Türk devletinin Kürt illerinde, Kürt tarihini ve eserlerini yağmalayarak tahrip ettiği binlerce tarihi eser arasında, günümüzde ayakta kalabilen ve varlığını koruyan ender eserlerden biri de Şamran kanalı. Urartu medeniyetinin günümüzde kalabilen önemli mimari eserlerinden olan Şamran Kanalının ortadan kaldırılması için birçok girişiminde bulundu. Devletinin tüm girişimlerine rağmen Şamran Kanalı 3 bin yıldır, akmaya ve Van’a hayat vermeye devam ediyor.

DÜNYA SU MÜHENDİSLİĞİ HARİKASI

Şamran Kanalı, Urartu Kralı Menua tarafından yaklaşık 3 bin yıl önce Van'ın Gürpınar ilçesinden, Urartu Devleti'nin başkenti Tuşba'ya su getirmek amacıyla yaptırıldı. Dünya su mühendisliğinin bir harikası olan 51 kilometre uzunluğundaki Şamran Kanalı, halen Van'ın sulama suyu ihtiyacını karşılıyor. Yukarı Kaymaz köyü yakınlarında, Bacet Dağı'nın batı uzantısı olan Kalker kayalıklardan doğan su kaynağı, tarihi kanal aracılığı ile Van merkeze taşınıyor. Kanalın geçtiği Edremit İlçesi'nde yazıtlara rastlamak da mümkün. Şamran Kanalının muhteşem görünümü ve geçtiği yerlere hayat vermesi nedeniyle türkülere konu olmuş. Şamran Kanalı günümüzde, "Edremit Van'a bakar, içinden Şamran akar" dizeleriyle yaşamaya devam ediyor. Urartu kayıtlarında kanalın isminin "Menua" olarak geçiyor. Daha sonra kanalın ismi Şamran olarak değiştiriliyor. Ermeni tarihçi Movses, Şamzran isminin Asur kraliçesi Semiramis'ten alındığından bahsediyor. Kraliçe Semiramis'in Urartulardan sonra 42 bin işçisiyle kanalı yeniden inşa ettiği de belirtiliyor.

Van kent merkezine su getirilmesi amacıyla 3 bin yıl önce Urartular tarafından yapılan Şamran kanalı hala kullanılıyor. Şamran Kanalı 51 kilometre boyunca çevresinde bulunan tüm bağ ve bahçeleri sularken, geçtiği tüm yerleşim alanlarda içme suyu olarak kullanılıyor. Van’a hayat ve bereket veren kanal, ayrıca çevresine de doğal bir güzellik katıyor. Her yıl binlerce insan kanalı ziyaret ediyor. Şamran kanalı doğal güzelliğin yanı sıra birçok insana da ekmek kapısı açıyor. Kanalın geçtiği güzergahlarda çok sayıda balık çiftlikleri ve iş yerleri de bulunuyor. Farklı türde ağaçlı, bitkiler ile birlikte birçok canlıyı bağrında barındıran Şamran kanalı, üzerinden 3 bin yıl geçmesine rağmen hala ilk yapıldığı günkü gibi akmaya devam ediyor.

TURİZME KAZANDIRILMAK İÇİN YAPILAN GİRİŞİMLER DEVLET TARAFINDAN HEP ENGELLENDİ

Şamran Kanalı, 3 bin önce yapılan şekliyle akmaya devam ederken, turizme kazandırılmak için yapılan girişimler devlet tarafından hep engellendi. Şamran Kanalının turizme kazandırılması çalışmaları engelleyen devlet, bir dönem üzerinde HES yapılması için girişimlerde bulundu. Kayyum atanan DBP’li Gürpınar Belediyesi daha önce Şamran Kanalının koruma altına alınması ve turizme kazandırılması için birçok girişimde bulundu ama her defasında devlet tarafından engellendi.

ŞAMRAN YAZITLARI KANALI ANLATIYOR

Şamran kanalının geçtiği güzergahta bulunan 14 yazıtta şu ifadeler yer alıyor:

"İşpuini'nin oğlu Menua, Tanrı Haldi'nin gücü sayesinde bu kanalı açtı. Adı Menua kanalıdır. Tanrı Haldi'nin büyüklüğü sayesinde, Menua, güçlü kral, büyük kral, Bianili ülkelerinin kralı, Tuşpa kentinin efendisidir. Menua der ki kim bu yazıyı silerse, kim onu tahrip ederse, kim bunu görürse, kim başkasına 'bu kanalı ben açtım' derse o, tanrı Haldi, tanrı Teişeba, tanrı Şivini ve bütün tanrılar tarafından mahvedilsin, güneş ışığından yoksun edilsin."