurduðu savunma sistemi tarafından vurulmuştur. Ancak gerilim bu güçlerin direk karşı karşıya gelmelerine yol açmasa bile iç güçlere saðlanan silahlarla kanlı bir iç savaşa yol açacaktır.

RUSYA SEYDA’IN GETÝRELMESÝNÝ ÝÇ SAVAŞIN KÜRTLEŞTÝRÝLMESÝ OLARAK OKUYOR

Bölge üzerindeki hesaplaşma daha kapsamlı sıcak çatışmalara dönmeden bölgedeki tüm dinamiklerin pozisyonu dikkatli bir biçimde analiz edilip lehte aleyhte konumlandırılmaya çalışılıyor. Örneðin Suriye’de neredeyse Doðu Lejyonlarının (Kilikyalı Ermenilerden kurulan) yeniden örgütlenmesi gibi tehlikeli nostaljileri bile düşünenler var. Özellikle Kürtlerin pozisyonu ve geleceðine ilişkin Ýran ve Türkiye’nin aşırı abartılı şoven hassasiyetlerine raðmen artık açık şekilde tartışılmaya onlardan baðımsız özel bir özne olarak ele alınmaya başlandı. Rusya’da bu faktörü uzun süre kapalı kapılar ardında deðerlendirip sonuçlarını resmi olmayan ikinci aðızlardan ifade ediyordu.

Ama Abdulbasit Seyda’nın Suriye Ulusal Konseyi’nin (SUK) başına geçmesi ve Kürtlerin rolüne ilişkin daha nesnel veriler ortaya çıkmasıyla birlikte Dış Ýşleri Bakanı Sergey Lavrov’un açıklaması geldi. Lavrov, “Orada etnik topluluklar arası çatışmalar ve anlaşmazlıklar yaşanıyor ve tüm bunlar bölgeyi kapsayabilir. Kürtlerin sorunu olabilir, Kürtler Suriye, Türkiye, Irak ve diðer ülkelerde de yaşıyor” diyerek aðzındaki baklayı çıkardı. Moskova bölge ülkelerinin Kürt fobisiyle tehlikeli bir biçimde oynuyor. Bu olayı küresel adalet iddiasında olan Rusya için bir dizi etik hatırlatmaya gerek görmeden kurtlar misali güçlü ve uyanık olanların hayatta kalma şansının olduðuna dair güncel küresel realiteye ve giderek kazanılan ulusal gurura uygun bir deðerlendirmeye tabi tutmak daha doðrudur. SUK’un başına Seyda’nın getirilmesi (onun Kürt özgürlük çizgisine mesafeli yaklaşımlarından baðımsız olarak) Kürtlerin yeni rolü ve olmazsa olmaz işlevinin resmiyet kazanmasıdır. Batı, Suriye’de gerek iç savaş gerekse rejimin yeniden yapılanmasında Kürt faktörünün birincil rolünü görmemezlikten gelemedi. Rusya bunu Suriye iç savaşının Kürtleştirilmesi ve Irak’ın durumunun tekrar edilmesi olarak okuyor. Bunu Kürtlerin eliyle Suriye’yi dezentegrasyon (parçalamak) etme olarak deðerlendiriyor.

KÜRT JOKERÝ

14 Haziran da “Voennoe obazrenni” (Askeri Bakış) adlı dergi için, “Kürt faktörünün gündemleşmesi sadece Suriye’nin deðil Türkiye’nin de sonudur“ başlıklı bir makale kaleme alan Sergei Shakaryants Kürt Jokerini ortaya çıkarmanın bir nevi Suriye’nin Baas rejimine Irak’taki Baas rejimini hatırlatmak olduðunu iddia ederek bunun Suriye’nin Arap liderliðini bitireceðini öne sürdü.

Makale şöyle devam ediyor: “Bu onun aynı zamanda bir ülke olarak yok alması anlamına gelir. Son döneme kadar en tedirgin olan Kürt muhalefetiydi şu anda ise Kürt mülteciler aracılıðıyla Kürtleri bütünden Şamdan koparmak istiyorlar. Yakın zamanda Kürtler Brüksel’de temsilcilik açtı, bu baðımsızlık deðil de nedir. Bu Kürtlerin 20. yüzyıl hayalleriydi ve bir nevi sınırların deðişmesi anlamına geliyor. Zayıf bir merkezi hükümet ve dondurulmuş bir iç savaşla devam etmek istiyorlar.

Belki Suriye’deki Kürt Kartı başta oynandıðında Batı’nın elinde bir joker olabilir ama ilginç olan ikinci bir kapandır ki onu kullanmaya kalkanları da vuracaktır. Herkes biliyor ki PKK Kampları Suriye’de ve geçmişte Lübnan’daki Bekaa vadisindeydi. Onlar gerçek Kürt temsilcileridir ve Barzani ve Talabani’ye hiç benzemezler. Onlar çok güçlü ve Kürtlerin gerçek düşmanlarının kim olduðunu biliyorlar. PKK’nin eski sahiplerinin etkisiz kaldıðını düşünmemek gerekir şu anda Suriye’deki Kürt faktörünü güncellemektedirler…

ABD (Dışişleri Bakan yardımcısı Philip Gordon söylediði gibi ) Suriye’ye müdahale konusunda Türkiye’ye öncü rolü vermek istiyor. Türkiye bunları yapmakla kendi sonunu hazırlıyor. Türkiye bu çatışmalardan sonra zayıf düşecek ve zorunlu olarak Kürtlerle ortak hareket etmek zorunda kalacak. Ama Türk-Kürt federatif yapısının Rusya- Ýran ittifakına karşı ayakta durma şansı yoktur.“

RUSYA DOÐULU DÝKTATÖRLERÝN CESETLERÝNE SARILIYOR

Ruslar kadar kimse Dünyaya askeri bakamamıştır. 19. yy gücünü ve yapısını sübjektif de olsa analiz eden Pyotr Averyanov Rusların Osmanlı ve Ýran’la savaşmaya başladıktan sonra “Kürtleri nasıl satın alıp” bir birlerinin topçu güçlerini test etmek için kullandıklarını çarpıcı bir dille anlatır. Savaş sırasında Rus ordusunun yerli halkın yaşam imkânlarını kendi ordularının lojistiðine dönüştürmek için içine girdikleri talan ve istila ayrı bir hikâyedir.

Rusların yaşlı Kürt önderlerinin yakalanması ve asılmasına yol açan korkunç ve iðrenç ihanetinin bu halk için yarattıðı travma hala canlıdır. Bunları Rusya’nın Suriye’de halkçılık adına kullandıðı prosedürü ve uluslar arası adalet savunuculuðunun samimiyetini ölçmek için hatırlatma gereði duyduk. Ama Kürtlere karşı kullandıkları güncel dilde yaklaşımlarını test etmeye fazlasıyla yeter. Rusya ortakları olan asalak doðulu diktatörlerin cesetlerini ne kadar koruyabilir, şüphelidir ama bölgedeki ülkelerin Kürt fobisiyle oynamanın ona bir şey kazandırmayacaðı açıktır.