Halkların Demokratik Partisi’nin 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde kazandığı 65 belediyeden geriye 4’ü ilçe, 2’si belde olmak üzere sadece 6 belediye yönetimi kaldı. Kars Belediyesi ise HDP’nin kayyum atanan son il belediyesi oldu.

Kars’taki süreç ise 25 Eylül’de başlayan Kobanê operasyonu ile başladı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında önce Kars HDP belediye eş başkanı Ayhan Bilgen gözaltına alınıp 2 Ekim’de tutuklanırken hemen ardından belediye eş başkanı Şevin Alaca ile aralarında HDP’li belediye meclis üyelerinin de bulunduğu 20 kişi de alındı ve 16’sı tutuklandı.

Kars’ın bir başka özelliği de HDP’nin burayı ilk kez alıyor olmasıydı. Bir ay kadar önce kayyum atanan Kars’ın şimdiki durumunu HDP il eş başkanı Sevda Subaşı’na sorduk.

YOL BİLE YOKTU

Subaşı öncelikle Kars’ta HDP seçimi kazanmadan önce nasıl bir tablo vardı onu aktarıyor: “HDP, Kars Belediyesi’ni almadan önce kentin bir yolu bile yoktu. Birçok yapının imar planları yoktu. Her yer ve şey birilerine peşkeş çekilmiş, rantlarla dağıtılmıştı. Örneğin dolmuş hatları belli kişilere verilmişti, kent merkezinde kaldırım diye bir şey yoktu; özellikle içme su şebekesi o kadar eskiydi ki artık borulardan zehir akıyordu. Bunlar Kars'ın en önemli yapısal sorunlarıydı. Öte yandan Kars’ta kadına dair neredeyse hiçbir şey bulunmuyordu.”

KARS’IN YAPISAL SORUNLARI ÇÖZÜLMÜŞTÜ

HDP’nin Kars Belediyesi’ni 2019'daki 31 Mart yerel seçimlerinde kazanılmasının ardından Subaşı, bu saydığı yapısal sorunların büyük anlamda çözüldüğüne dikkat çekiyor: “HDP eş başkanları Ayhan Bilgen ve Şevin Alaca’nın emekleriyle Kars adeta yeniden yapılanmaya gitti. Öncelikli olan çöp sorunu ortadan kalktı, Kars tertemiz bir kent oldu. Örneğin HDP'nin kentte belediye başkanlığı kazanmadan önce buraya gelen kişiler, parti kazandıktan sonra geldiğinde eski ve yeni hali karşısında şok yaşadı diyebilirim. Başta bahsettiğim dolmuş ihalesi çok kokuşmuş biri hale gelmişti bu da halledildi. Birçok ihale yeniden usullere uygun şekilde yapıldı. Kooperatifler açıldı bunda öncelik kadınlara verildi. Kadın emeğinin olduğu kooperatifler hayata geçirildi. Kars'ın yöresel ürünlerini tanıtan birçok girişim yapıldı. Kadın Dayanışma Merkezi, sadece kadınların yaptığı ürünlerin satıldığı Mor Cafe açıldı, daha önce kentte nerdeyse adı dahi olmayan kadınlar için büyük ve önemli adımlardı.”

TÜM İMKANSZLILARA RAĞMEN

HDP’nin Kars'ta seçimi kazandığında önceki belediyeden 400 milyona yakın bir borcu olduğunu hatırlatan HDP’li Subaşı tüm bu imkânsızlığa rağmen neler yapıldığını şu şekilde özetliyor:

“Bu borç altında belediyenin herhangi bir taşınır malı olmadığı ve birçok şey icralık olduğu halde, çeşitli ihalelerden gelen 6 milyon TL ile yeniden yol yapımına başlandı. Yol ihalesi de birçok kez duraklatıldı, ihaleye fesat karıştırma ya da benzeri birçok uygulanma yapılmaya çalışıldı ona rağmen Kars'ın yolu yapıldı. Kars'ın bir diğer önemli sorunu olan su şebeke hatları çözüldü. Bunları anlatırken kulağa küçük sorunlarmış gibi gelebilir; ama bu kent zaten küçük, bu sorunlar da burada yaşayan halklar açısından son derece elzem ve giderilmesi gereken şeylerdi. Kars aynı zamanda kozmopolit bir şehir, HDP burada belediye başkanlığını kazandıktan sonra hiçbir halka, inanca veya topluluğa ayrım gözetmeksizin hizmet götürmeye gayret gösterdi.

Kars'ta daha önceki belediye 970 işçi çalıştırıyordu. Belediyenin işçi çalıştırma kapasitesi 370 iken birçoğu rant karşılığında çalışıyordu. Örneğin sadece belediye kartı olup maaşını alan fakat hiç işe gelmeyen insanlar vardı, bunlar işten çıkarıldı. Öte yandan maaşı ödenmeyen işçiler vardı bunların da maaşlar ödenmeye başlandı.”

KADINA DAİR HER ŞEY YOK EDİLDİ

Sevda Subaşı kayyum geldikten sonra tüm faaliyetlerin durdurulduğunu, daha önce açılan kurumlar da feshedildiği için Kars’ın eski haline döndüğünü anlatıyor: “Kayyum geldikten sonra HDP’nin açtığı tüm kooperatifleri, çalışır durumdaki kent konseyini feshetti. Yaklaşık 7 yıldır hizmet gitmeyen mahallelerde HDP Belediyesi’nin başlattığı bir yol ve yapı çalışması vardı, bitmek üzereydi, şu an kayyum bunları kendi başlatmış gibi gösteriyor. Belediyenin Kadın Dayanışma Merkezi ve de bir yıl önce açılan Mor Cafe’yi de kapattı. Özellikle kadın endeksli sosyolog ve psikologlar vardı belediyede bunların çalışmaları durduruldu. Kadın Dayanışma Merkezimiz yaklaşık olarak 6 -7 ay önce açılmıştı ve bu süre zarfında yaklaşık 400 kadın buraya başvuruda bulundu. Bunların kimisi şiddetten dolayı kimisi ekonomik olarak, bazıları da psikolog desteği almak için geldi. Hepsine hizmetler sunuldu, herkesle konuşuldu, sorunlarına çözüm getirilmeye uğraşıldı. Kadın El Emeği Pazarı yapıldı ama pandemi sürecinde kapatılmıştı. O pazara gelen tüm eşyalar şu an depolarda çürümeye bırakıldı. Mor Cafe’de kadınlar günlük çalışıp bir şekilde ekonomik bir gelir sağlıyordu kendilerine ama artık ondan da oldular. Kısacası HDP’nin belediyede kadınlara yönelik faaliyete soktuğu tüm çalışmaları durduruldu. Kars’ta kadının ekonomik güç elde etmesi çok zor, erkek eline bakmak zorunda. O yüzden burada sadece gasp edilen Kars Belediyesi değil, kadının iradesi, emeği ve özgürlüğü oldu aynı zamanda.”

HER KESİM TEPKİLİ

Kars Valisinin kayyum atanmasından sonra belediyenin önünde namaz kılmasının halkta çok büyük bir kırılma yarattığını dile getiren Subaşı şunları söylüyor:

“Sanki belediye fethedilmiş gibi davrandı, hâlbuki burası halkın iradesi ile kazanılmış bir yer. Bildiğimiz kadarıyla artık vali değil, Eruh kaymakamı bakacakmış belediyeye. Kars'ta 2019'da HDP belediyeye alana kadar zaten hizmet yapılmamıştı kayyum geldikten sonra da hizmet yapılacağını zannetmiyorum zira zaten yapan tüm kurular kapatıldı anlattığım gibi. Bir de şunu belirtmek lazım. HDP belediyeyi devraldığında çok fazla borç vardı, her yerden icra geliyordu, fakat kayyum geldikten sonra ne hikmetse bütün icralar durdu, herkes icrasını geri çekti."

Kars halkı kayyum atamasına, Ayhan Bilgen'in tutuklanması ve akabinde 21 kişinin gözaltına alınıp tutuklanmasına yönelik tepkilerin baskılardan dolayı çok fazla dışa vurmadığına işaret eden Subaşı, şöyle noktaladı:

"Ama bizler Kars'ta halkla konuştuğumuzda sadece HDP seçmeni değil, AKP ve MHP’li olan Karslılar da bu yapılanı haksız bulduklarını dile getiriyor. Sadece Ayhan Bilgen ya da Şevin Alaca şahsında değil, HDP'nin bu anlamda burayı çalışarak ve hak ederek aldığını, bu muameleyi hak etmediğini dile getiriyor her kesim.”